Niki de Saint Phalle

That's WACK! Lea Lublin And Niki de Saint Phalle's Feminist Baby Art At PS1

filed under: art

"WACK!: Art and the Feminist Revolution," is an exhibition at P.S. 1 that takes a historical, international perspective on artists working in the late 1960's and 1970's who were either involved in or impacted by feminist activism. I'm itching to see it [it closes in May], but meanwhile, Artnet has a couple of works by the overly-famous-in-my-book Niki de Saint Phalle and the too-little-known-at-all Lea Lublin.

de Saint Phalle was a total scenester in Paris, friends and collaborators with artists like Brancusi, Duchamp, and Dali. Here's what Wikipedia says about de Saint Phalle's Hon, which is shown in the painted photograph above from 1968. [hint: Hon is the giant, 82-foot, vagina-oriented, reclining figure behind that sweet, Swedish stroller:

Inspired by the pregnancy of her friend Clarice Rivers, the wife of American artist Larry Rivers, she began to use her artwork to consider archetypal female figures in relation to her thinking on the position of women in society. Her artistic expression of the proverbial everywoman were named 'Nanas'. The first of these freely posed forms, made of papier-mâché, yarn, and cloth were exhibited at the Alexander Iolas Gallery in Paris in September of 1965.

...

In 1966, she collaborated with fellow artist Jean Tinguely and Per Olof Ultvedt on a large scale sculpture installation, "hon-en katedral" ("she-a cathedral") . for Moderna Museet, Stockholm, Sweden. The outer form of "hon" is a giant, reclining 'Nana', whose internal environment is entered from between her legs. The piece elicited immense public reaction in magazines and newspapers throughout the world. The interactive quality of the "hon" combined with a continued fascination with fantastic types of architecture intensifies her resolve to see her own architectural dreams realized.

If that stroller is too distracting for you, here's a vintage snapshot of crowds lined up to enter Hon, and here's a photo of the sculpture in progress, from an angle designed to miss the point of the piece.

Lublin, meanwhile, a French-Argentine artist I can barely find anything about. In a 1968 exhibition at the Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Lublin exhibited a piece called Mon Fils. And by "exhibited," I mean, she and her seven-month-old son Nicholas moved into the museum for the duration of the show, and she took care of him. Though it was SOP for childcare at the time, it was most definitely a revolutionary idea for art at the time. [It wasn't until 1974 that Joseph Beuys made his seminal work, I love America, and America loves me, by living in a SoHo gallery for three days with a coyote. If you don't follow contemporary art, this has to be the most WACK post in a long time.]

Ρούπερτ Μπρούκ-Αλέξανδρος Ιόλας

5 ~ Στη Σκύρο με τον Ρούπερτ Μπρουκ

Rupert Brooke (1887-1915)
ένας Άγγλος ποιητής στην Σκύρο

Απαλά φυσάει ο αγέρας εντελώς ξαφνικά
Και έχει η Ανοιξη ξανάρθει'
Με πράσινα άνθη ζωντανεύει η τρικουκκιά
Μα η καρδιά μου με του πόνου τ' άνθη
R.B.
(μτφ: Κώστας Ιωάννου)

= = =

<the handsomest young man in England> - Yeats

<So much has been written of his personal beauty... he was consciously and defiantly pagan> - Virginia Woolf

= = =

CCXLIII
<Είναι ο πιο ελκυστικός άντρας στην Αγγλία και φοράει τα ωραιότερα πουκάμισα> - Γουίλλιαμ Μπάτλερ Γέητς

(Xάρης Βλαβιανός: Britannica, εκδ. Νεφέλη)

Σκύρος

Κι αν πεθάνω, τούτο μόνο να συλλογιστής'
Ότι σε κάποια ξένα χώματα
ένα κομμάτι γης – Αγγλία πάντα θα είναι.

Ρούπερτ Μπρουκ

(μετ: Δημήτριος Κακλαμάνος)

«Και τώρα που της Αττικής το άγιο χώμα είδα ας πεθάνω».

