ΥΠΠΟ και Ιόλας

Hλιάνα Φωκιανάκη Mια ακόμα βιογραφία του μεγάλου συλλέκτη και γκαλερίστα που έφερε την Ελλάδα στο προσκήνιο βγαίνει με την επέτειο των γεννεθλίων του Αλέξανδρου Ιόλα που ήταν πριν λίγες ημέρες. Η ελληνική κυβέρνηση ίσως ήρθε η ώρα να ασχοληθεί με την προσωπικότητα αυτή έστω και καθυστερημένα, είκοσι χρόνια μετά. Ο Αλέξανδρος Ιόλας, κατά κόσμον Κωνσταντίνος Κουτσούδης, γιος έμπορου βαμβακιού από τη Χίο, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το Μάρτιο του 1908. Νονός του γίνεται ο Κων/νος Τσαλδάρης. Μια παράσταση της Κοτοπούλη τον επηρέασε θετικά για την Ελλάδα, την οποία αποφασίζει να επισκεφτεί. Γνωρίζει τον Καβάφη, ο οποίος του δίνει τρεις συστατικές επιστολές, για τον Παλαμά, τον Σικελιανό και τον Μητρόπουλο. Με τις λιγοστές του οικονομίες και τις επιστολές στην τσέπη το σκάει από το σπίτι του και πηγαίνει στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 1927. Ανεβαίνει συχνά στην Ακρόπολη, όπου του αρέσει να χορεύει, και εκεί τον φωτογραφίζει η Νέλλυ η ελληνίδα φωτογράφος που ζει στην Νέα Υόρκη. Ο Σικελιανός τον βοηθάει να πάει στη ρομαντική Ιταλία όπου και παραμένει για κάποιο χρονικό διάστημα. Είναι η αρχή της εποχής του Μουσολίνι. Επόμενος σταθμός το κοσμικό και σικ Βερολίνο, όπου αρχίζει περισσότερο να ασχολείται με το χορό. Μετά από οντισιόν γίνεται κορυφαίος χορευτής στην όπερα του Σάλτσμπουργκ στο έργο Ορφέας και Ευρυδίκη. Επιστρέφει στο Βερολίνο και φοιτά στη σχολή χορού του ρώσου Γκσόβκσι. Το 1933, παραμονές Χριστουγέννων, φτάνει στο Παρίσι και γράφεται στη σχολή χορού της Εγκόροβα, όπου σπουδάζει με υποτροφία. Αγοράζει τον πρώτο του πίνακα από τον ίδιο τον Ντε Κίρικο, ο οποίος διατηρούσε την γκαλερί «4 δρόμοι». Το 1935 φτάνει στη Νέα Υόρκη μετά από πρόσκληση της Φλώρας Μέγιερ και παίρνει αμερικάνικο διαβατήριο. Απο κει και έπειτα η καριέρα του απογειώνεται με γκαλερί σε όλο τον κόσμο, με στενές φιλίες με τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του κόσμου της τέχνης όπως ο Andy Warhol κ.α.. Μέχρι που αποφασίζει να γυρίσει στην Ελλάδα που τόσο αγαπά.. Αυτή είναι εν ολίγοις η ζωή του Αλέξανδρου Ιόλα, ο οποίος ήθελε να δωρίσει την αμύθητης αξίας συλλογή του με έργα τέχνης στο ελληνικό Δημόσιο και αυτό αρνήθηκε! Φυσικά τα έργα αυτά σήμερα θα στοίχιζαν δισεκατομμύρια ευρώ. Ένα απο αυτά να πουλούσαμε σήμερα μπορεί και να ξεχρεώναμε! Με τον θάνατο του Ιόλα, η βίλα του στην Αγία Παρασκευή ρημάχτηκε απο κλέφτες και έργα που κανονικά (αν δεχόταν το ελληνικό κράτος) έπρεπε να ήταν σε ελληνικά μουσεία, αλλά τα οποία τώρα τα χαίρονται ιδιωτικές συλλογές. Το χυδαίο είναι βέβαια οτι το ελληνικό κράτος δεν έκανε όλα αυτά τα χρόνια απολύτως τίποτα να προστατέψει το οίκημα, ούτε αργότερα να κινήσει νομικές διαδικασίες για να βρει τα έργα αυτά. Σαν φάντασμα στέκει πια το κάποτε χλιδάτο σπίτι αυτής της διεθνούς προσωπικότητας η οποία λασπολογήθηκε απο τον τότε Τύπο, πληγώθηκε με λίβελλους και κυνηγήθηκε απλά γιατί ήταν ομοφυλόφιλος. Μια βόλτα μέχρι την βίλα του Ιόλα (που ο συλλέκτης την ονειρευόταν δημόσιο μουσείο σύγχρονης τέχνης μετά το θανατο του) φτάνει για να πάθει κανείς κατάθλιψη. Μέχρι και αγάλαματα που βρισκόταν στους κήπους της βίλας μεταφέρθηκαν απο κλέφτες με γερανούς μερα μεσημέρι !! Τέτοια είναι η κοντόφθαλμη αντιμετώπιση των Ελλήνων κάποιες φορές, που δεν έβλεπαν την τύχη του να είναι αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος Έλληνας, δεν έβλεπαν όλα αυτά που ήθελε απλόχερα να προσφέρει, χωρίς να έχει λάβει τίποτα ποτέ απο το ελληνικό δημόσιο. Ο κύριος Γερουλάνος ίσως θα έπρεπε να ξεκινήσει να "αναστηλώνει" τον ελληνικό σύγχρονο πολιτισμό, διορθώνοντας τα λάθη του παρελθόντος, προστατεύοντας και σώζοντας έστω και τις μνήμες τέτοιων ανθρώπων... και όχι συστήνοντας "επιτροπές προώθησης σύγχρονου πολιτισμού" που θα γεμίσουν ακόμα μια φορά με υμέτερους (γιατί πολύ ενδιαφέρον θα ήταν να δούμε τα αντικειμενικά προσόντα των ανθρώπων που θα απαρτίσουν την εν λόγω επιτροπή. Αραγε θα γίνει η επιλογή τους με διαφανείς διαδικασίες; Αμφιβάλλω... ).