H Ιντερπόλ αναζητά κλεμμένο θησαυρό

απο το artnews.gr Σε επιφυλακή βρίσκεται η Ιντερπόλ και οι τοπικές αστυνομικές δυνάμεις για την εξαφάνιση του «Θησαυρού της Βεγγάζης», που εκλάπη στις 25 Μαΐου από θησαυροφυλάκιο τράπεζας στο κέντρο της πόλης. Το γεγονός δε δημοσιοποιήθηκε τότε, καθώς το επίκεντρο της προσοχής ήταν οι συγκρούσεις μεταξύ των επαναστατικών δυνάμεων και των καθεστωτικών. Ο κλεμμένος θησαυρός, που περιλαμβάνει ελληνικά και ρωμαϊκά χρυσά αντικείμενα, φυλασσόταν σε δυο κλειδωμένα (με λουκέτο) στρατιωτικά μπαούλα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σε ένα θησαυροφυλάκιο. Δεν εκτέθηκε ποτέ στη Λιβύη και η ύπαρξή του είχε σχεδόν ξεχαστεί από όλους, εκτός από τους αρχαιολόγους. Ο Francesco Bandarin, υπεύθυνος πολιτισμού της Unesco, σε συνεργασία με Λίβυους αρχαιολόγους, είναι αποφασισμένος να τον εντοπίσει. Η Ιντερπόλ έχει θέσει σε ετοιμότητα 188 στρατιωτικές μονάδες της χώρας. Μέχρι στιγμής οι πληροφορίες είναι πολύ λίγες, έχουν προκύψει όμως νέα στοιχεία από την έρευνα της Ιταλίδας αρχαιολόγου, Serenella Ensoli, διευθύντριας της ιταλικής αρχαιολογικής αποστολής της Νάπολης στην Κυρήνη. Οι αρχαιότητες είχαν δοθεί για φύλαξη στο θησαυροφυλάκιο της Εθνικής Εμπορικής Τράπεζας, στην οδό Omar al-Mukhtar, στο κέντρο της Βεγγάζης. Η πόλη ήταν η κύρια βάση των αντικαθεστωτικών επαναστατών, που πήραν την εξουσία εκεί τον περασμένο Φεβρουάριο. Στις 25 Μαΐου, τα δύο μπαούλα και το χρηματοκιβώτιο μετακινήθηκαν από το θησαυροφυλάκιο χωρίς έγκριση, και μεταφέρθηκαν σε άλλη τράπεζα, κοντά στο ξενοδοχείο Dujal. Όμως, μόνο το ένα μπαούλο έφτασε στον προορισμό του. Επιπλέον, η Ensoli υποψιάζεται ότι οι κλέφτες έψαξαν τα μπαούλα και το χρηματοκιβώτιο, άρπαξαν τα χρυσά και τα ασημένια αντικείμενα και άφησαν αυτά που είχαν μικρότερη αξία στο εναπομένον μπαούλο, το μοναδικό που έφτασε στον προορισμό του. Ο Θησαυρός της Βεγγάζης περιλαμβάνει πολύ σπουδαία αρχαία αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν στην Κυρηναϊκή μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Ιταλία κατέλαβε τη Λιβύη, μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τα σημαντικότερα αντικείμενα βρέθηκαν το 1917 στο Ναό της Αρτέμιδος στην Κυρήνη, τη μεγαλύτερη ελληνική πόλη στην Αφρική, ανατολικά της Βεγγάζης. Τα χρυσά χρονολογούνται από τον 6ο και 5ο αιώνα π. Χ. και περιλαμβάνουν σκουλαρίκια, ανάγλυφες κεφαλές και μια πλάκα που απεικονίζει μια μάχη. Άλλα αντικείμενα προέρχονται από τα Προπύλαια των ελληνιστικών χρόνων στην Πτολεμαΐδα (μεταξύ Κυρήνης και Βεγγάζης), στα οποία έγιναν ανασκαφές το 1937. Επίσης, περιλαμβάνονται 2.000 νομίσματα από τη «Συλλογή Meliu». Ο Θησαυρός της Βεγγάζης αποτελείται από 364 χρυσά νομίσματα, 2.433 ασημένια, 4.484 μπρούτζινα, 306 κοσμήματα και 43 άλλα αρχαία αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων και αγαλμάτων. Το 1942, όταν οι Συμμαχικές δυνάμεις πλησίασαν τη