Το άγαλμα της "Αιώνιας Ποίησης" προς τιμήν του ποιητή στην ομώνυμη πλατεία της Σκύρου

Στη δυτική πλευρά της βάσης είναι ανάγλυφη η προτομή του ποιητή και από κάτω η αφιέρωση «στον Ρούπερτ Μπρούκ 1887 – 1915 στην αθάνατη την ποίηση». Το όλο έργο φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Μ. Τόμπρο, ο οποίος, όπως λέγεται, είχε σαν μοντέλο τον Αλέξανδρο Ιόλα έναν νέον έφηβο, ωραίο και ανερχόμενο τότε χορευτή.

(εφημ. Μποφόρ Σκύρου)

Το άγαλμα του Pούπερτ Μπρουκ στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Rugby

…Κάμπους ποτιστικούς και δυνατούς και καρπερούς
και ξεπλυμένο, σαν καινούργιο, απ’ τη βροχή τον ουρανό,
και σιωπή εσπερινή, π' ανάλαφρα να την ταράζουν τα πουλιά,
κι ένα τραγουδι ευγενικό, μια φρόνηση αγία,
ολόδροσα ν' ανθούν, άμα εμείς πεθάνουμε.
Χίλια και μύρια, τέτοια τα ποθώ,
Χαριτωμένα, αιώνια να τα χαίρομαι
Και να τα γεύομαι σιγά σιγά
Σαν κάποια αμβρόσια τροφή.

R.Β.

(μετ: Δημήτριος Κακλαμάνος)

Σκύρος

…είχαν ιδεί την κίνηση, τη μουσική αγροικήσει,
σε καλών φίλων το πλευρό στητοί είχαν περπατήσει'
αγάπησαν, εδάκρυσαν' χαϊδέψαν απαλά
άνθη και μάγουλα…
Τώρα τελειώσαν όλ' αυτά…

R.B.

(Ο πεθαμένοι - απόδοση: Kλέων Παράσχος)

Θα κοίταγα πέρα απ’ τη θάλασσα, βορειοανατολικά, για να προφτάσω να δακρύσω για όλα αυτά που από τύχη δεν έζησα…
Θα σε ρωτούσα να μου πεις για την αυγή, τον ουρανό και το γαλάζιο ποίημα μου…
...Αν ήμουν ο Μπρούκ, θα σε ρωτούσα να μου πεις…

Θέμης Δ. Βελερής

Αν ήμουν ο Μπρούκ, θα προτιμούσα μέσα μου να αιχμαλώτιζα τα χρώματα της Σκύρου, μα πιο πολύ τον ήλιο της και το λευκό φιλί του, λευκό κατάλευκο που σε τυλίγει αστραφτερά στης νιότης σου τα Καλοκαίρια για να μπορείς αργότερα να μην την αρνηθείς…
Αν ήμουν ο Μπρούκ, θα σε ρωτούσα να μου πεις…
Θέμης Βελερής

V. The Soldier
If I should die, think only this of me:
That there's some corner of a foreign field, that is for ever England.

R.B.

Ο άγγλος ποιητής Ρούπερτ Μπρουκ πέθανε πλέοντας προς την Καλλίπολη, στις 23 Απριλίου 1915, υπηρετώντας στη Βασιλική Ναυτική Μεραρχία κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο κι ετάφη στην Σκύρο.

Νικι ντε Σανφάλ -Αλέξανδρος Ιόλας

1965
Inspired by Clarice Rivers' pregnancy, Niki creates in April her first Nanas in cloth and wool. In August, a twelve-page article on Niki written by Monique Jacot appears in the Swiss art magazine DU. In September, Niki presents her Nanas in a solo exhibition at the Galerie Alexandre Iolas in Paris, which concurrently publishes the first book on Niki de Saint Phalle, with a handwritten text by the artist as well as some drawings of Nanas. At Iolas' suggestion, Niki begins to produce signature printed materials to promote and add to her exhibitions, including catalogues, posters, brochures, and invitation cards. Niki makes her first series of silkscreen prints.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας μοντέλο του Τόμπρου

Ρούπερτ Μπρούκ

Ο Ρούπερτ Μπρουκ ( 3 Αυγούστου 1887 – 23 Απριλίου 1915), ήταν Βρετανός ποιητής γνωστός για την ρομαντική και πατριωτική του ποίηση. Έργα του είναι η “Λιθουανία”, “1914” , “Ποιήσεις”, κ.α.

Κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου πολέμου, η στρατιωτική μοίρα στην οποία ανήκε ο Μπρουκ, τοποθετήθηκε στον κόλπο τρεις Μπούκες, στα νοτιοανατολικά παράλια της Σκύρου. Ο Μπρουκ και οι υπόλοιποι στρατιώτες έφτασαν στη Σκύρο στις 17 Απριλίου 1915 και περίμεναν τη μεταφορά τους στη Λήμνο. Τις μέρες που ακολούθησαν έκαναν ασκήσεις και προετοιμάζονταν για τη μάχη.

Το βράδυ της Τρίτης 20 Απριλίου, ο Μπρουκ αρρώστησε και εμφάνισε πρήξιμο στο πάνω χείλος του στόματος του, από μόλυνση που προκλήθηκε από τσίμπημα κουνουπιού.

Την Πέμπτη 22 Απριλίου, Ο Μπρουκ μεταφέρθηκε στο Γαλλικό πλωτό νοσοκομείο. Ήταν ο μοναδικός ασθενής στο πλοίο, καθώς το πλοίο ήταν σε αναμονή τραυματιών από την Καλλίπολη.

Την Παρασκευή 23 Απριλίου, ανέβηκε ο πυρετός του ασθενούς ποιητή και παρουσιάστηκε απώλεια των αισθήσεων του. Απέθανε την ίδια μέρα, αργά το απόγευμα.

Αργότερα το ίδιο βράδυ, τρεις αξιωματικοί, οργάνωσαν ομάδα ταφής και κατευθύνθηκαν στη Σκύρο, πιο συγκεκριμένα στις τρεις Μπούκες, σε ένα ελαιώνα τον οποίο είχαν επισκεφθεί λίγες μέρες νωρίτερα ο Μπρουκ και μερικοί στρατιώτες. Ο Μπρουκ τάφηκε, πριν τα μεσάνυχτα.

Επειδή η στρατιωτική μοίρα έπρεπε να πλεύσει την επόμενη μέρα νωρίς στις 6 το πρωί, η τελετή ήταν σύντομη και απλή. Ένας ξύλινος σταυρός, τοποθετήθηκε στον τάφο του, με ελληνική επιγραφή που έλεγε. Εδώ βρίσκεται ο υπηρέτης του θεού, υπολοχαγός του Βρετανικού Ναυτικού, ο οποίος πέθανε για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους.

Ο τάφος του Μπρουκ, προσελκύει πολλούς επισκέπτες της Σκύρου. Ο τύμβος που υπάρχει σήμερα, δεν είναι ο πραγματικός τάφος του. Ο τύμβος στήθηκε μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο από τη μητέρα του ποιητή. Στον τάφο του ποιητή, υπάρχει γραμμένο το πιο γνωστό του ποίημα, “Ο Στρατιώτης” που γράφηκε τους τελευταίους μήνες του 1914.

Η πρόσβαση στο τάφο του Μπρουκ είναι σχετικά εύκολη. Ο τάφος βρίσκεται στη θέση τρεις Μπούκες ή Τρίστομο, ένα κολπίσκο στα νοτιοανατολικά παράλια της Σκύρου.

Από την Καλαμίτσα αν κατευθυνθείτε νότια, μέσα από μια σχετικά εύκολη διαδρομή προς τα βουνά, σε κάποιο σημείο ο δρόμος ανηφορίζει μόλις περάσετε από τα βουνά, αλλά μετά γίνεται κατηφορικός. Με κατεύθυνση τις τρεις Μπούκες θα βρείτε τον τάφο μέσα σε ένα ελαιώνα, στην αριστερή σας πλευρά.

Ο Ρούπερτ Μπρουκ υπήρξε μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία για τους Σκυριανούς, που τους ενέπνευσε με πατριωτικά ιδεώδη. Εκτός από τον τάφο του στις τρεις Μπούκες, υπάρχει η πλατεία Μπρουκ στη Χώρα, κοντά στο εκκλησάκι της αγίας Τριάδας, με το άγαλμα αφιερωμένο στην αιώνια ποίηση και την μνήμη του ποιητή. Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε από τον Μ. Τόμπρο και λέγεται ότι είχε ως μοντέλο του τον ανερχόμενο τότε χορευτή Αλέξανδρο Ιόλα.

