11/09/2011

Διεφθαρμενη πολιτεία...

natura ΕΚΑΝΕ «ΔΩΡΑΚΙ» ΣΕ ΙΣΧΥΡΟ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ «ΠΑΡΑΝΟΜΗ» ΑΔΕΙΑ Στην περιοχή μοναδικού κάλλους Πούλος, στην Αν. Πελοπόννησο έχει γίνει, όπως διαπιστώνουν με έγγραφά τους, που φέρνει σήμερα στο φως η «PRESS Time» μη αναστρέψιμη καταστροφή με σκαψίματα, εκχερσώσεις, κόψιμο δέντρων και μπαζώματα. Την ίδια ώρα, που η συζήτηση επικεντρώνεται στην… εκμετάλλευση των «ασημικών», για να σωθεί η χώρα, η υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη, ξεπουλά και συναινεί στην καταστροφή του εθνικού πλούτου της χώρας. Με μια σειρά αποφάσεων, που αγνόησαν τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων φορέων, αλλά ακόμα και δικαστικές αποφάσεις, η υπουργός έδωσε το «ΟΚ» στην Ελληνική Τεχνοδομική Άνεμος (συμφερόντων Μπόμπολα), για την κατασκευή ανεμογεννητριών μέσα σε περιοχή Natura, στην κορυφογραμμή Πούλος της ανατολικής Λακωνίας. Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι ήδη στην περιοχή μοναδικού κάλλους έχει γίνει, όπως διαπιστώνουν με έγγραφά τους, που φέρνει σήμερα στο φως η «PRESS Time», μη αναστρέψιμη καταστροφή με σκαψίματα, εκχερσώσεις, κόψιμο δέντρων και μπαζώματα. Επιπλέον, όλα αυτά έγιναν σε χώρο, για τον οποίο η εταιρεία, όχι μόνο δεν πλήρωσε το αντίτιμο για να μπει (άρα το πήρε σαν «δωράκι»), αλλά και τις συνέχισε, παρά τις αποφάσεις, ακόμα και του ΣτΕ, που έκριναν την κατάληψη των – αναδασωτέων - εκτάσεων αυθαίρετη! Τις εργασίες όμως, κανείς δεν τις σταμάτησε, παρά τις καταγγελίες που έφτασαν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η περιβαλλοντική καταστροφή στον Πούλο ήταν και το αντικείμενο της συζήτησης αντιπροσωπείας της Κομισιόν, που επισκέφθηκε το ΥΠΕΚΑ το πρωί της Πέμπτης, απευθύνοντας την τελευταία προειδοποίηση, πριν από τις «καμπάνες» που έρχονται. Τα έγγραφα Η κ. Μπιρμπίλη έχει στο γραφείο της καταγγελίες για τη σωρεία παραβάσεων από την εταιρεία που εγκαθιστά ανεμογεννήτριες σε αναδασωτέα περιοχή στις θέσεις Γκρόπες - Ράχη Γκιώνη και Καρογεροβούνι - Πούλος στην Λακωνία, όπου είναι προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura. Εκτός του ότι η εταιρεία, όπως λέει η Επιθεώρηση Δασών της Περιφέρειας Πελοποννήσου, σε σχετικό της έγγραφο, έχει προβεί σε σωρεία παραβάσεων, η υπουργός έχει στα χέρια της και γνωμοδοτήσεις που λένε ότι στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποκρύπτεται ότι στις θέσεις των αιολικών πάρκων καταγράφηκαν δύο παγκοσμίως απειλούμενα είδη αρπακτικών: το Κιρκινέζι και το Μαυροκιρκίνεζο. Αυτό, θα μπορούσε από μόνο του να σημάνει απαγορευτικό για το έργο. Παρόλα αυτά, το Δεκέμβριο δόθηκε από το ΥΠΕΚΑ έγκριση περιβαλλοντικών όρων για το έργο. Το έργο αφορά πλατεία εγκατάστασης ανεμογεννητριών στην κορυφογραμμή Πούλος, (εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας όρη Ανατολικής Λακωνίας GR 2540007). Μετά την διακοπή εργασιών και τις ακυρώσεις ΚΥΑ/ΕΠΟ με τις αποφάσεις 3596, 3597/2007 του ΣτΕ, η υπουργός με την α.π. 133877/23-12-2010 απόφασή της, επαναδειοδότησε τα αιολικά 36 MW-40 A/Γ των 900 ΚW εντός και εγγύτατα στην ΖΕΠ. Αυτό συνέβη, παρά το γεγονός ότι οι «Άλφα Αιολική Μολάων Λακωνίας ΑΕΒΕ» και «Αιολική Μολάων Λακωνίας ΑΕΒΕ» θυγατρικές της «Ελληνικής Τεχνοδομικής Άνεμος Α.Ε.», με τα α.π. 1862, 1863/16-8-2010 πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής, έχουν αποβληθεί από τις «αυθαίρετα και χωρίς κανένα δικαίωμα» καταληφθείσες και εκχερσωθείσες δημόσιες δασικές εκτάσεις. Μάλιστα, με τις πράξεις αποβολής βεβαιώθηκαν σε βάρος των αποβαλλομένων 59.000 €, λόγω καταστροφής της δασικής βλάστησης και προς αποκατάσταση αυτής και 342.500 € για αποζημίωση, λόγω παρανόμου χρήσης της δασικής έκτασης. Με το α.π. 102068/2500/27-5-2009 υπηρεσιακό σημείωμα της προς την Δ/νση Αισθητικών Δασών ΥΠΑΑΤ, η Δ/νση Προστασίας Δασών ανακάλεσε το α.π. 99989/1778/13-4-2009 έγγραφο της, που λαμβάνεται παρά ταύτα όμως, ως υπ’ όψιν υπ’ αριθμόν 46 της εν λόγω υπουργικής απόφασης. Με τις ανακλήσεις εγγράφων και… αδειών, γίνεται ένα… μπέρδεμα. Γιατί στο ανακλητικό σημείωμα της Δ/νσης Προστασίας Δασών τότε ΥΠΑΑΤ, υπογραμμίζεται: «Το έγγραφο μας (α.π. 99989/1778/13-4-2009), που αναφερόταν στην εν λόγω υπόθεση, παύει να ισχύει, καθότι εξαρτήθηκε από το με αριθ. πρωτ. 619/1-4-2009 έγγραφο Δ.Δ. Περιφ. Πελοποννήσου, το οποίο ανακλήθηκε μερικώς, καθιστώντας έτσι μη ισχυρό το έγγραφο μας, το οποίο απόρρευσε από διαφορετικού περιεχομένου έγγραφο». Εδώ είναι το «ζουμί»: «Η θέση της υπηρεσίας μας ως προς το ζήτημα της επέμβασης συναρτάται με το γεγονός ότι υπάρχουν οφειλόμενες ενέργειες από την πλευρά του δασαρχείου ως προς την προστασία της δασικού χαρακτήρα έκτασης, κάτι που δημιουργεί πρόβλημα στην εκ νέου αδειοδότηση του έργου, κατά το μέρος, όπου υπολείπεται η εφαρμογή των ενεργειών της δασικής υπηρεσίας» Με το α.π. 116282/267/25-1-2010 υπηρεσιακό σημείωμα της Δ/νσης Προστασίας Δασών, διαβιβάστηκε στην Δ/νση Αισθητικών Δασών ΥΠΕΚΑ το α.π. 35/18-1-2010 πόρισμα του Επιθεωρητή Δασών Πελοποννήσου, ο οποίος εξετάζοντας καταγγελία, που υποβλήθηκε σχετικά με την παράλειψη καθήκοντος του Δασάρχη Μολάων να κηρύξει τις παράνομα εκχερσωμένες περιοχές αναδασωτέες διαπίστωσε: «Το Δασαρχείο Μολάων δεν παρακολούθησε την εφαρμογή της έγκρισης επέμβασης και της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων (της αρχικής και ακυρωθείσας αδειοδότησης), με αποτέλεσμα οι εταιρείες ανενόχλητες, να προκαλέσουν τις περιγραφόμενες στην έκθεση αλλοιώσεις του φυσικού αναγλύφου σε υπερβολικό και μη αναστρέψιμο βαθμό (υποβάθμιση περιβάλλοντος), ότι και όταν επισημάνθηκαν οι παράνομες πράξεις των εταιρειών από την αρμόδια υπηρεσία Νομαρχίας το έτος 2006 και κατά την έκδοση πράξεων χαρακτηρισμού των εκτάσεων, πάλι δεν προέβη στις οφειλόμενες ενέργειες (μηνύσεις, κήρυξη αναδασωτέων των παρανόμως εκχερσωθεισών εκτάσεων, έκδοση πρωτοκόλλων διοικητικής αποβολής κατά των εταιρειών) και τέλος ότι διαπιστώθηκαν ευθύνες της Δ/νσης Δασών Λακωνίας για την απραξία της, γιατί δεν διέταξε την λήψη των οφειλομένων ενεργειών και στη συνέχεια δεν έλεγξε την υφιστάμενη της υπηρεσία του Δασαρχείου Μολάων». Αναδασωτέες! Ο Επιθεωρητής Δασών Πελοποννήσου πρότεινε να κηρυχθούν αναδασωτέες οι παράνομα εκχερσωθείσες δημόσιες δασικές εκτάσεις, να μηνυθούν οι εταιρείες, να εκδοθούν πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής των εταιρειών με σκοπό την είσπραξη της οφειλόμενης αποζημίωσης για την ζημιά σε βάρος του δημοσίου, να εισπραχθούν τα οφειλόμενα ανταλλάγματα χρήσης των εκτάσεων, να ανακληθούν οι πράξεις χαρακτηρισμού 1968,1969/2008 γιατί χαρακτηρίστηκαν εκτάσεις ως δασικού χαρακτήρα ενώ έπρεπε να κηρυχτούν αναδασωτέες, να διακοπεί η διαδικασία επαναδειοδότησης μέχρι την ολοκλήρωση των οφειλόμενων ενεργειών, να αναζητηθούν ευθύνες των εμπλεκομένων υπαλλήλων και στην περίπτωση επανάληψης της διαδικασίας αδειοδότησης να απαιτηθεί η σύνταξη Ειδικής Μελέτης αποκατάστασης των διαταραγμένων χώρων. Με το α.π. 2305/1373/22-1-2010 «περί λήψης μέτρων ως προς υπερβάσεις στην εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ στον Ζάρακα Λακωνίας», ο Γενικός Δ/ντής Περιφερείας Πελοποννήσου διαβίβασε την έκθεση του Επιθεωρητή Δασών Πελοποννήσου στην Δ/νση Δασών Λακωνίας και στο Δασαρχείο Μολάων, με κοινοποίηση στην Δ/νση Δασών Περιφερείας Πελοποννήσου με την διαταγή, «Οφείλετε άμεσα όπως προβείτε σε όλα τα προβλεπόμενα μέτρα που προτείνονται από τον Επιθεωρητή Δασών για την προστασία, αποκατάσταση και είσπραξη των ανταλλαγμάτων χρήσεων άλλως θα αναζητηθούν ευθύνες των εμπλεκομένων». Το εν λόγω έγγραφο διαβιβάστηκε στην Δ/νση Αισθητικών Δασών Δρυμών και Θήρας του ΥΠΕΚΑ.