Λιβύη, Ιταλοί αρχαιολόγοι στη Βεγγάζη μάζεψαν το θησαυρό και στις αρχές της επόμενης χρονιάς τον έστειλαν στη Ρώμη, φυλαγμένο στις στρατιωτικές κασέλες. Τον Μάιο του 1944, για λόγους ασφαλείας, οι κασέλες μεταφέρθηκαν βόρεια, στην Κρεμόνα και αργότερα στην Μπρέντα, στους Δολομίτες. Μετά τον πόλεμο, επέστρεψαν στη Ρώμη, στο Museo Coloniale. Το 1961 ο θησαυρός γύρισε στη Λιβύη, όπου και καταγράφηκε, δυστυχώς χωρίς να φωτογραφηθεί. Τότε ήταν που τοποθετήθηκε σε τραπεζικό θησαυροφυλάκιο στη Βεγγάζη και παρέμεινε εκεί και επί Καντάφι. Το 1980 εμπλουτίστηκε με περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα. Φέτος, αφού οι επαναστατικές δυνάμεις της Λιβύης καθιέρωσαν το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο στη Βεγγάζη, ο Φαντέλ Αλή Μοχάμεντ διορίστηκε πρόεδρος του αρχαιολογικού τμήματος. Στις 2 Ιουνίου ανέφερε την κλοπή του θησαυρού. Επίσης, απευθύνθηκε στον Ιταλό υπουργό εξωτερικών, Franco Frattini, ζητώντας τη βοήθειά του. Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν φωτογραφίες των χιλιάδων αντικειμένων κι έτσι καθίσταται δύσκολο να αναγνωριστούν τα κομμάτια αν εμφανιστούν στην αγορά. Η Ensoli περιέγραψε την κατάσταση «εντελώς αξιοθρήνητη». Martin Bailey

Δημοσίευμα κατηγορεί τους Sotheby’s για δημοπρασίες κλεμμένων αντικειμένων

απο το artnews.gr Αναστάτωση έχει προκαλέσει στους Sotheby’s δημοσίευση που υπαινίσσεται πως τα αντικείμενα των Χμερ που πωλήθηκαν στον οίκο τους στη Ν. Υόρκη είχαν έρθει στην κατοχή τους με παράνομα μέσα. Η συγγραφέας του σχετικού κειμένου, Tess Davis, βοηθός διευθυντή του Heritage Watch, στην οποία μάλιστα ζητήθηκε να αποσύρει τη δημοσίευση, χρησιμοποίησε σαν πηγή τους καταλόγους του οίκου των ετών 1988-2010. Υποστήριξε πως 377 αρχαία αντικείμενα από την Καμπότζη, κυρίως από την περίοδο της αυτοκρατορίας των Χμερ το 12ο αιώνα, πέρασαν στην κατοχή του δημοφιλούς οίκου, στο τμήμα για την ινδική και ασιατική τέχνη (εύρος τιμών από 400 έως 600.000 δολάρια). Από αυτά, το 71% στερούνταν καταχώρισης προέλευσης. Στις 26 Αυγούστου 2011 η Jane Levine, αρμόδια για τα νομικά ζητήματα του οίκου, ζήτησε γραπτώς από την Davis να αποσύρει τη μελέτη με τίτλο «Supply and demand: exposing the illicit trade in Cambodian antiquities through a study of Sotheby’s auction house», η οποία είχε ήδη δημοσιευθεί στην εφημερίδα Crime, Law and Social Change. Η Levine αντιτίθετο έντονα στον ισχυρισμό της Davis ότι τα αντικείμενα των Χμερ που πούλησε ο οίκος είχαν μεταφερθεί παράνομα από την Καμπότζη. Όπως είπε χαρακτηριστικά «δεν υπάρχουν αξιόπιστα επιχειρήματα για να στηρίξουν τόσο σοβαρούς και ζημιογόνους υπαινιγμούς». Η Davis, με την υποστήριξη του εκδότη της, απάντησε ως εξής: «Η έρευνά μου μιλάει από μόνη της, την υποστηρίζω και δεν κάνω κανένα άλλο σχόλιο». Ο ισχυρισμός της δημοσίευσης ότι πολλά από τα πωληθέντα αντικείμενα των Χμερ είναι αμφιβόλου προέλευσης οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για την καταγωγή τους, καθώς δεν προέρχονται από κάποια επίσημη επιστημονική ανασκαφή και δε δόθηκε άδεια από τις αρχές για την απομάκρυνσή τους από τη χώρα, όπως ορίζει ο κανονισμός που είναι σε ισχύ από το 1925. Η Levine δήλωσε ότι η έλλειψη σχετικής καταχώρισης στον κατάλογο που να υποδεικνύει την προέλευση δε σημαίνει απαραιτήτως ότι η προέλευση είναι παράνομη. Μάλιστα, είναι σύνηθες φαινόμενο να μη δημοσιεύονται πάντα όλα τα στοιχεία που αφορούν σε ένα αντικείμενο, για πολλούς και διάφορους λόγους, όπως π.χ. η προστασία του απορρήτου του πελάτη. Επίσης, κατηγόρησε την αναφορά πως κάνει τα στραβά μάτια σε ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: οι Sotheby’s διαρκώς πουλάνε όλο και λιγότερα αντικείμενα των Χμερ, ενώ δημοσιεύουν όλο και περισσότερες πληροφορίες για αυτά. Στη μελέτη της η Davis, μεταξύ άλλων, αναφέρει πως υπήρξαν διακυμάνσεις στις πωλήσεις των εν λόγω αντικειμένων από τους Sotheby’s. Κορυφώθηκαν μεταξύ 1989 και 1993 και μετά άρχισε η πτώση. Μεταξύ 2008 και 2010 μόνο τέσσερα αντικείμενα πωλήθηκαν. Στη συνέχεια, περιγράφει μια «προφανή σχέση» μεταξύ των πωλήσεων ή της έλλειψής τους και «συγκυριών που θα μπορούσαν να διευκολύνουν ή να παρεμποδίσουν τον αριθμό των κλεμμένων αρχαιοτήτων που φεύγουν από την Καμπότζη με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες». Τέτοιες συγκυρίες είναι ο μακροχρόνιος πόλεμος και οι οικονομικές αναταραχές στην περιοχή, αλλά και οι αλλαγές στην εθνική και διεθνή νομοθεσία σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, κάτι που θα μπορούσε απλά να είναι «σύμπτωση». Η απάντηση της Levine ήταν ότι «377 αντικείμενα σε 22 χρόνια είναι πολύ μικρό δείγμα για να στηρίξει αυτούς τους ισχυρισμούς». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο δημοπρατικός οίκος αντιμετωπίζει επικρίσεις για τις πωλήσεις των αρχαίων αντικειμένων των Χμερ. Το 1998 ο Peter Watson στο βιβλίο του «Sotheby’s: The Inside Story» σκιαγραφεί μια πενταετή έρευνα που αποκάλυψε ότι αγάλματα από το Άνγκορ Βατ εισήχθησαν λαθραία στο παράρτημα του οίκου στο Λονδίνο, υπό μεταμφίεση, σαν πέτρινοι σωροί. Η Levine είπε ότι αυτή η ιστορία είναι πολύ παλιά. «Είναι θλιβερό εν έτει 2011 να δημοσιεύονται μελέτες που αναμασούν τους ίδιους ισχυρισμούς που έγιναν πριν από περίπου είκοσι χρόνια, ενώ παραβλέπουν τελείως το γεγονός ότι οι Sotheby’s είναι αυτοί που έχουν ανυψώσει το επίπεδο της αγοράς». Μέσα στην αναφορά της η Davis λέει πως και «οι Christie’s έχουν δημοπρατήσει αρχαία αντικείμενα από την Καμπότζη» και πως «ελπίζει στο μέλλον να μελετήσει και τις δικές τους πωλήσεις». Οι Christie’s από την πλευρά τους δήλωσαν πως ακολουθούν πιστά όλους τους εθνικούς και διεθνείς νόμους που προστατεύουν την πολιτιστική κληρονομιά, απέφυγαν όμως να σχολιάσουν προηγούμενες πωλήσεις. Riah Pryor, Melanie Gerlis

Αιώνια Ελλάδα μιλάς Ομηρικά...