Στα αποκαλυπτήρια του αγάλματος, στις 5 Απριλίου 1931, ήταν παρών και ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Από αυτή την πλατεία έχετε πανοραμική άποψη στην ανατολική ακτογραμμή της Σκύρου, που περιλαμβάνει τα Μαγαζιά, το Μώλο και φτάνει μέχρι τα Πουριά.

Αλέξανδρος Ιόλας-Νικι ντε Σανφάλ

A LIFE
1930 - 2000

1962 In February, Niki de Saint Phalle and Jean Tinguely travel to California and visit Simon Rodia's Watts Towers near Los Angeles. Niki assists a CBS crew in the filming of a happening by Jean Tinguely, Study for the End of the World Number 2, in the Nevada Desert. Upon returning to Los Angeles, she stages her first two American "shootings": one, sponsored and hosted by the gallerist Virginia Dwan at her beach house in Malibu on March 4; the other, with the assistance of Ed Kienholz, in the hills overlooking Malibu. From there, Niki and Jean Tinguely go to Mexico. On May 4, Niki de Saint Phalle, Jean Tinguely, and several other artists, among whom Robert Rauschenberg and Frank Stella, take part in a performance of Kenneth Koch's play, The Construction of Boston, presented by the Maidman Playhouse in New York and directed by Merce Cunningham. Including in the performance is a shooting of a Vénus de Milo at the hands of Niki.

Back in Europe, Niki presents ten shooting paintings and altars at the Galerie Rive Droite in Paris. Among the visitors is Alexandre Iolas, who offers to give her a show at his New York gallery in October. This marks the beginning of a long-lasting relationship between the artist and the gallerist. Through the years, Iolas will provide her with financial support, organize numerous exhibitions of her work, and act as her mentor - thus introducing her to such towering Surrealist figures as Victor Brauner, Max Ernst, René Magritte, and Matta. Yves Klein dies suddenly on June 6. From August 30 to September 30, Niki takes part in Dylaby ("Dynamic Labyrinth"), a large-scale installation at the Stedelijk Museum in Amsterdam, along with Robert Rauschenberg, Martial Raysse, Daniel Spoerri, Jean Tinguely and Per Olof Ultvedt. On October 15, Niki opens her first solo exhibition in New York at the Alexander Iolas Gallery, which lasts until November 3. For the occasion, Niki unveils her Homage to Le Facteur Cheval, an intricate construction in a shooting gallery of sorts, which the public is invited to shoot; ten other pieces are included in the show. Niki and Jean, Malibu Hills spring 1962

1963 In May, Virginia Dwan organizes a shooting event at her gallery in Los Angeles, in which Niki takes aim at a monumental King Kong. The shooting piece is subsequently acquired by the Moderna Museet of Stockholm. King Kong is only one among the many scary figures which will come to people Niki's art world. Niki de Saint Phalle and Jean Tinguely establish residence in a former hotel, L'Auberge du Cheval Blanc, at Soisy-sur-Ecole. There, Niki begins work on a series of sculptures denouncing the roles in which society has cast women: child bearers, devouring mothers, witches, and prostitutes. 1964 Niki spends the summer in Lutry near Lausanne, where she works on several large heads made of wool and papier-mâché, her "Brides", and a piece entitled Saint George and the Dragon. In September, her first solo exhibition in London opens at the Hanover Gallery. In October, she travels to New York where she stays and works at the Chelsea Hotel. While in New York, she completes a series of sculptures of Nanas, Hearts and Dragons.

1965 Inspired by Clarice Rivers' pregnancy, Niki creates in April her first Nanas in cloth and wool. In August, a twelve-page article on Niki written by Monique Jacot appears in the Swiss art magazine DU. In September, Niki presents her Nanas in a solo exhibition at the Galerie Alexandre Iolas in Paris, which concurrently publishes the first book on Niki de Saint Phalle, with a handwritten text by the artist as well as some drawings of Nanas. At Iolas' suggestion, Niki begins to produce signature printed materials to promote and add to her exhibitions, including catalogues, posters, brochures, and invitation cards. Niki makes her first series of silkscreen prints.