ΒΒΘ Διαβιβάστηκε φυσικά και προς το γραφείο του Υφυπουργού Περιβάλλοντος Αθ. Μωραΐτη από την Δ/νση Προστασίας Δασών, το α.π. 804/3-3-2010 ενημερωτικό σημείωμα που το υπογράφει ο τότε Προϊστάμενος της Γενικής Δ/νσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος Σταύρος Σαγρής όπου αναφέρονταν μεταξύ άλλων: «Με την 1754/1-9-2003 απόφαση Γενικού Γραμματέως Περιφερείας Πελοποννήσου εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου. Στη συνέχεια και επί πλήθους καταγγελιών, τόσο τοπικών συλλόγων (Σπηλαιολογικός όμιλος Ταϋγέτου-Πάρνωνα) αλλά και κατοίκων της περιοχής κατά της απόφασης 1754/1-92003 του Γ. Γ. Περιφερείας Πελοποννήσου, εκδόθηκε η απόφαση ΣτΕ 3597/2007 ακύρωσης της με το αιτιολογικό ότι δεν είχε προηγηθεί χωροταξικός σχεδιασμός και δεν έχει συνταχθεί συνολική μελέτη για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών στη περιοχή. Ακόμη στις καταγγελίες αναφερόταν ότι η εν λόγω εταιρεία είχε κάνει υπερβάσεις ως προς τη συνολική εγκριθείσα άδεια επέμβασης, κάτι το οποίο επιβεβαιώθηκε και διαπιστώθηκε από την Περιφερειακή Δασική Υπηρεσία, μετά από αυτοψία που διενεργήθηκε, όπως αναφέρεται σχετικά στο με αριθμό 35/18-1-2009 (2010) πόρισμα του Επιθεωρητή δασών Πελοποννήσου κ. Κων. Γεωργιλά, ο οποίος και το διαβίβασε στον κ. Εισαγγελέα Σπάρτης, και ήδη διεξάγεται προανάκριση. Επίσης, όπως αναφέρεται στο ανωτέρω πόρισμα, από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι έχει καταβληθεί από την εταιρεία το προβλεπόμενο αντάλλαγμα χρήσης της έκτασης. Επιπρόσθετα αναφέρεται ότι, οι ανεξέλεγκτες επεμβάσεις έχουν δημιουργήσει μη αναστρέψιμες καταστάσεις στην περιοχή. Η υπηρεσία μας με το αριθ. 101915/4581/4-12-2008 έγγραφο ζήτησε από την αρμόδια δασική υπηρεσία (Δ/νση Δασών Περιφερείας Πελοποννήσου), να εισηγηθεί επί των καταγγελιών που αφορούσαν παράνομες επεμβάσεις στις υπόψη εκτάσεις. Η περιφερειακή Δασική Υπηρεσία απάντησε με το αριθ. 619/1-4-2009 έγγραφο της, ότι δεν υφίσταται ζήτημα παράνομων επεμβάσεων, παρά μόνον, υπάρχουν εκκρεμότητες στο φάκελο της υπόθεσης που διευθετούνται. Επισημαίνουμε ότι η ανωτέρω θέση της Περιφερειακής Δασικής Υπηρεσίας, ερχόταν σε αντίθεση με το προαναφερθέν πόρισμα του Επιθεωρητού Δασών Περιφερείας Πελοποννήσου, ο οποίος, πέραν των ευθυνών που απέδωσε, ζήτησε να ληφθούν όλα τα προβλεπόμενα από την δασική νομοθεσία μέτρα προστασίας των δασικών εκτάσεων και να διακοπεί η διαδικασία επαναδειοδότησης του έργου. Ως εκ τούτου, η υπηρεσία μας με το αριθ. 102068/2500/27-5-2009 έγγραφο γνωμοδότησε ότι η αδειοδοτική διαδικασία δεν μπορούσε να συνεχιστεί λόγω ύπαρξης οφειλομένων ενεργειών της Περιφερειακής δασικής Υπηρεσίας. Αναφέρουμε ακόμη, ότι με την αριθ. 783/07 απόφαση ΣτΕ κρίθηκε αντισυνταγματική η νομιμοποίηση παρανομιών από την διοίκηση, κάτι που εν προκειμένω έχει εφαρμογή στην περίπτωση που η εισαγγελική έρευνα διαπιστώσει ότι τέτοιες πράξεις συντελέστηκαν. Ενέργειες επί της υπόθεσης έγιναν και από την συναρμόδια Δ/νση Αισθητικών Δασών Δρυμών και Θήρας η οποία γνωμοδότησε θετικά για το έργο προς την ΕΠΕ με το αριθ. 115/228/15-1-2010». Με άλλο έγγραφό της, με αριθμό πρωτοκόλλου 1342/14-4-2010 της η Δ/νση Αισθητικών Δασών διαβίβασε στην ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ (την κεντρική υπηρεσία ΥΠΕΚΑ που είχε την ευθύνη της αδειοδοτικής διαδικασίας) όχι το έγγραφο αριθ. 102068/2500/27-5-2009 της Δ/νσηςΠροστασίας Δασών δια του οποίου γνωμοδότησε αυτή ότι η αδειοδοτική διαδικασία δεν μπορούσε να συνεχιστεί λόγω ύπαρξης οφειλομένων ενεργειών της Περιφερειακής δασικής Υπηρεσίας, αλλά το ανακληθέν έγγραφο της με α.π. 99989/1778/13-4-2009 ! Εισαγγελική έρευνα Αν και η Δ/νση Αισθητικών Δασών Δρυμών και Θήρας είχε λάβει γνώση της έκθεσης του Επιθεωρητή Δασών Πελοποννήσου, γνώριζε ότι διεξαγόταν Εισαγγελική έρευνα για τις παράνομες εκχερσώσεις, είχε λάβει γνώση της διαταγής του Γενικού Διευθυντή Δασών Περιφερείας Πελοποννήσου για άμεση εκτέλεση των οφειλομένων ενεργειών, αν και γνώριζε ότι είχε ανακληθεί το α.π. 99989/1778/13-4-2009, απέστειλε αυτό ακριβώς το έγγραφο που άναβε το πράσινο φώς για την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας, καθ’ όσον δι’ αυτού βεβαιωνόταν ότι δεν είχαν πραγματοποιηθεί μη νόμιμες επεμβάσεις στην περιοχή ενδιαφέροντος! Με τις 1255/31-5-2010 και 1221/31-5-2010 πράξεις του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας Πελοποννήσου κηρύχθηκαν αναδασωτέα 128.618 τετραγωνικά μέτρα στις θέσεις Πούλος-Καλογεροβούνι και 157.313 τετραγωνικά μέτρα στις θέσεις Γκρόπες-Ράχη Γκιώνη κατόπιν Εισαγγελικής παρέμβασης για την αποκατάσταση της νομιμότητας. Αν και είχαν μεσολαβήσει αυτά τα γεγονότα, για τα οποία ήταν ενήμερος ο υφυπουργός ΠΕΚΑ κ. Μωραΐτης Θάνος, υπεγράφη η 133877/23-12-2010 απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του αιολικού σταθμού ονομαστικής ισχύος 36 ΜW, στην οποία ενσωματώθηκε και η πράξη έγκρισης επέμβασης επί δασικής έκτασης, (ενώ πρόκειται για αναδασωτέα έκταση). Ως προς την έγκριση επέμβασης ελήφθησαν υπ’ όψιν το ανακληθέν έγγραφο της Δ/νσης Προστασίας Δασών ΥΠΕΚΑ με α.π. 99989/1778/13-4-2009 και όλα τα μετέπειτα του α.π 102068/2500/27-5-2009 της ιδίας Διεύθυνσης (με το οποίο ανακάλεσε το προηγούμενο) έγγραφα των κεντρικών δασικών υπηρεσιών (τα οποία αφορούσαν στην εξασφάλιση της «απρόσκοπτης» συνέχισης της διαδικασίας) αν και στο ως άνω έγγραφο α.π. 102068/2500/27-5-2009, δηλώνεται ότι πριν ολοκληρωθούν οι οφειλόμενες ενέργειες του δασαρχείου είναι προβληματική η εκ νέου αδειοδότηση των αιολικών! Διαβίβασε τα... μισά έγγραφα Το μεγάλο «μυστήριο» στην όλη υπόθεση είναι το γιατί η υπουργός και ο υφυπουργός ΠΕΚΑ δεν διαβίβασαν στην κεντρική υπηρεσία ΕΥΠΕ/ΥΠΕΧΩΔΕ όλα τα κρίσιμα έγγραφα, τα οποία αφορούσαν στην παράνομη επέμβαση που καθιστούσε προβληματική την διαδικασία επαναδειοδότησης των αιολικών του κ. Μπόμπολα. Όπως εξηγούν νομικοί κύκλοι, βάσει και αυτού του σημαντικού «ελαττώματος» της η κύρια πράξη είναι νομικά ανίσχυρη ως υποκείμενη σε προφανή λόγο ακυρότητας της και οι υπογράψαντες την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, στην οποία βάσει του ν. 3468/2006 ενσωματώνεται η έγκριση επέμβασης στην αναδασωτέα έκταση, για τα αιολικά της «Ελληνικής Τεχνοδομικής Άνεμος Α.Ε.» είναι έκθετοι έναντι του νόμου. Η κ. Μπιρμπίλη έλαβε, όπως φαίνεται και στην α.π. οικ. 133877/23-12-2010 απόφασή της ότι έλαβε υπόψιν μόνο την ειδική χωροταξική μελέτη που είχαν χρηματοδοτήσει οι ενδιαφερόμενες εταιρείες για την απεμπλοκή του σχεδιασμού επί Ν.Δ. για εγκατάσταση αιολικών ονομαστικής ισχύος 370 MW εντός και γύρω από την προστατευόμενη περιοχή του Ζάρακα Λακωνίας. Έτσι, η υπουργός αδειοδότησε αιολικά εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας, παρά το γεγονός ότι στο τυποποιημένο δελτίο της ρητά αναφέρεται ότι «ο σχεδιασμός για κατασκευή πολλών αιολικών σταθμών στις κορυφογραμμές εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας, αποτελεί απειλή για τα προστατευόμενα είδη και τους βιότοπούς τους».

Η διαφθορά είναι στο αίμα μας!

