Κυκλαδική Τέχνη

Τι περίεργο… Όσο πιο πίσω στο χρόνο και στο πολιτισμό πας, τόσο πιο μπροστά βρίσκεσαι… Τόσο πιο πρωτοπόρος είσαι…
Αυτές οι σκέψεις ήταν διάχυτες στην επίσκεψή μου στην μόνιμη έκθεση τουΜουσείου Κυκλαδικής Τέχνης το οποίο γιορτάζει τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του.

Τη ΄΄ προέλευση ‘’ και τη ΄΄ διαφορετικότητα εξετάζει η μεγαλειώδης αυτή έκθεση. Γιατί στρέφεται σε γνώριμες πηγές της ιστορίας μας. Οι οποίες ξαναφέρνουν στο φως πρότυπα πολιτογραφημένα από αιώνες τώρα μέσα στο πνευματικό μας υποσυνείδητο.
Χάρη στην έκθεση αυτή, επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά, ότι στους αρχέγονους πολιτισμούς ανοίχθηκε ο κοινός χώρος για όλους…

Η συλλογή η οποία επιδιώκει να καταδείξει- μέσω επιλεγμένων έργων του Νεολιθικού, Μινωικού, Κυπριακού, Αιγυπτιακού πολιτισμού και των πολιτισμών της Ανατολίας- τις επιρροές, έμμεσες η άμεσες που ενέπνευσαν οι πρώιμες μορφές τέχνης ορισμένους από τους πλέον πρωτοπόρους καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα.

Σχηματοποίηση. Απλότητα και αφαίρεση. Χρώμα και δομή. Αυτοί σχεδόν είναι οι κανόνες της τέχνης. Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στα έργα του Κυκλαδικού πολιτισμού αλλά και των άλλων πολιτισμών της ανατολικής Μεσογείου. Αυτά τα στοιχεία αναγνωρίζονται επίσης στα έργα των πρωτοπόρων καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα.

Αιώνες τώρα η τέχνη επιδιώκει να φθάσει στην ουσία των πραγμάτων και των μορφών μέσα από τη σταδιακή κατάτμηση και απλοποίηση του πραγματικού κόσμου. Πάντοτε ίσχυε και πάντα θα ισχύει αυτό….να εγκαινιάζεις μια νέα αισθητική αντίληψη και έναν καινούριο κανόνα.

Δίπλα στα Κυκλαδικά ειδώλια τοποθετήστε Μινωικά , Αφρικάνικη Τέχνη καθώς και τέχνη της Ωκεανίας, της Μελανησίας, η της Πολυνησίας. Και πάλι δίπλα στα αριστουργήματα αυτά τοποθετήστε έργα των Τζιακομέτι, Μπρανκούζι, Χενρι Μούρ, Ροντέν, Ντερέν, Πικασσο , Αρτσιπένκο Κούπερ και Καλατράβα…. Θα δείτε μπροστά σας το ιδεόγραμμα. Και ας είναι σκηνοθετημένο. Θα δείτε το φως και τη σκιά. Θα δείτε τη σύνθεση. Θα αναγνωρίσετε το ίδιο πάντα σύστημα ευρημάτων που ισορροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα της έμπνευσης. Και που συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύγχρονης εμπειρίας. Το κυριότερο…. Είναι χτισμένα τα έργα αυτά τόσο γερά όσο και μια Πινδαρική ωδή… Με εσωτερική στερεότητα και διάρκεια.

Παράλληλα, συνεξετάζονται ορισμένα αρχέγονα θέματα και μοτίβα όπως η σπείρα, το δικτυωτό μοτίβο και ο τετραγωνισμένος χώρος, υ πυραμίδα και ο λαβύρινθος αλλά και η απόδοση σχημάτων σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που προσφέρει στον λιθοξόο καλλιτέχνη ένα συγκεκριμένο υλικό. Και τα οποία θέματα και μοτίβα πρωτοστατούσαν τότε, πρωτοστατούν και τώρα και το βλέπουμε μπροστά μας . σαυτη την έκθεση, στην οποία συναντάμε τις …διασταυρώσεις τους.

Σπάνια έκθεση, η οποία μου θυμίζει το 1985 στο Grand Palais την έκθεση ‘’ La Rime et le Raison’’ την οποία είχε οργανώσει η συλλέκτης Ντομινίκ ντε Μενίλ , όπου παρουσίαζε όχι μόνο την κοινή διαδρομή, αλλά την ουσία. Ότι δηλαδή η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.

Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα πρώιμων πολιτισμών σε συσχετισμό με σχέδια, μοτίβα και γλυπτά των Robin, Brancusi, Matisse, Derain, Picasso, Giacometti, Moore, Armitage, Coper, Archipenko και Calatrava. Τα έργα θα πλαισιώνονται με φωτογραφίες του Μπρανκούζι γύρω από αρχέγονα θέματα και σχέδια του Τζιακομέτι, εμπνευσμένα από αιγυπτιακές μορφές και ειδώλια.

Για την έκθεση αυτή συνεργάστηκαν με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης 29 Μουσεία, ιδρύματα και πολιτιστικοί φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τη σπουδαιότητα αυτού του εγχειρήματος, αλλά και την εμπιστοσύνη που θρέφουν στο πρόσωπο και τις επιλογές της κ. Ντολυ Γουλανδρή πρόεδρο του Μουσείου.
Οι θεματικές προσεγγίσεις της εξαίσιας αυτής έκθεσης είναι η γυναίκα-αγγείο, οι κατηγορίες των μορφών, ο συμπαγής όγκος, η πίστη το υλικό, ο καναβος και το δικτυωτό, η σπείρα, ο λαβύρινθος, τα αγγεία, ο κορμός και το θραύσμα η επιπεδότητα και το αποτύπωμα.