From left to right : France Raysse, Martial Raysse, Jean Tinguely, Niki de Saint Phalle, Brooks Jackson, Bénédicte Pesle, Rotraut Klain, Alexandre Iolas and André Mourgues surrounded with works by Martial Raysse. Photo published in Vogue, August 1965.

Jean Tinguely, Niki and Larry Rivers in Rivers' Atelier, New York, 1965

1966 In collaboration with Martial Raysse and Jean Tinguely, Niki designs the stage sets and costumes for Roland Petit's ballet, Eloge de La Folie, performed in March at the Théâtre des Champs-Elysées in Paris. In June, Niki, Jean Tinguely and Per Olof Ultvedt are invited by Pontus Hulten to install a large sculpture in the entrance hall of the Moderna Museet in Stockholm for which he is the curator. The three artists settle for a monumental reclining Nana, 28 meters in length, 9 meters in width, and 6 meters in height, which they name Hon ("she" in Swedish). While at work in Stockholm, Niki de Saint Phalle and Jean Tinguely meet the young Swiss artist Rico Weber, who helps them build Hon. This marks the beginning of a long period of collaboration during which Rico Weber will play the double role of assistant and colleague to Niki as well as to Jean Tinguely. In October, Niki designs the sets and costumes for a production of Aristophane's Lysistrata by Rainer von Diez at the Staatstheater in Kassel, Germany. Per Olof Ultvedt, Niki de Saint Phalle and Jean Tinguely in front of "Hon" Moderna Museet, Stockholm, summer 1966 1967 Niki de Saint Phalle and Jean Tinguely work on Le Paradis Fantastique, a commission from the French government for the French Pavilion at Expos'67 in Montreal. Le Paradis Fantastique consists of nine painted sculptures by Niki and six kinetic machines by Jean Tinguely. From Montreal, Le Paradis Fantastique travels first to the Albright-Knox Art Gallery in Buffalo, and then to Central Park in New York where it remains on display for an entire year. It now stands as a permanent fixture in Stockholm, close to the Moderna Museet. In August, the Stedelijk Museum in Amsterdam offers Niki her first museum show, entitled Nana Power. For the occasion, Niki creates her first Nana Dream House and Nana Fountain; she also makes the blueprint for her first Nana Town. The new pieces are made of polyester - a material with which Niki has just started to experiment. 1968 In June, Niki de Saint Phalle's first play, ICH, is performed at the Staatstheater in Kassel, Germany. It is directed by Rainer von Diez, who has also co-authored the play. Stage sets, costumes, and poster are all designed by Niki. The Kunstverein für die Rheinlande Westfalen in Düsseldorf, Germany, holds a show entitled Niki de Saint Phalle: Werke 1962-1968, which will subsequently travel to another German museum, the Kunstverein Hannover. In October, she presents her eighteen-piece wall relief, Last Night I Had a Dream, at the Galerie Alexandre Iolas in Paris. She designs inflatable Nanas to be manufactured and marketed in New York. Toward the end of the year, Niki suffers respiratory troubles due to repeated exposure to polyester fumes and dust. She travels to Morocco. Installation in the Conservatory Garden, Central Park, New York, May 1968 1969 Following a visit to India, Niki begins work on her first full-scale architectural project: three houses in the South of France for Rainer von Diez, which will be finished building in 1971. The Galerie Stangl in Munich, Germany, presents different facets of Niki's work in a show entitled Plastiken, Zeichnungen und Graphiken von Niki de Saint Phalle. The Whitney Museum of American Art in New York acquires Niki's Black Venus and, in April, includes it in an exhibition entitled Contemporary American Sculpture, Selection 2. In Milly-la-Forêt begins the building of Le Cyclope (also known as La Tête), a project initiated by Jean Tinguely to which several other artists, including Niki, collaborate. 1970 On November 29, at the opening of the festival organized by Pierre Restany and Guido Le Noci in Milan to mark the tenth anniversary of the founding of the Nouveau Réalisme movement, Niki shoots at an assemblage built in the form of an altar. A series of seventeen serigraphs by Niki is published in Paris under the title Nana Power. Niki, accompanied by Jean Tinguely, makes her first visit to Egypt.