Η διαφθορά είναι στο αίμα μας! Γράφει ο Νίκος Σπ. Ζέρβας, Απόφοιτος του τμήματος ’’Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης’’ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πριν από περίπου δύο χρόνια στη χώρα μας διεξήχθησαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με μια πρωτοφανή εκλογική διαφορά -άνω των 10 μονάδων- επανήλθε στην εξουσία. Οι λόγοι ήταν πολλοί. Μια σειρά από σκάνδαλα που έπλητταν την αξιοπιστία της τότε κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, η διεθνής οικονομική κρίση, η οποία είχε χτυπήσει για τα καλά την πόρτα της Ελλάδος, καθώς και οι προεκλογικές ρήσεις του Γιώργου Παπανδρέου, του τύπου ’’λεφτά υπάρχουν’’. Ωστόσο μια απ’ τις σημαντικότερες αιτίες της κατακόρυφης πτώσης του κυβερνώντος, τότε, κόμματος αποτέλεσε η, εν τέλει, μη τήρηση των υποσχέσεων του Κώστα Καραμανλή περί ’’επανίδρυσης του κράτους’’ και ’’πάταξης της διαφθοράς’’. Άλλωστε, αυτή, η περιβόητη διαφθορά, συνεχίζει να αποτελεί ένα θανατηφόρο καρκινικό κύτταρο τόσο για το κράτος, όσο και για την ίδια την κοινωνία μας, για το οποίο, δυστυχώς, δεν έχει βρεθεί κάποια αποτελεσματική θεραπεία. Η περιήγησή μας στους κόλπους της διαφθοράς οφείλει, κατ’ αρχάς, να ξεκινήσει απ’ την ελληνική δημόσια διοίκηση. Πόσοι άραγε είναι εκείνοι οι συμπολίτες μας, που δεν έχουν συναντήσει εμπόδια για την περάτωση των υποθέσεών τους από διεφθαρμένους υπαλλήλους, που απαιτούν «λάδωμα»; Η λίστα απ’ αυτά τα λαμόγια δεν έχει τέλος! Πολεοδόμοι για τη χορήγηση αδειών ανέγερσης κτιρίων, εφοριακοί για την απόκρυψη ή και διαγραφή στοιχείων σχετιζομένων με φορολογικές δηλώσεις, εξεταστές οδήγησης για τη χορήγηση διπλωμάτων, καθώς επίσης και συνάδελφοί τους, υπάλληλοι των κατά τόπους Κ.Τ.Ε.Ο.. Για τους τελευταίους, άλλωστε τα στοιχεία το μαρτυρούν από μόνα τους, καθώς με την ίδρυση ιδιωτικών κέντρων τεχνικού ελέγχου οχημάτων παρουσιάστηκε μια πτώση της κίνησης της τάξεως του 80% στα δημόσια, διότι, φυσικά, πολλοί συμπολίτες μας δεν επιθυμούσαν να σκάνε 300άρια για τον έλεγχο του αυτοκινήτου τους όπως άλλοι, νομιμοποιώντας τοιουτοτρόπως τα σαράβαλά τους. Και τα φαινόμενα αυτά, δυστυχώς, διαιωνίζονται, καθώς οι διεφθαρμένοι αυτοί κύριοι παρά τις εις βάρος τους καταγγελίες, καταφέρνουν εν τέλει να τη βγάζουν καθαρή εξαιτίας των περίφημων ’’υπηρεσιακών συμβουλίων’’. Μ’αυτόν τον τρόπο όμως καταστρατηγείται για ακόμη μια φορά το Σύνταγμά μας, καθώς τηρείται το γράμμα και όχι το πνεύμα του, το οποίο προβλέπει βεβαίως την τιμωρία των εκάστοτε παραβατών. Βέβαια, απ’ την παραπάνω λίστα δεν πρέπει να μας διαφεύγουν οι γιατροί του Ε.Σ.Υ.. Οι επίορκοι, με κανένα ίχνος ηθικής, αρνούνται σε πολλές περιπτώσεις να εγχειρήσουν ακόμα και ανθρώπους, που βρίσκονται ένα βήμα πριν απ’ το θάνατο, εάν δεν τους καταβληθεί το περιβόητο «φακελάκι». Επιπλέον, οι υπερσυνταγογραφήσεις τους, η υπερτιμολόγηση υλικών και εξοπλισμών -ιδίως απ’ τους διοικητές των νοσοκομείων-, καθώς και η ενθυλάκωση ποσοστών επί εξετάσεων και χειρουργικών πράξεων(*1), δεν αποτελούν άγνωστα φαινόμενα, τα οποία όμως έχουν σφίξει για τα καλά τον κόμπο στο λαιμό των ασφαλιστικών μας ταμείων. Τέτοιου είδους ιατρικές ανηθικότητες, που συνδέονται με φαρμακευτικές εταιρίες, ιατρικούς επισκέπτες και τα περίφημα ιατρικά συνέδρια σε 5άστερα ξενοδοχεία σε εξωτικά μέρη, παρουσίασε, επίσης, πριν από λίγους μήνες ο έγκριτος δημοσιογράφος της ΕΡΤ, Κώστας Βαξεβάνης στη σοβαρή εκπομπή του, το ’’Κουτί της Πανδώρας’’. Ωστόσο πέραν του δημοσίου τομέα, η διαφθορά πλήττει και τον ιδιωτικό. Πόσοι εργοδότες είναι εκείνοι, που εισφοροδιαφεύγουν μη καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων τους; Απ’ την άλλη κανείς δεν ξέρει για τους μεγαλογιατρούς και τους δικηγόρους του Κολωνακίου και της Κηφισσιάς, οι φορολογικές δηλώσεις των οποίων τους παρουσιάζουν κατά πολύ κάτω απ’ το όριο της φτώχειας; Ο πρώην Υφυπουργός Οικονομικών, Δημήτρης Κουσελάς, προ ολίγων ημερών αποκάλυψε, έπειτα από έντονο διάλογο με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, πως είχε παραδώσει στον πρώην «τσάρο» της οικονομίας μια λίστα με 3.800 ονόματα φυσικών προσώπων, που χρωστούν πάνω από 1 εκ. ευρώ στο δημόσιο έκαστος!(*2) Το αποτέλεσμα όμως; Μηδέν από μηδέν, ΜΗΔΕΝ! Οι υπηρεσίες του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος απ’ ό,τι φαίνεται είτε υπολειτουργούν, είτε εξυπηρετούν «μεγάλα συμφέροντα», με αποτέλεσμα τόσο τα προαναφερθέντα μεγάλα κεφάλια, όσο και μικρότεροι τη τάξει απατεώνες -ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, μικροέμποροι, που δεν κόβουν αποδείξεις και πολλοί άλλοι- να παραμένουν ατιμώρητοι. Όπως ατιμώρητοι παραμένουν διαχρονικά και οι ιδιοκτήτες κέντρων διασκέδασης, οι οποίοι σκορπίζουν το θάνατο στη νέα γενιά παρέχοντάς τους από νοθευμένα ποτά μέχρι σκληρά ναρκωτικά με μοναδικό τους στόχο το κέρδος! Αλλά και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για την καταπολέμηση των παραπάνω κρουσμάτων κείτονται και αυτοί με τη σειρά τους στη διαφθορά. Αφ’ ενός μια μικρή, ευτυχώς, μερίδα αστυνομικών, οι οποίοι εκουσίως εμπλέκονται σε παράνομα κυκλώματα, πουλώντας κυρίως την περίφημη «προστασία» σε κέντρα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Αφ’ ετέρου δε, υφίστανται και δικαστικοί λειτουργοί τύπου Μπουρμπούλια και Καλούση, οι οποίοι κάτω από την έδρα δέχονται ουκ ευκαταφρόνητα ’’δωράκια’’ από διαπλεκόμενους δικηγόρους. ΄ Όμως ποιά είναι η αρμόδια αρχή για την εκλογή των δικαστών αυτών (τουλάχιστον των ανωτέρων εξ’ αυτών); Ασφαλώς, η εκάστοτε πολιτική ηγεσία και πιο συγκεκριμένα το Υπουργικό Συμβούλιο. Μα θα μου πείτε: «αγγίζει η διαφθορά τους πολιτικούς μας;». Ελάτε τώρα! Ποιος δύναται να στρουθοκαμηλίζει και να εθελοτυφλεί μπροστά σε υποθέσεις τύπου Siemens – Τσουκάτου – Μαντέλη, είτε υποβρυχίων που γέρνουν, ή ακόμα ακινήτων στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου; Ή ποιος δεν γνωρίζει περιπτώσεις κουτοπόνηρων δημάρχων(*3), οι οποίοι σε συνεργασία πάντοτε με ανήθικους εργολάβους υπερδιπλασιάζουν προϋπολογισμούς πεζοδρομήσεων, έχοντας συμφωνήσει εκ των προτέρων για τη «μοιρασιά»; Κανείς! Αλλά τι πράττουμε περί τούτων; Απολύτως τίποτα! Βέβαια, η απαράδεκτη αυτή κατάσταση δύναται να αιτιολογηθεί. Αφ’ ενός διότι οι κυβερνώντες μας δεν δρουν ακάλυπτοι. Αντιθέτως, έχουν την κάλυψη τόσο γαλάζιων και πράσινων δημοσιογράφων –το λειτούργημα, των οποίων έχει ξεπέσει εντελώς-, όσο και την αντίστοιχη διαφόρων συνδικαλισταράδων – εργατοπατέρων, τα καμώματα των οποίων θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο μας. Αφ’ ετέρου όμως οι ευθύνες για τη διαιώνηση όχι μόνο των πολιτικών, αλλά και όλων των άλλων κρουσμάτων διαφθοράς, βαραίνουν και εμάς τους ίδιους, τους απλούς πολίτες. Εμείς δεν είμαστε αυτοί, που για την οικονομική ελάφρυνση των αγορών μας ζητάμε από καταστηματάρχες να κάνουν ’’σκόντο’’ μη κόβοντας απόδειξη; Εμείς πάλι δεν είμαστε εκείνοι, οι οποίοι έχουμε καλομάθει από γιατρούς μέχρι κληρικούς, «φακελώνοντας» τους για την τέλεση των καθηκόντων τους; Τέλος, εμείς δεν είμαστε αυτοί, που αναζητώντας την επαγγελματική αποκατάσταση συγγενών και φίλων μας -με ή χωρίς προσόντα- απευθυνόμαστε σε πολιτικούς, πουλώντας τοιουτοτρόπως την ψήφο μας; Πώς άραγε εξηγείται το γεγονός ότι στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης το 90% των υπαλλήλων κατάγονται απ’ τη Μεσσηνία, εκλογική περιφέρεια του πρώην Υπουργού Πολιτισμού και νυν αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά; Απ’ όλα αυτά όμως, δυστυχώς, δεν έχουμε αντιληφθεί δύο βασικά πράγματα. Πρώτον, ότι όσοι πολιτικοί υπόσχονται να εκπληρώσουν τα ’’ρουσφέτια’’ μας είναι εκ των προτέρων διεφθαρμένοι, και τη διαφθορά αυτή θα τη μεταφέρουν με μαθηματική ακρίβεια στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους μας. Και δεύτερον, ότι μια παντελώς διεφθαρμένη κοινωνία, απ’ όλες τις πλευρές, είναι αδύνατον να μην οδηγηθεί στην καταστροφή. Όπως αντιλαμβάνεστε απ’ τα παραπάνω, η διαφθορά βρίσκεται στο αίμα μας. Εάν, όμως επιθυμούμε τη σωτηρία μας -οικονομική, ηθική, πολιτισμική- πρέπει όλοι μας να συμβάλλουμε στην ’’αιμοκάθαρσή’’ μας. Μια αιμοκάθαρση, η οποία απαιτεί μια ρεαλιστική -και όχι μόνο στα λόγια- επανίδρυση του κράτους και της κοινωνίας μας (*4), στην οποία θα κυριαρχεί ο σεβασμός -και ο αυτοσεβασμός- προς τους θεσμούς, τους νόμους, αλλά κυρίως προς την κοινωνία, τους συνανθρώπους μας! (*1) Μουτσόπουλος Χ., Ελληνικό «σύστημα υγείας», εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2011, σελ. 63 (*2) Δημητρομανωλάκης Γ., Risky games, εφημερίδα Πρώτο Θέμα, ένθετο Business stories, φ.346, 9.10.2011, σελ.22 (*3) Μπέης Κ., Η Ελλάδα που αγάπησα. Η Ελλάδα της χρεοκοπίας, εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2011, σελ. 51 (*4) Ανδρουλάκης Μ., Ε, Προέδρε!, ε’ έκδοση, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2009, σελ. 144-145

Η υπεραξία της φούσκας