Ποια ελληνική λέξη είναι αρχαία και ποια νέα; Γιατί μια ομηρική λέξη μας φαίνεται δύσκολη και ακαταλαβίστικη; Οι Έλληνες σήμερα ασχέτως μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά δεν το ξέρομε επειδή αγνοούμε την έννοια των λέξεων που χρησιμοποιούμε. Για του λόγου το αληθές να μερικά παραδείγματα για να δούμε ότι η ομηρική γλώσσα όχι μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη: Αυδή είναι η φωνή. Σήμερα χρησιμοποιούμε το επίθετο άναυδος. Αλέξω στην εποχή του Ομήρου σημαίνει εμποδίζω, αποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιούμε τις λέξεις αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξικέραυνο, αλεξήλιο, Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει τους άνδρες) κ.τ.λ. Με το επίρρημα τήλε στον Όμηρο εννοούσαν μακριά, εμείς χρησιμοποιούμε τις λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ. Λάας ή λας έλεγαν την πέτρα. Εμείς λέμε λατομείο, λαξεύω. Πέδον στον Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα λέμε στρατόπεδο, πεδινός. Το κρεβάτι λέγεται λέχος, εμείς αποκαλούμε λεχώνα τη γυναίκα που μόλις γέννησε και μένει στο κρεβάτι. Πόρο έλεγαν τη διάβαση, το πέρασμα, σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο κάποιον που έχει χρήματα, γιατί έχει εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή να περάσει όπου θέλει, και άπορο αυτόν που δεν έχει πόρους, το φτωχό. Φρην είναι η λογική. Από αυτή τη λέξη προέρχονται το φρενοκομείο, ο φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο άφρων κ.τ.λ. Δόρπος, λεγόταν το δείπνο, σήμερα η λέξη είναι επιδόρπιο. Λώπος είναι στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα αυτόν που μας έκλεψε (μας έγδυσε το σπίτι) το λέμε λωποδύτη. Ύλη ονόμαζαν ένα τόπο με δένδρα, εμείς λέμε υλοτόμος. Άρουρα ήταν το χωράφι, όλοι ξέρουμε τον αρουραίο. Τον θυμό τον αποκαλούσαν χόλο. Από τη λέξη αυτή πήρε το όνομα της η χολή, με την έννοια της πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι χολωμένος. Νόστος σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα. Η λέξη παρέμεινε ως παλινόστηση, ή νοσταλγία. Άλγος στον Όμηρο είναι ο σωματικός πόνος, από αυτό προέρχεται το αναλγητικό. Το βάρος το αποκαλούσαν άχθος, σήμερα λέμε αχθοφόρος. Ο ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία, εξακολουθεί και λέγεται έτσι -ρύπανση. Από τη λέξη αιδώς (ντροπή) προήλθε ο αναιδής. Πέδη, σημαίνει δέσιμο και τώρα λέμε πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε τη λέξη χειροπέδες. Από το φάος, το φως προέρχεται η φράση φαεινές ιδέες. Άγχω, σημαίνει σφίγγω το λαιμό, σήμερα λέμε αγχόνη. Επίσης άγχος είναι η αγωνία από κάποιο σφίξιμο, ή από πίεση. Βρύχια στον Όμηρο είναι τα βαθιά νερά, εξ ου και τo υποβρύχιο. Φερνή έλεγαν την προίκα. Από εκεί επικράτησε την καλά προικισμένη να τη λέμε «πολύφερνη νύφη». Το γεύμα στο οποίο ο κάθε παρευρισκόμενος έφερνε μαζί του το φαγητό του λεγόταν έρανος. Η λέξη παρέμεινε, με τη διαφορά ότι σήμερα δεν συνεισφέρουμε φαγητό, αλλά χρήματα. Υπάρχουν λέξεις, από τα χρόνια του Ομήρου, που ενώ η πρώτη τους μορφή μεταβλήθηκε -η χειρ έγινε χέρι, το ύδωρ νερό, η ναυς έγινε πλοίο, στη σύνθεση διατηρήθηκε η πρώτη μορφή της λέξεως. Από τη λέξη χειρ έχομε: χειρουργός, χειριστής, χειροτονία, χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικώ κ.τ.λ. Από το ύδωρ έχομε τις λέξεις: ύδρευση υδραγωγείο, υδραυλικός, υδροφόρος, υδρογόνο, υδροκέφαλος, αφυδάτωση, ενυδρείο, κ.τ.λ. Από τη λέξη ναυς έχομε: ναυπηγός, ναύαρχος, ναυμαχία, ναυτικός, ναυαγός, ναυτιλία, ναύσταθμος, ναυτοδικείο, ναυαγοσώστης, ναυτία, κ.τ.λ. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα παραδείγματα προκύπτει ότι: Δεν υπάρχουν αρχαίες και νέες ελληνικές λέξεις, αλλά μόνο Ελληνικές. Η ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και ουσιαστικά αδιαίρετη χρονικά. Από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα προστέθηκαν στην ελληνική γλώσσα μόνο ελάχιστες λέξεις. Η γνώση των εννοιών των λέξεων θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι μιλάμε τη γλώσσα της ομηρικής ποίησης, μια γλώσσα που δεν ανακάλυψε ο Όμηρος αλλά προϋπήρχε πολλές χιλιετηρίδες πριν από αυτόν... Πηγές: Απολλώνιου Σοφιστού Λεξικόν κατά Στοιχείον Ιλιάδος και Οδύσσειας, Εκδόσεις Ηλιοδρόμιο.