Γιατί η κρίση είναι διαρθρωτική και γιατί πρέπει να ηττηθεί ο λαϊκισμός Του Αντώνη Τριφύλλη Ο Ζαν Κατρμέρ είναι ο γάλλος δημοσιογράφος της «Liberation» που, στην εφημερίδα του και το μπλογκ του, έδωσε μάχες για τη διάσωση της Ελλάδας όσο κανένας άλλος. Ιδιαίτερα το αφιέρωμα που οργάνωσε πριν από ένα χρόνο στο γαλλογερμανικό κανάλι ARTE, υπερασπιζόμενος τη χώρα μας, άφησε εποχή. Τώρα, μετά την επιστροφή του από τις διακοπές στη χώρα μας, μας αιφνιδίασε με ένα άρθρο καταπέλτη. Οπου δεν αφήνει κανέναν αλώβητο σχετικά με τις ευθύνες της ελληνικής τραγωδίας. Προσπαθώντας να κατανοήσει τις αιτίες, αρχίζει από τη λειτουργία μιας «ανίκανης και διεφθαρμένης» δημόσιας διοίκησης, περνάει από την παρέλαση ανίκανων πολιτικών και τη συνενοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δέχτηκε στους κόλπους της μια χώρα «αλλιώτικη» από τις άλλες, που άφησε τον πακτωλό των πακέτων της ΕΕ σε διαχείριση ανίδεων και πονηρών και καταλήγει στη συμπαιγνία των οίκων αξιολόγησης, που επέτρεψαν με τη βαθμολόγησή τους την υπερχρέωση μιας χώρας κατανάλωσης και θηριώδους εμπορικού ελλείμματος. Η ελπίδα του είναι ότι, τώρα πια, η Ενωση δείχνει να κατανοεί το ελληνικό πρόβλημα και γι' αυτό αναθέτει τη διαχείριση των κοινοτικών πόρων σε μη ελληνικά χέρια. Γιατί, παρά τις βελτιώσεις της διετίας, τα δομικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανέπαφα. Χωρίς να αμφισβητείται η αλήθεια των επισημάνσεων του καλού δημοσιογράφου, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε και από μια άλλη σκοπιά το ελληνικό ζήτημα. Τη σκοπιά της φούσκας. Ολο και περισσότεροι πλέον κατανοούν σε Αμερική και Ευρώπη ότι η κρίση που ξέσπασε το 2007 είναι αποτέλεσμα συστημικού προβλήματος της σύγχρονης οικονομίας. Και ότι είναι διαρκής και σε μετάλλαξη και θα διαρκέσει χρόνια πολλά - ή το σύστημα θα τιναχτεί στον αέρα. Τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι η απόκτηση κέρδους από τη δημιουργία πλήθους από φούσκες που, κατά το συνήθειό τους, απειλούν να σκάσουν. Ετσι, μετά τα δάνεια αφερέγγυων Αμερικανών, την τιτλοποίησή τους και τη διασπορά τους μέσα σε «προϊόντα» 3Α, με την πτώχευση μιας τράπεζας (Lehman) οδήγησαν την ανθρωπότητα στην ύφεση και την ανεργία, και απέδειξαν ότι οι αγορές δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματά τους μόνες, χωρίς την κρατική ή την υπερεθνική παρέμβαση. Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν σήμερα με την απειλή έκρηξης της φούσκας των κρατικών ομολόγων, που με αφορμή την ελληνική περίπτωση οδηγούν το σύστημα του ευρώ στη διάλυση με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη διεθνή οικονομία. Και έπονται και άλλες. Οπως η διαβόητη ωρολογιακή βόμβα κατά Μπάφετ των hedge funds. Τρεις αριθμοί της Διεθνούς Τράπεζας Διακανονισμών αρκούν για να μας λούσει κρύος ιδρώτας. Η παγκόσμια οικονομία ανέρχεται σε 60 τρισ. δολάρια (παγκόσμιο ΑΕΠ). Ο δανεισμός του πλανήτη σε 60 τρισ. δολάρια, επίσης. Τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί σε hedge funds εκτιμώνται σε 600 τρισ. δολάρια... Δηλαδή; Δηλαδή, ασφαλίζει το κεφάλαιο δέκα φορές περισσότερα από την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών της Γης. Μόνο ως ασφάλιστρα κινδύνου δεν μπορεί να θεωρηθούν αυτά τα τερατώδη ποσά. Μοιάζουν περισσότερο για στοιχήματα τύπου αλβανικής πυραμίδας. Η κερδοφορία λοιπόν των ιδιωτικών ή των κρατικών κεφαλαίων έχει επενδυθεί στις φούσκες, που απέδειξαν ότι βγάζουν καλύτερο κέρδος από τις επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Ετσι, η ελληνική φούσκα έδωσε κέρδη σε πλήθος επενδυτών και γι' αυτό δεν χτύπησαν καμπανάκια εγκαίρως σε ΕΕ, ΔΝΤ και οίκους αξιολόγησης. Η κερδοφορία της φούσκας έχει τη δική της ψυχολογία αγέλης. Και τη δική της αυτοκαταστροφική πορεία. Αυτά όλα δεν αναιρούν σε τίποτε τη δική μας ευθύνη για το ιδιόρρυθμο κράτος που δημιουργήσαμε, για το λάθος περιεχόμενο που δώσαμε στην έννοια της ανάπτυξης (με δανεικά), για την αδυναμία μας να κινητοποιήσουμε τις δυνάμεις της γνώσης αντί των δυνάμεων του λαϊκισμού και για την έλλειψη στρατηγικής προνοητικότητας. Αλλά δεν είμαστε οι μόνοι. Και θα είναι κρίμα, άδικο και λάθος να την πληρώσουμε μόνοι. Μέχρι τώρα, η διεθνής κοινότητα έδειξε να κατανοεί το ζήτημα και γι' αυτό μας κράτησε πάνω από το νερό. Η προσπάθεια όμως πρέπει να συνεχιστεί και από εμάς και από τη διεθνή κοινότητα, της Φινλανδίας περιλαμβανομένης, γιατί δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια χώρα «αλλιώτικη», αλλά και με ένα σύστημα άρρωστο και επικίνδυνο για την ανθρωπότητα. Ενότητα εσωτερική και εξωτερική είναι η μοναδική ελπίδα να μη σκάσουν οι φούσκες και επιστρέψουμε στον Μεσαίωνα. Καλύτερα να ξεφουσκώσουν λοιπόν σταδιακά και οργανωμένα.
Η Ελλάδα που ονειρεύομαι το 2040, αν ζω... «Είμαι Ελλην, το καυχόμαι, ξεύρω την καταγωγήν μου» μας εδίδασκε με υπερηφάνεια το 1962, η δασκάλα μας, η Κυρία Ιφιγένεια. Υπερήφανος Ελλην. Ομως τώρα;;; Τώρα, ντρέπομαι, λυπάμαι, νιώθω ότι έχω αποτύχει στην Ελλάδα, σαν άνθρωπος, σαν επιστήμονας, σαν επιχειρηματίας, σαν κοινωνική οντότητα. Και αυτό γιατί έχω αποτύχει σαν «κυρίαρχος Ελληνας πολίτης», ύστερα από 40 χρόνια κοινωνικής συμμετοχής. Εχω αποτύχει σαν Ελληνας πολίτης όχι για τα όσα δικαίως υφίσταμαι τα τελευταία χρόνια από την τρόικα.Εχω αποτύχει γιατί έχω επιτρέψει, έχω ανεχθεί, έχω συμπράξει, έχω απολαύσει τη σχέση με μία διεφθαρμένη πολιτεία. Μία διεφθαρμένη πολιτική εξουσία. Μία διεφθαρμένη δημόσια διοίκηση. Μία ανεπαρκή απροστάτευτη Δικαιοσύνη που χρειάζεται 20 χρόνια για να βγάλει μία απόφαση ότι η ΕΡΤ χρωστά στην εταιρεία μου 18.000.000 δραχμές από το 1991. ΤΟ ΑΛΗΘΕΣ ΓΡΑΦΩ. Μία «πολιτική αράχνη» που με καθημερινές «κωλοτούμπες» προσπαθεί να με αποκοιμίσει, να με πείσει να την εμπιστευτώ για να συνεχίσει να ρουφάει το αίμα μου, την ψήφο μου, εμένα τον Ελληνα που ακόμη την ψηφίζω, παθιάζομαι για αυτήν, που φωνάζω, που τσακώνομαι, που πιστεύω ακόμη και σήμερα ότι είναι ικανή να με σώσει εμένα και τα παιδιά μου. Αποτυχημένη και ανίκανη είναι. Χαμένα 40 χρόνια. Που θα φανταζόταν ο «Εθνάρχης Καραμανλής» όταν γύριζε από το Παρίσι, πως θα καταντούσε η μεταπολίτευσή του!! Η γενιά του Πολυτεχνείου από τα γένια, τα αμπέχονα και τις ντουντούκες στις Mercedes, στα πεντάστερα και στη Moete. Εχω αποτύχει, επιτρέποντας ή συμπράττοντας με μία διαπλεκόμενη κρατική εξουσία που για να ικανοποιήσει «τα πάθη της» και να γλυτώσει από «τα παθήματα της», για να υλοποιήσει «τους στόχους της», αδιαφορεί για το ότι καταστρέφει επιχειρηματίες, όταν επιτρέπει σε έναν τυχαίο, παγκοσμίως άγνωστο, ανύπαρκτο μέχρι τότε βουλευτή που το σύστημα τον έκανε Υπουργό, να έρχεται κάνοντας την παρεξήγηση να θεωρεί ότι μπορεί με νομικά Βαλκανικά τερτίπια του 1860, να παρεμβαίνει στην επιχειρηματική μου δράση για να γίνει συμπαθής στον όχλο που θα τον ψηφίζει. Στον όχλο του ΑΡΗ, του ΠΑΟΚ, του Πανιωνίου, του όποιου άλλου και με ένα διάτρητο νομοθέτημα τριών γραμμών να μου επιβάλει ότι 1.800.000 ευρώ εντόκως από το 2002 με τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις δεν μπορεί να το εισπράξει η εταιρεία μου και ας καταστραφεί, διότι «εξυπηρετείται», λέει το «δημόσιο συμφέρον». Και γι' αυτό τον λόγο δεν μπορώ να εκτελέσω την Απόφαση εναντίον των γηπέδων τους. Εξυπηρετείται λέει το δημόσιο συμφέρον διότι «παράγουν πολιτισμό»!! ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ!! Ποιες ομάδες; Ποιο πολιτισμό; Τον πολιτισμό της παράγκας; Τον πολιτισμό του «Αγαπούλα»; Τον πολιτισμό της λαμογιάς; Της απάτης και της μπόχας; Ποιο δημόσιο συμφέρον εξυπηρετεί άραγε όλος αυτός ο δεσμός των απατεώνων παραγόντων που καταστρέφουν αθλητές, εταιρείες, ανθρώπους, βιάζοντας ασύστολα ψυχές και συνειδήσεις αγνών παιδιών; Μόνο τα συμφέροντα των πρυτάνεων της διαπλοκής. Των πολιτικών. Ελάχιστη, συντριπτική μειοψηφία αυτών, απλώς διαφέρουσα, επιβεβαιώνει τον κανόνα. Αυτό το συμφέρον εξυπηρετεί ο κ. υπουργός με τις αποφάσεις του. Και η Δικαιοσύνη από το 2005 απλώς αναβάλει τη συζήτηση επί της προσφυγής κατά του κ. Υπουργού. Και ο επιχειρηματίας αναζητεί τα χρήματά του για να πληρώσει τους πιστωτές, τους υπαλλήλους, την εφορία κ.λπ. Και η απάντηση; Ας πάει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Και καλά να μπορεί. Αν είναι κατεστραμμένος ή φτωχός; Ή γέρος; Πώς θα τα πάρει; Πώς θα πληρώσει; Ποιος νοιάζεται;. ΚΑΝΕΙΣ. Ας κόψει τον λαιμό του. Ντρέπομαι για τους δημοσίους υπαλλήλους, αυτούς τους αυτοκράτορες της ζωής μας, που ανερυθρίαστα «λαδώνονται», τεμπέληδες, αδιάφοροι συμφεροντολόγοι, όπως σχεδόν όλοι μας άλλωστε τα τελευταία χρόνια, που ταλαιπωρούν τον απροστάτευτο πολίτη, που και αυτός όμως κάνει τα ίδια μόλις «πιάσει την καρέκλα». Ντρέπομαι για το πρωτόκολλο, το γραφείο 3, το χαρτόσημο, το γραφείο 17, τις σφραγίδες, τις μονογραφές, το ξαναπεράστε την άλλη βδομάδα, ντρέπομαι για την επιτροπή κρίσεως, επανακρίσεως, τον εισηγητή, τον τμηματάρχη, τον διευθυντή, για τις άδειες από τη σημαία, τις αρπαχτές, ντρέπομαι για τους ανίκανους τυράννους τους μοναδικούς άρχοντες, τους εξουσιαστές της ζωής μας. Ντρέπομαι για τα αρπακτικά τους εφοριακούς, για τους πολεοδόμους, τους υγειονομικούς, τους αγράμματους των διαφόρων επαρχιακών ΟΤΑ, που για τη λαμογιά, το βόλεμα στον συνεταιρισμό, τη ρεμούλα και τις αρπαχτές είναι πρώτοι και μοναδικοί, όπως στο τάβλι και στο κουμάρι. Στο χωράφι όμως δεν πάνε. Εχουμε τους Αλβανούς. Ντρέπομαι για τους συνδικαλιστές, ψεύτες τεμπέληδες που όλα αυτά τα χρόνια τσιράκια της εξουσίας ευημερούν κάνοντας περιουσία από τον μισθό των 1.000 ευρώ, ενώ τώρα πια βλέποντας ότι, χάνεται «η μάσα και το αραλίκι» μαζί με τα φύκια για μεταξωτές κορδέλες που πουλούσαν τόσες δεκαετίες παρέα με όλες «τις δημοκρατικές δυνάμεις», ενάντια και πλέρια στο κεφάλαιο - τρομάρα τους - τώρα λοιπόν παραλύουν με θράσος χιλίων πιθήκων την ζωή μας. Κλείνουν τους δρόμους, κλείνουν τις συγκοινωνίες, κλείνουν τη δουλειά μου, κλείνουν τα νοσοκομεία, κλείνουν τα σχολεία. Κλείνουν τη ζωή μου. Δεν τους νοιάζει τίποτα. Πολύ καλά κάνουν αφού τόσες δεκαετίες όλοι μας, είτε υποθάλψαμε είτε ανεχθήκαμε, αφημένοι στην αποχαύνωση του καναπέ, το ηλίθιο σύνθημα «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη». Γελούν μαζί μας στην Ευρώπη, αλλά εμείς καμαρώνουμε για τα χάλια μας, Εμείς στην Ελλάδα έχουμε Δημοκρατία. Ασυδοσία και αναρχία έχουμε, νομίζω. «Θα πεθάνουμε, αλλά πριν θα πεθάνει ο Ραγκούσης» απειλεί ο καπετάν Θύμιος. Και δεν βλέπω τον εισαγγελέα να τον καλεί με συνοπτικές διαδικασίες. «Θα στοχοποιηθούν οι βουλευτές που θα το ψηφίσουν», συνεχίζει σαν άλλος Αρης Βελουχιώτης. Ποια η διαφορά του καπετάν Θύμιου από την 17 Νοέμβρη; Και αυτή στοχοποιούσε. Πού είναι ο εισαγγελέας; Σε ποια σοβαρή χώρα θα τολμούσε ο παράγοντας της ΝΔ σε περιοχή δίπλα στην Αθήνα που πάει για δήμαρχος και βουλευτής, να λειτουργεί καφετέριες και μπαρ παράνομα παρά τις αποφάσεις και τις εντολές όλης της ιεραρχίας που διατάσσουν το σφράγισμα όλων των παρανόμων μαγαζιών του; Και έχουμε ΠαΣοΚ. Φαντάσου με ΝΔ τι θα κάνει ο άρχοντας. Και το διάτρητο, διεφθαρμένο σύστημα γελά και με κάνει να ντρέπομαι. Θα ήθελα να ξυπνήσω μία μέρα το 2040, αν ζω και να ξέρω ότι όταν θα συνεργάζομαι με τους κρατικούς λειτουργούς, θα με σέβονται σαν εργοδότη τους. Γιατί από μένα θα εξαρτάται το μέλλον τους, γιατί εγώ τους πληρώνω. Να με εξυπηρετούν με ειλικρίνεια και εντιμότητα χωρίς να πρέπει να λαδώσω. Χωρίς να με ταλαιπωρούν, χωρίς να με κοροϊδεύουν. Χωρίς να πάρει τηλέφωνο ο φίλος μου ο υπουργός. Χωρίς να είμαι ο κ. πρέσβης. Θα ήθελα να μην μπορώ να χτίζω αυθαίρετο, αλλά αν το κάνω να ξέρω ότι θα τιμωρηθώ όχι μόνο για το κλείσιμο του μπαλκονιού των 3 τετραγωνικών αλλά και για το κλείσιμο 500 τετραγωνικών πάνω στον αιγιαλό ή μέσα στο δάσος, είτε είμαι υπουργός, δήμαρχος, Δεσπότης ή ό,τι άλλο. Θα ήθελα να ξυπνήσω μία μέρα το 2040, αν ζω, και να μην μου οφείλει το Δημόσιο. Αλλά αν μου οφείλει θα ήθελα να μου πληρώνει το χρέος του με το ίδιο επιτόκιο που μου επιβάλει το κράτος-αφέντης για τα δικά μου χρέη προς αυτό, 6% το Δημόσιο στον πολίτη, 12% ο πολίτης στο Δημόσιο. Και η Δικαιοσύνη; Διχασμένη και στο θέμα αυτό και σε στέλνει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. ΕΥΓΕ. Θα ήθελα να μην χρειάζεται να είμαι φίλος με τον αρμόδιο γενικό επιθεωρητή για να μου κάνει «τη χάρη» να διατάξει τον έλεγχο και την εφαρμογή της νομιμότητας, κάτω από το σπίτι μου, όπου ανεξέλεγκτα δρα «η νύχτα» και η παρανομία. Εκεί όπου ο αστυνόμος τα βρίσκει με τον δήμαρχο, που τα βρίσκει με τον πολεοδόμο, που τα βρίσκει με διευθυντές υγιεινής, που όλοι μαζί καλύπτουν τη βρωμιά, τη διαπλοκή, τη συναλλαγή, την παρανομία. Και αν φτάσει το θέμα στο Διοικητικό Πρωτοδικείο της περιοχής θα προσδιοριστεί η εκδίκασή του, από έναν καλό δικηγόρο, μετά από 5 χρόνια, περάν των αναβολών, ματαιώσεων, απεργιών γραμματέων κ.λπ. Και μέχρι τότε τι; Μέχρι τότε απλά τίποτα. Με μία απόφαση «προσωρινής διαταγής» του δικαστή υπηρεσίας που παγίως χορηγείται, η παρανομία θα συνεχιστεί «μέχρις εκδικάσεως» και όλοι θα γελούν για τον βλάκα πολίτη που προσέφυγε στον Νόμο. Αφού ο νόμος, όπως έχει φτιαχτεί, τελικά, μάλλον, εξυπηρετεί τους παρανόμους. Ετσι δεν είναι; Απειρα τα παραδείγματα. Αλήθεια που είναι ο «αγαπούλας» κ. ανακριτά; Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης λέμε. Μάλιστα. Αλλά που είναι ο πειθαρχικός έλεγχος του εκ του κακού αποτελέσματος αναγκαστικώς κρινόμενου δικαστού, ο οποίος δέχομαι ότι, έκανε λάθος; Οταν «έκανε λάθος» φίλος μου στη Σλοβενία ετέθη σε αργία τρεις μήνες με το 1/3 των αποδοχών του, με συνοπτικές διαδικασίες. Και υφυπουργός «λαδιάρης» μέσα σε 4 μήνες πήγε φυλακή. Θέλω να ξυπνήσω ένα πρωί και μην δω τον αστυνομικό μετά από 8 χρόνια υπηρεσίας σε συνοριακό σταθμό να βρίσκεται με τετραώροφο και Mercedes, ενώ τον ήξερα σαν έναν φτωχό και ορφανό παιδί. Μπορεί να το πήρε προίκα!! Θέλω, θέλω, θέλω. «Αλήθεια βρε Ελληνες πότε θα γίνετε άνθρωποι;». Ρώταγε ο Κολοκοτρώνης. Και βέβαια επειδή ήταν πολύ ενοχλητικός τον στείλαμε στην Ακροναυπλία. Εύχομαι αυτή η καθυστερημένη παρέμβαση των τροϊκανών να μας σώσει. Για να μπορέσει η τέταρτη από μένα γενεά να νιώσει περήφανη και να μπορεί να δρα και να λειτουργεί ως «κυρίαρχος πολίτης», περήφανος γιατί κατοικεί σε ένα μοναδικό τόπο που αξίζει να ζουν οι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων που δημιούργησαν τον Χρυσούν Αιώνα, που οικοδόμησαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που οικοδόμησαν τη Μεγάλη Ελλάδα του Ελευθερίου Βενιζέλου, που και αυτόν όμως πήγαμε να σκοτώσουμε. Κρίμα. Τελικά ίσως να μην θέλω να ξυπνήσω γιατί ίσως και μετά από 30 χρόνια πάλι θα βλέπω τα ίδια. «Δεν αλλάζει ο Ελληνας, παιδάκι μου, ό,τι και να του κάνουν», έλεγε το καλοκαίρι που πέρασε, η εκατοντάχρονη αγράμματη «η θεία το Ματώ» στη Σκιάθο. Θεός σχωρέστην. Του δρ. Ευάγγελου Τζιαβού, προέδρου του Ελληνοσλοβενικού Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου http://www.kerdos.gr/

Η διεφθαρμένη Ελλαδα...

Ολοι σχεδόν οι οικονοµικοί δείκτες εξελίσσονται πολύ χειρότερα από ό,τι επισήµως είχε προβλεφθεί και προγραµµατισθεί. Η ύφεση κατά την τελευταία τριετία έφθασε αθροιστικά στο 16%, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα επιµένει γύρω σε διψήφιο αριθµό και το δηµόσιο χρέος αυξάνεται µε ασυγκράτητους ρυθµούς, παρά τις ανελέητες περικοπές µισθών και συντάξεων και τις αλλεπάλληλες αφόρητες φορολογικές επιβαρύνσεις. Οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων έχουν πάρει µαζικό χαρακτήρα, ενώ η ανεργία πλησιάζει, αν δεν ξεπέρασε, το ένα εκατοµµύριο ψυχές. Η κυβέρνηση φαίνεται να τα έχει χαµένα καθώς µάταια περιµένει από µια άθλια, νωχελική, αδιάφορη και όχι σπάνια διεφθαρµένη δηµόσια διοίκηση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Πολύ περισσότερο όταν και όσα αποφασίζονται δεν εφαρµόζονται από το ίδιο το πολιτικό σύστηµα που φέρει τη σφραγίδα του κρατικού τέρατος που εξέθρεψε, διέφθειρε και αποθράσυνε η διακυβέρνηση ΠΑΣΟΚ την τελευταία τριακονταετία, µε την ευγενή συνεργασία της Νέας ∆ηµοκρατίας, τη λαϊκίστικη και εκβιαστική παρότρυνση της Αριστεράς και της πανίσχυρης λόγω µονοπωλιακών δυνάµεων συνδικαλιστικής νοµενκλατούρας του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα, αλλά και ουκ ολίγων αδίστακτων συντεχνιών και του ιδιωτικού τοµέα. Και να έχεις και την αξιωµατική αντιπολίτευση να προσβλέπει στην ανάκτηση της προ διετίας απολεσθείσας εξουσίας, από την οποία εξεβλήθη λόγω ανεπάρκειας ή αδυναµίας να ανταποκριθεί στην κρισιµότητα των περιστάσεων, στις οποίες ουκ ολίγον συνέβαλε και η ίδια, καθώς οι ευγενείς φιλοδοξίες των νεότερων πολιτικών ηγετών περιορίζονται στο πώς θα καταλάβουν την εξουσία. Ακριβώς γι’ αυτό και ο σχεδιασµός τους περιορίζεται στο πώς θα το επιτύχουν υποσχόµενοι µαγικές λύσεις (δηλαδή υπονοώντας διορισµούς, νοµιµοποιήσεις παρανοµιών, απαλλαγή από φορολογικά ή άλλα χρέη και ό,τι άλλο επιθυµούν οι διαχρονικά πολύτιµοι ανά την επικράτεια κοµµατάρχες και το συνήθως ιδιοτελές περιβάλλον τους), είτε υπάρχουν λεφτά είτε δεν υπάρχουν. Καλά να είναι οι δανειστές µας και οι ανεξέλεγκτα κερδοσκοπούσες τράπεζες και οι χορηγοί των κοµµάτων, µε πλουσιοπάροχα βέβαια ανταλλάγµατα, και οι έχοντες τις θέσεις-«κλειδιά», χωρίς την πανάκριβη ενίοτε υπογραφή των οποίων τίποτε δεν προχωρεί στη χώρα. Και καθώς µας πήραν πια είδηση οι εκπρόσωποι της τρόικας, κατάλληλα ενηµερώνοντας τα µεγάλα αφεντικά, γίναµε παγκοσµίως διάσηµοι και ως πρότυπα προς αποφυγήν και ως πεισµατικά αδιόρθωτοι. Γι’ αυτό µελετούν ερήµην µας πλέον πώς θα αντιµετωπίσουν το πρόβληµα Ελλάς και πώς µε την κατάλληλη καραντίνα θα αποτρέψουν ή έστω θα περιορίσουν τις εκτός συνόρων µας οικονοµικές συνέπειες µε την ελεγχόµενη πτώχευση. Παρήγορο το συνεχώς διογκούµενο αίτηµα για σύµπραξη του πολιτικού συστήµατος σε κυβερνητικά σχήµατα εθνικής σωτηρίας, όπου οι κοµµατικοί ανταγωνισµοί, οι προσωπικές φιλοδοξίες και οι διαφορετικές ιδεολογικές αποχρώσεις θα παραµερισθούν προσώρας προκειµένου να σωθεί η πατρίδα, όπως έγινε το ‘40 όταν ακόµη και ο Ζαχαριάδης προσέφερε τη συµπαράσταση των κοµµουνιστών στον ακροδεξιό δικτάτορα Μεταξά. Οπως η δηµοκρατική ∆ύση και η κοµµουνιστική Ανατολή παραµέρισαν τις αγεφύρωτες διαφορές τους προκειµένου να εξουδετερώσουν τη λαίλαπα του ναζισµού. Η σωτηρία του λαού είναι ο υπέρτατος νόµος, έλεγαν οι Ρωµαίοι σε κρίσιµες στιγµές. Αυτό πρέπει να υπερισχύσει και τώρα. Εστω και ερήµην των αριστερών κοµµάτων και αποκοµµάτων, των οποίων ο στόχος είναι η ταχύτερη διάλυση της οικονοµίας και της κοινωνίας. Την πρωτοβουλία καλείται να αναλάβει ο αµήχανα σιωπηλός Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας. Και ο πρώτος που πρέπει να θυσιάσει εγωισµούς και οφίτσια είναι ο Πρωθυπουργός, καθώς αυτός µε την απειρία, τις «ευγενείς» φαντασιώσεις του και την αδυναµία του να κυβερνήσει κατέληξε να φέρει την κύρια ευθύνη του σηµερινού αδιεξόδου, που µας οδηγεί στην άβυσσο. Και βεβαίως να ανταποκριθεί εποικοδοµητικά ο κ. Σαµαράς. Ηδη είναι πολύ αργά. Τουλάχιστον να προληφθεί η πλήρης διάλυση και η αναρχία, µε τη βία και το αίµα που συνεπάγονται. jmarinos@tovima.gr

Το Συνταγμα της Ελλαδος ...για να μη ξεχνιομαστε...

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος Β' Ψήφισμα της 6ης Μαρτίου 1986 της ΣΤ' Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Βασικές διατάξεις ΤΜΗΜΑ Α' Μορφή του πολιτεύματος �θρο 1 1. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. 2. Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα. �θρο 2 1.Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας. 2. Η Ελλάδα, ακολουθώντας τους γενικά αναγνωρισμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, επιδιώκει την εμπέδωση της ειρήνης, της δικαιοσύνης, καθώς και την ανάπτυξη των φιλικών σχέσεων μεταξύ των λαών και των κρατών. ΤΜΗΜΑ Β' Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας �θρο 3 1. Επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας, που γνωρίζει κεφαλή της τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, υπάρχει αναπόσπαστα ενωμένη δογματικά με τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και με κάθε άλλη ομόδοξη Εκκλησία του Χριστού. Τηρεί απαρασάλευτα, όπως εκείνες, τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνες και τις ιερές παραδόσεις. Είναι αυτοκέφαλη, διοικείται από την Ιερά Σύνοδο των εν ενεργεία Αρχιερέων και από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο που προέρχεται από αυτή και συγκροτείται όπως ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας, με τήρηση των διατάξεων του Πατριαρχικού Τόμου της κθ' (29) Ιουνίου 1850 και της Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928. 2. Το εκκλησιαστικό καθεστώς που υπάρχει σε ορισμένες περιοχές του Κράτους δεν αντίκειται στις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου. 3. Το κείμενο της Αγίας Γραφής τηρείται αναλλοίωτο. Η επίσημη μετάφρασή του σε άλλο γλωσσικό τύπο απαγορεύεται χωρίς την έγκριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδας και της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα �θρο 4 1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. 3. Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος. Επιτρέπεται να αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια μόνο σε περίπτωση που κάποιος απέκτησε εκούσια άλλη ιθαγένεια ή που ανέλαβε σε ξένη χώρα υπηρεσία αντίθετη προς τα εθνικά συμφέροντα, με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που προβλέπει ειδικότερα ο νόμος. 4. Μόνο Έλληνες πολίτες είναι δεκτοί σε όλες τις δημόσιες λειτουργίες, εκτός από τις εξαιρέσεις που εισάγονται με ειδικούς νόμους. 5. Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. 6. Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας, σύμφωνα με του ορισμούς των νόμων. 7. Τίτλοι ευγένειας ή διάκρισης ούτε απονέμονται ούτε αναγνωρίζονται σε Έλληνες πολίτες. �θρο 5 1. Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη. 2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας. 3. Η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. Κανένας δεν καταδιώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος. 4. Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σε αυτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης, και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, είναι δυνατό να επιβληθούν τέτοια με΄τρα, ύστερα από απόφαση ποινικού δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει. Σε κατεπείγουσα περίπτωση η απόφαση μπορεί να εκδοθεί και μετά τη λήψη του διοικητικού μέτρου, το αργότερο όμως μέσα σε τρεις ημέρες, διαφορετικά το μέτρο αίρεται αυτοδικαίως. Ερμηνευτική δήλωση: Στην απαγόρευση της παραγράφου 4 δεν περιλαμβάνεται η απαγόρευση της εξόδου με πράξη του εισαγγελέα, εξαιτίας ποινικής δίωξης, ούτε η λήψη μέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόμος ορίζει. �θρο 6 1. Κανένας δε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται χωρίς αιτιολογημένο δικαστικό ένταλμα, που πρέπει να επιδοθεί τη στιγμή που γίνεται η σύλληψη ή η προφυλάκιση. Εξαιρούνται τα αυτόφωρα εγκλήματα. 2. Όποιος συλλαμβάνεται για αυτόφωρο έγκλημα ή με ένταλμα προσάγεται στον αρμόδιο ανακριτή το αργότερο μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από τη σύλληψη, αν όμως η σύλληψη έγινε έξω από την έδρα του ανακριτή, η προσαγωγή γίνεται μέσα στον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μεταγωγή του. Ο ανακριτής οφείλει, μέσα σε τρεις ημέρες από την προσαγωγή, είτε να απολύσει τον συλληφθέντα είτε να εκδώσει ένταλμα φυλάκισης. Η προθεσμία αυτή παρατείνεται για δύο ημέρες, αν το ζητήσει αυτός που έχει προσαχθεί, ή σε περίπτωση ανώτερης βίας που βεβαιώνεται αμέσως με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου. 3. Όταν περάσει άπρακτη καθεμία από τις δύο αυτές προθεσμίες, κάθε δεσμοφύλακας ή άλλος, είτε πολιτικός υπάλληλος είτε στρατιωτικός, στον οποίο έχει ανατεθεί η κράτηση εκείνου που έχει συλληφθεί, οφείλει να τον απολύσει αμέσως. Οι παραβάτες τιμωρούνται για παράνομη κατακράτηση και υποχρεούνται να επανορθώσουν κάθε ζημία που έγινε στον παθόντα και να τον ικανοποιήσουν για ηθική βλάβη με χρηματικό ποσό, όπως νόμος ορίζει. 4. Νόμος ορίζει το ανώτατο όριο διάρκειας της προφυλάκισης, που δεν μπορεί να υπερβεί το ένα έτος στα κακουργήματα και τους έξι μήνες στα πλημμελήματα. Σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις τα ανώτατα αυτά όρια μπορούν να παραταθούν για έξι και τρεις μήνες, αντίστοιχα, με απόφαση του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου. �θρο 7 1. Έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της. Ποτέ δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτερη από εκείνη που προβλεπόταν κατά την τέλεση της πράξης. 2. Τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει. 3. Η γενική δήμευση απαγορεύεται. Θανατική ποινή για πολιτικά εγκλήματα δεν επιβάλλεται, εκτός αν είναι σύνθετα. 4. Νόμος ορίζει με ποιους όρους το Κράτος παρέχει, ύστερα από δικαστική απόφαση, αποζημίωση σε όσους καταδικάστηκαν, προφυλακίστηκαν ή με άλλο τρόπο στερήθηκαν άδικα ή παράνομα την προσωπική τους ελευθερία. �θρο 8 Κανένας δεν στερείται χωρίς τη θέλησή του το δικαστή που του έχει ορίσει ο νόμος. Δικαστικές επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, με οποιοδήποτε όνομα, δεν επιτρέπεται να συσταθούν. �θρο 9 1. Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο. Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας. 2.Οι παραβάτες της προηγούμενης διάταξης τιμωρούνται για παραβίαση του οικιακού ασύλου και για κατάχρηση εξουσίας και υποχρεούνται σε πλήρη αποζημίωση του παθόντος, όπως νόμος ορίζει. �θρο 10 1. Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον, που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο. 2. Μόνο μετά την κοινοποίηση της τελικής απόφασης της αρχής στην οποία απευθύνεται η αναφορά, και με την άδειά της, επιτρέπεται η δίωξη εκείνου που την υπέβαλε για παραβάσεις που τυχόν υπάρχουν σε αυτή. 3. Η αρμόδια αρχή υποχρεούται να απαντά σε αίτηση πληροφοριών, εφόσον αυτό προβλέπεται από το νόμο. �θρο 11 1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα. 2.Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η αστυνομία. Οι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει. �θρο 12 1. Οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα να συνιστούν ενώσεις και μη κερδοσκοπικά σωματεία, τηρώντας τους νόμους, που ποτέ όμως δεν μπορούν να εξαρτήσουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού από προηγούμενη άδεια. 2. Το σωματείο δεν μπορεί να διαλυθεί για παράβαση του νόμου ή ουσιώδους διάταξης του καταστατικού του, παρά μόνο με δικαστική απόφαση. 3.Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και σε ενώσεις προσώπων που δεν συνιστούν σωματείο. 4.Με νόμο μπορεί να επιβληθούν περιορισμοί στο δικαίωμα των δημοσίων υπαλλήλων να συνεταιρίζονται. Περιορισμοί του δικαιώματος αυτού μπορεί να επιβληθούν και στους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων επιχειρήσεων. 5. Οι γεωργικοί και αστικοί συνεταιρισμοί κάθε είδους αυτοδιοικούνται σύμφωνα με τους όρους του νόμου και του καταστατικού τους και προστατεύονται και εποπτεύονται από το Κράτος, που είναι υποχρεωμένο να μεριμνά για την ανάπτυξή τους. 6. Επιτρέπεται η σύσταση με νόμο αναγκαστικών συνεταιρισμών που αποβλέπουν στην εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας ή δημόσιου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμετάλλευσης γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εφόσον πάντως εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση αυτών που συμμετέχουν. �θρο 13 1. Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός. 2. Κάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη και τα σχετικά με τη λατρεία της τελούνται ανεμπόδιστα υπό την προστασία των νόμων. Η άσκηση της λατρείας δεν επιτρέπεται να προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη. 3. Οι λειτουργοί όλων των γνωστών θρησκειών υπόκεινται στην ίδια εποπτεία της Πολιτείας και στις ίδιες υποχρεώσεις απέναντί της, όπως και οι λειτουργοί της επικρατούσας θρησκείας. 4. Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Κράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους. 5. Κανένας όρκος δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο, που ορίζει και τον τύπο του. �θρο 14 1. Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του Κράτους. 2. Ο τύπος είναι ελεύθερος. Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται. 3. Η κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων, είτε πριν από την κυκλοφορία είτε ύστερα από αυτή, απαγορεύεται. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία: * α) για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας, * β) για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, * γ) για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες για τη σύνθεση, τον εξοπλισμό και τη διάταξη των ενόπλων δυνάμεων ή την οχύρωση της Χώρας ή που έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους, * δ) για άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος. 4.Σε όλες τις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου ο εισαγγελέας, μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες από την κατάσχεση, οφείλει να υποβάλλει την υπόθεση στο δικαστικό συμβούλιο, και αυτό, μέσα σε άλλες είκοσι τέσσερις ώρες, οφείλει να αποφασίσει για τη διατήρηση ή την άρση της κατάσχεσης, διαφορετικά η κατάσχεση αίρεται αυτοδικαίως. Τα ένδικα μέσα της έφεσης και της αναίρεσης επιτρέπονται στον εκδότη της εφημερίδας ή άλλου εντύπου που κατασχέθηκε και στον εισαγγελέα. 5. Νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται δια του τύπου η πλήρης επανόρθωση ανακριβών δημοσιευμάτων. 6. Το δικαστήριο, ύστερα από τρεις τουλάχιστον καταδίκες μέσα σε μία πενταετία για διάπραξη των εγκλημάτων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, διατάσσει την οριστική ή προσωρινή παύση της έκδοσης του εντύπου και, σε βαριές περιπτώσεις, την απαγόρευση της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από το πρόσωπο που καταδικάστηκε, όπως νόμος ορίζει. 7. Τα αδικήματα του τύπου είναι αυτόφωρα και εκδικάζονται όπως νόμος ορίζει. 8.Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τα προσόντα για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. 9. Νόμος μπορεί να προσδιορίσει ότι τα μέσα χρηματοδότησης εφημερίδων και περιοδικών πρέπει να γίνονται γνωστά. �θρο 15 1. Οι προστατευτικές για τον τύπο διατάξεις του προηγούμενου άρθρου δεν εφαρμόζονται στον κινηματογράφο, τη φωνογραφία, τη ραδιοφωνία, την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης λόγου ή παράστασης. 2. Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους και έχουν σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης. Πρέπει πάντως να εξασφαλίζεται η ποιοτική στάθμη των εκπομπών που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή τους και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας �θρο 16 1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες. Η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Η ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα. 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. 3.Τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα. 4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνοται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους. 5. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Τα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Κράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει. Ειδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σε αυτούς. 6. Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Το υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει. Τα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων. Οι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει το όριο ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Εωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους. 7. Η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές. 8. Νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ' αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους. Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται. 9. Ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους. Το Κράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους. �θρο 17 1. Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτςε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης. Αν ζητηθεί απευθείας ο οριστικός προσδιορισμός της αποζημίωσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο της σχετικής συζήτησης στο δικαστήριο. 3. Η ενδεχόμενη μεταβολή της αξίας του απαλλοτριουμένου μετά τη δημοσίευση της πράξης απαλλοτρίωσης, και μόνο εξαιτίας της, δεν λαμβάνεται υπόψη. 4. Η αποζημίωση ορίζεται πάντοτε από τα πολιτικά δικαστήρια. Μπορεί να οριστεί και προσωρινά δικαστικώς, ύστερα από ακρόαση ή πρόσκληση του δικαιούχου, που μπορεί να υποχρεωθεί κατά την κρίση του δικαστηρίου να παράσχει για την είσπραξή της ανάλογη εγγύηση, σύμφωνα με τον τρόπο που νόμος ορίζει. Πριν καταβληθεί η οριστική ή προσωρινή αποζημίωση διατηρούνται ακέραια όλα τα δικαιώματα του ιδιοκτήτη και δεν επιτρέπεται η κατάληψη. Η αποζημίωση που ορίστηκε καταβάλλεται υποχρεωτικά το αργότερο μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της απόφασης για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας αίτησης για οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του δικαστηρίου, διαφορετικά η απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως. Η αποζημίωση δεν υπόκειται, ως αποζημίωση, σε κανένα φόρο, κράτηση ή τέλος. 5. Νόμος ορίζει τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ικανοποίησης των δικαιούχων για την πρόσοδο, την οποία έχασν από το ακίνητο που απαλλοτριώθηκε έως το χρόνο καταβολής της αποζημίωσης. 6. Όταν πρόκειται να εκτελεστούν έργα κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομία της Χώρας, νόμος μπορεί να επιτρέψει την απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή των έργων. Ο ίδιος νόμος καθορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους μιας τέτοιας απαλλοτρίωσης, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση ή χρησιμοποίηση, για δημόσιους ή κοινωφελείς γενικά σκοπούς, των εκτάσεων που απαλλοτριώνονται επιπλέον όσων είναι αναγκαίες για το έργο που πρόκειται να εκτελεστεί. 7.Νόμος μπορεί να ορίσει ότι για την εκτέλεση έργων με προφανή κοινή ωφέλεια υπέρ του δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, οργανισμών κοινής ωφέλειας και δημόσιων επιχειρήσεων, επιτρέπεται να διανοιχθούν υπόγειες σήραγγες στο επιβαλλόμενο βάθος, χωρίς αποζημίωση, υπό τον όρο ότι δεν θα παραβλάπτεται η συνήθης εκμετάλλευση του υπερκείμενου ακινήτου. �θρο 18 1.Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση των μεταλλείων, ορυχείων, σπηλαίων, αρχαιολογικών χώρων και θησαυρών, ιαματικών, ρεόντων και υπόγειων υδάτων και γενικά του υπόγειου πλούτου. 2. Με νόμο ρυθμίζονται τα σχετικά με την ιδιοκτησία, την εκμετάλλευση και διαχείριση των λιμνοθαλασσών και των μεγάλων λιμνών, καθώς και τα σχετικά με τη διάθεση γενικά των εκτάσεων που προκύπτουν από αποξήρανσή τους. 3. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με τις επιτάξεις για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης, ή για τη θεραπεία άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία. 4. Επιτρέπεται, σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζει ειδικός νόμος, ο αναδασμός αγροτικών εκτάσεων για την επωφελέστερη εκμετάλλευση του εδάφους, καθώς και η λήψη μέτρων για την αποφυγή της υπέρμετρης κατάτμησης ή για διευκόλυνση της ανασυγκρότησης της κατατμημένης μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας. 5.Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους, μπορεί να προβλεφθεί με νόμο και κάθε άλλη στέρηση της ελεύθερης χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας που απαιτείται από ιδιαίτερες περιστάσεις. Νόμος ορίζει τον υπόχρεο και τη διαδικασία καταβολής στο δικαιούχο του ανταλλάγματος της χρήσης ή κάρπωσης, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στις υφιστάμενες κάθε φορά συνθήκες. Μέτρα που επιβλήθηκαν με την εφαρμογή της παραγράφου αυτής αίρονται αμέσως μόλις εκλείψουν οι ιδιαίτεροι λόγοι που τα προκάλεσαν. Σε περίπτωση αδικαιολόγητης παράτασης των μέτρων αποφασίζει για την άρση τους, κατά κατηγορίες περιπτώσεων, το Συμβούλιο της Επικρατείας, ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον. 6. Με νόμο μπορεί να ρυθμίζονται τα σχετικά με τη διάθεση εγκαταλλειμένων εκτάσεων για την αξιοποίησή τους υπέρ της εθνικής οικονομίας και αποκατάσταση ακτημόνων. Με τον ίδιο νόμο ορίζονται και τα σχετικά με τη μερική ή ολική αποζημίωση των ιδιοκτητών σε περίπτωση επανεμφάνισής τους μέσα σε εύλογη προθεσμία. 7.Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η αναγκαστική συνιδιοκτησία συνεχόμενων ιδιοκτησιών αστικών περιοχών, εφόσον η αυτοτελής ανοικοδόμηση αυτών ή μερικών απ' αυτές δεν ανταποκρίνεται στους όρους δόμησης που ισχύουν ή πρόκειται να ισχύσουν στην περιοχή αυτή. 8. Δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η αγροτική ιδιοκτησία των Σταυροπηγιακών Ιερών Μονών της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στη Χαλκιδική, των Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη και του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο, με εξαίρεση τα μετόχια. Επίσης δεν επιτρέπεται να απαλλοτριωθεί η περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα των Πατριαρχείων Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας και Ιεροσολύμων, καθώς και της Ιερής Μονής του Σινά. �θρο 19 Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο. Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. �θρο 20 1. Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ' αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει. 2. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του. �θρο 21 1. Η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους. 2. Πολύτεκνες οικογένειες, ανάπηροι πολέμου και ειρηνικής περιόδου, θύματα πολέμου, χήρες και ορφανά εκείνων που έπεσαν στον πόλεμο, καθώς και όσοι πάσχουν από ανίατη σωματική ή πνευματική νόσο έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος. 3. Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων. 4. Η απόκτηση κατοικίας από αυτούς που τη στερούνται ή που στεγάζονται ανεπαρκώς αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους. �θρο 22 1. Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού. Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας. 2. Με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία. 3. Οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών. 4. Το Κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει. Ερμηνευτική δήλωση: Στους γενικούς όρους εργασίας περιλαμβάνεται και ο προσδιορισμός του τρόπου και του υποχρέου είσπραξης και απόδοσης στις συνδικαλιστικές οργανώσεις της συνδρομής των μελών τους που προβλέπεται από τα καταστατικά τους. �θρο 23 1. Το Κράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ' αυτή δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου. 2.Η απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων. Απαγορεύεται η απεργία με οποιαδήποτε μορφή στους δικαστικούς λειτουργούς και σ' αυτούς που υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας. Το δικαίωμα προσφυγής σε απεργία των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων της τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και του προσωπικού των κάθε μορφής επιχειρήσεων δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, που η λειτουργία τους έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, υπόκειται στους συγκεκριμένους περιορισμούς του νόμου που το ρυθμίζει. Οι περιορισμοί αυτοί δεν μπορούν να φθάνουν έως την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας ή την παρεμπόδιση της νόμιμης άσκησής του. �θρο 24 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και γενικά των δασικών εκτάσεων. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημόσιων δασών και των δημόσιων δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον. 2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Κράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης. 3. Για να αναγνωριστεί μία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτή συμμετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζημίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για να δημιουργηθούν δρόμοι, πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως νόμος ορίζει. 4. Νόμος μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται ως οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα με εγκεκριμένο σχέδιο, με αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τμημάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο, από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδομήσιμοι ή από κτίρια της περιοχής αυτής. 5. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και στην αναμόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν. Οι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναμόρφωση, διατίθενται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδομικής αναμόρφωσης, όπως νόμος ορίζει. 6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών. �θρο 25 1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου, ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου, τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη άσκησή τους. 2. Η αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη. 3.Η καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται. 4. Το Κράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Οργάνωση και λειτουργίες της Πολιτείας ΤΜΗΜΑ Α' Σύνταξη της Πολιτείας ’ρθρο 26 1. Η νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 2.Η εκτελεστική λειτουργία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση. 3. Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια. Οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο όνομα του Ελληνικού Λαού. ’ρθρο 27 1. Καμία μεταβολή στα όρια της Επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. 2. Χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δεν είναι δεκτή στην Ελληνική Επικράτεια ξένη στρατιωτική δύναμη ούτε μπορεί να διαμένει σ' αυτή ή να περάσει μέσα από αυτή. ’ρθρο 28 1. Οι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. Η εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας. 2. Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών. 3. Η Ελλάδα προβαίνει ελεύθερα, με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας. ’ρθρο 29 1.Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Πολίτες που δεν απέκτησαν ακόμη δικαίωμα να εκλέγουν μπορούν να συμμετέχουν στα τμήματα νέων των κομμάτων. 2. Νόμος μπορεί να ορίζει την οικονομική ενίσχυση των κομμάτων από το Κράτος και τη δημοσιότητα των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και των υποψήφιων βουλευτών. 3. Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ πολιτικών κομμάτων στους δικαστικούς λειτουργούς, στους στρατιωτικούς γενικά, στα όργανα των σωμάτων ασφαλείας και στους δημόσιους υπαλλήλους, καθώς και η ενεργός δράση υπέρ οποιουδήποτε κόμματος στους υπαλλήλους νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των δημοσίων επιχειρήσεων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. ΤΜΗΜΑ Β' Πρόεδρος της Δημοκρατίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ανάδειξη Προέδρου ’ρθρο 30 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ρυθμιστής του Πολιτεύματος. Εκλέγεται από τη Βουλή για περίοδο πέντε ετών, όπως ορίζεται στα άρθρα 32 και 33. 2. Το αξίωμα του Προέδρου είναι ασυμβίβαστο με οποιοδήποτε άλλο αξίωμα, θέση ή έργο. 3. Η προεδρική περίοδος αρχίζει από την ορκωμοσία του Προέδρου. 4. Σε περίπτωση πολέμου, η προεδρική θητεία παρατείνεται έως τη λήξη του. 5. Επανεκλογή του ιδίου προσώπου επιτρέπεται μία φορά μόνο. ’ρθρο 31 Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί όποιος είναι Έλληνας πολίτης πριν από πέντε τουλάχιστον έτη, έχει από πατέρα ελληνική καταγωγή, έχει συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του και έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει. ’ρθρο 32 * 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή γίνεται με ονομαστική ψηφοφορία και σε ειδική συνεδρίαση, που συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Βουλής έναν τουλάχιστον μήνα πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά τα οριζόμενα στον κανονισμό της Βουλής. Σε περίπτωση οριστικής αδυναμίας του Προέδρου της Δημοκρατίας να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, κατά τους ορισμούς του άρθρου 34 παράγραφος 2, καθώς επίσης και σε περίπτωση που ο Πρόεδρος παραιτηθεί, πεθάνει ή κηρυχθεί έκπτωτος κατά τις διατάξεις του Συντάγματος, η συνεδρίαση της Βουλής για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας συγκαλείται μέσα σε δέκα ημέρες το αργότερο αφότου έληξε πρόωρα η θητεία του προηγούμενου Προέδρου. 2. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται σε κάθε περίπτωση για πλήρη θητεία. 3. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών. Αν δδεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες. Αν δεν επιτευχθεί ούτε στη δεύτερη ψηφοφορία η οριζόμενη πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά ύστερα από πέντε ημέρες, οπότε εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών. * 4. Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής. Η Βουλή που αναδεικνύεται από τις νέες εκλογές αμέσως μόλις συγκροτηθεί σε σώμα, εκλέγει με ονομαστική ψηφοφορία Πρόεδρο της Δημοκρατίας με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά, ύστερα από πέντε ημέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία. 5.Αν η Βουλή είναι απούσα, συγκαλείται εκτάκτως για να εκλέξει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατά τους ορισμούς της παραγράφου 4. Αν η Βουλή έχει διαλυθεί με οποιονδήποτε τρόπο, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αναβάλλεται ώσπου να συγκροτηθεί σε σώμα η νέα Βουλή και μέσα σε είκοσι ημέρες, το αργότερο, από τη συγκρότησή της, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παραγράφους 3 και 4, αφού τηρηθούν και οι ορισμοί της παραγράφου 1 του άρθρου 34. 6. Αν η διαδικασία για την εκλογή νέου Προέδρου, που ορίζεται στις προηγούμενες παραγράφους, δεν περατωθεί εγκαίρως, ο ήδη Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του και μετά τη λήξη της θητείας του ώσπου να αναδειχθεί νέος Πρόεδρος. Ερμηνευτική δήλωση: Πρόεδρος της Δημοκρατίας που παραιτείται πριν από τη λήξη της θητείας του δεν μπορεί να λάβει μέρος στην εκλογή που ακολουθεί εξαιτίας της παραίτησής του. ’ρθρο 33 1. Ο εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει την άσκηση των καθηκόντων του από την επομένη της ημέρας που έληξε η θητεία του απερχόμενου Προέδρου. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις από την επομένη της εκλογής του. 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πριν αναλάβει την άσκηση των καθηκόντων του, δίνει ενώπιον της Βουλής τον ακόλουθο όρκο: "Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να φυλάσσω το Σύνταγμα και τους νόμους, να μεριμνώ για την πιστή τους τήρηση, να υπερασπίζω την εθνική ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της Χώρας, να προστατεύω τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Ελλήνων και να υπηρετώ το γενικό συμφέρον και την πρόοδο του Ελληνικού Λαού". 3. Νόμος ορίζει τη χορηγία που καταβάλλεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη λειτουργία των υπηρεσιών που οργανώνονται για την εκτέλεση των καθηκόντων του. ’ρθρο 34 1. Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όταν απουσιάζει στο εξωτερικό περισσότερο από δέκα ημέρες, αν πεθάνει, παραιτηθεί, κηρυχθεί έκπτωτος ή αν κωλύεται για οποιονδήποτε λόγο να ασκήσει τα καθήκοντά του, τον αναπληρώνει προσωρινά ο Πρόεδρος της Βουλής. Αν δεν υπάρχει Βουλή, ο Πρόεδρος της τελευταίας Βουλής και, αν αυτός αρνείται ή δεν υπάρχει, η Κυβέρνηση συλλογικά. Κατά την περίοδο της αναπλήρωσης του Προέδρου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη διάλυση της Βουλής, με εξαίρεση την περίπτωση του άρθρου 32 παρ. 4, καθώς και οι διατάξεις για την παύση της Κυβέρνησης και την προσφυγή σε δημοψήφισμα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 38 παράγραφος 2 και του άρθρου 44 παράγραφος 2. 2. Αν η αδυναμία του Προέδρου της Δημοκρατίας να ασκήσει τα καθήκοντά του παρατείνεται πέρα από τριάντα ημέρες, συγκαλείται υποχρεωτικά η Βουλή, ακόμη κι αν αυτή έχει διαλυθεί, για να αποφασίσει με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνόλου των μελών της, αν συντρέχει περίπτωση εκλογής νέου Προέδρου. Σε καμία πάντως περίπτωση η εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας δεν μπορεί να καθυστερήσει περισσότερο από έξι συνολικά μήνες, αφότου άρχισε η αναπλήρωσή του που προκλήθηκε από αδυναμία του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Εξουσίες και ευθύνη από τις πράξεις του Προέδρου ’ρθρο 35 * 1. Καμία πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ισχύει ούτε εκτελείται χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος με μόνη την υπογραφή του γίνεται υπεύθυνος, και χωρίς τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Στην περίπτωση που η Κυβέρνηση απαλλαγεί από τα καθήκοντά της σύμφωνα με το άρθρο 38 παράγραφος 1, αν ο Πρωθυπουργός δεν προσυπογράφει το οικείο διάταγμα, αυτό υπογράφεται μόνο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. * 2. Κατ' εξαίρεση δεν απαιτείται προσυπογραφή για τις ακόλουθες πράξεις: α) το διορισμό Πρωθυπουργού, β) την ανάθεση διερευνητικής εντολής σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφοι 2, 3 και 4, γ)τη διάλυση της Βουλής κατά το άρθρο 32 παράγραφος 4 και κατά το άρθρο 41 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει ο Πρωθυπουργός, και κατά το άρθρο 53 παράγραφος 1, αν δεν την προσυπογράψει το Υπουργικό Συμβούλιο, δ) την αναπομπή κατά το άρθρο 42 παράγραφος 1 νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου που έχει ψηφιστεί από τη Βουλή, ε) το διορισμό του προσωπικού των υπηρεσιών της Προεδρίας της Δημοκρατίας. * 3. Το διάταγμα με το οποίο προκυρήσσεται δημοψήφισμα για νομοσχέδιο, σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 2, προσυπογράφεται από τον Πρόεδρο της Βουλής. ’ρθρο 36 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τήρηση οπωσδήποτε των ορισμών του άρθρου 35 παράγραφος 1, εκπροσωπεί διεθνώς το Κράτος, κηρύσσει πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν. 2. Οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις, και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες, σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο, ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο που τις κυρώνει. 3. Μυστικά άρθρα συνθήκης δεν μπορούν ποτέ να ανατρέψουν τα φανερά. 4. Η κύρωση διεθνών συνθηκών δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης κατά το άρθρο 43 παράγραφοι 2 και 4. ’ρθρο 37 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς. * 2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής. * 3.Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή. * 4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ' αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Βουλή. Η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής. *Ερμηνευτική δήλωση: Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές. Νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα. ’ρθρο 38 * 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει από τα καθήκοντά της την Κυβέρνηση, αν αυτή παραιτηθεί, καθώς και αν η Βουλή αποσύρει την εμπιστοσύνη της κατά το άρθρο 84. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 37. Αν ο Πρωθυπουργός της παραιτούμενης Κυβέρνησης είναι αρχηγός ή εκπρόσωπος κόμματος που διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, εφαρμόζεται αναλόγως η διάταξη του άρθρου 37 παράγραφος 3 εδάφιο γ'. * 2. Αν ο Πρωθυπουργός παραιτηθεί ή εκλείψει, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει Πρωθυπουργό αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος στο οποίο ανήκει. Η πρόταση για Πρωθυπουργό γίνεται το αργότερο μέσα σε τρεις ημέρες. Εωσότου διοριστεί ο νέος Πρωθυπουργός τα καθήκοντα Πρωθυπουργού ασκεί ο πρώτος κατά σειρά Αντιπρόεδρος ή Υπουργός. *Ερμηνευτική δήλωση: Η διάταξη της παραγράφου 2 εφαρμόζεται και σε περίπτωση αναπλήρωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το άρθρο 34. ’ρθρο 39 (Το άρθρο 39 καταργείται). ’ρθρο 40 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλεί τη Βουλή τακτικά μία φορά κάθε χρόνο, όπως ορίζει το άρθρο 64 παράγραφος 1, και εκτάκτως κάθε φορά που το κρίνει εύλογο. Κηρύσσει αυτοπροσώπως ή δια του Πρωθυπουργού την έναρξη και τη λήξη κάθε βουλευτικής περιόδου. 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μία φορά μόνο μπορεί να αναστείλει τις εργασίες της βουλευτικής συνόδου, είτε αναβάλλοντας την έναρξη είτε διακόπτοντας της εξακολούθησή τους. 3. Η αναστολή των εργασιών δεν επιτρέπεται να διαρκέσει περισσότερο από τριάντα ημέρες ούτε να επαναληφθεί κατά την ίδια βουλευτική σύνοδο χωρίς τη συγκατάθεση της Βουλής. ’ρθρο 41 * 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Βουλή, αν έχουν παραιτηθεί ή και καταψηφιστεί από αυτή δύο Κυβερνήσεις και η σύνθεσή της δεν εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα. Οι εκλογές ενεργούνται από την Κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της διαλυόμενης Βουλής. Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται αναλόγως το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 37. * 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Αποκλείεται η διάλυση της νέας Βουλής για το ίδιο θέμα. 3. Το διάταγμα διάλυσης της Βουλής, προσυπογραμμένο στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου από το Υπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές. * 4. Η Βουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3 και της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού. 5. Η Βουλή διαλύεται υποχρεωτικά στην περίπτωση του άρθρου 32 παράγραφος 4. *Ερμηνευτική δήλωση: Σε κάθε περίπτωση χωρίς εξαίρεση το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής πρέπει να διαλαμβάνει την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Βουλής μέσα σε τριάντα ημέρες από αυτές. ’ρθρο 42 * 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει και δημοσιεύει τους νόμους που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή μέσα σε ένα μήνα από την ψήφισή τους. Μέσα στην προθεσμία που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να αναπέμψει στη Βουλή νομοσχέδιο που έχει ψηφιστεί από αυτή, εκθέτοντας και τους λόγους της αναπομπής. * 2. Πρόταση νόμου ή νομοσχέδιο που έχει αναπεμφθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στη Βουλή εισάγεται στην Ολομέλειά της και, αν επιψηφιστεί και πάλι με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών κατά τη διαδικασία του άρθρου 76 παράγραφος 2, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το εκδίδει και το δημοσιεύει υποχρεωτικά μέσα σε δέκα ημέρες από την επιψήφισή του. ’ρθρο 43 1.Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους. 2. Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όριά της. Εξουσιοδότηση για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό. 3. [Η παράγραφος 3 καταργείται]. 4. Με νόμους που ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής μπορεί να παρέχεται εξουσιοδότηση έκδοσης κανονιστικών διαταγμάτων για τη ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σ' αυτούς σε γενικό πλαίσιο. Με τους νόμους αυτούς χαράζονται οι γενικές αρχές και οι κατευθύνσεις της ρύθμισης που πρέπει να ακολουθηθεί και τίθενται χρονικά όρια για τη χρήση της εξουσιοδότησης. 5. Τα κατά το άρθρο 72 παράγραφος 1 θέματα της αρμοδιότητας της Ολομέλειας της Βουλής δεν μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδότησης κατά την ρποηγούμενη παράγραφο. ’ρθρο 44 1. Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Βουλή για κύρωση σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παράγραφος 1, μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοσή τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από τη σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο. Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες ή αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους, παύουν να ισχύουν στο εξής. * 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Κανονισμός της Βουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής. Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Βουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο. Αν νομοσχέδιο υπερψηφιστεί, η προθεσμία του άρθρου 42 παράγραφος 1 αρχίζει από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. * 3. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απυθύνει προς το Λαό διαγγέλματα, μετά από σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Κυβέρνησης. Τα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. ’ρθρο 45 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας, που τη διοίκησή τους ασκεί η Κυβέρνηση, όπως νόμος ορίζει. Απονέμει επίσης τους βαθμούς σε όσους υπηρετούν σ' αυτές, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 46 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει και παύει, σύμφωνα με το νόμο, τους δημόσιους υπαλλήλους, εκτός από τις εξαιρέσεις που ορίζει ο νόμος. 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απονέμει τα προβλεπόμενα παράσημα σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου. ’ρθρο 47 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει το δικαίωμα, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης και γνώμη συμβουλίου που συγκροτείται κατά πλειοψηφία από δικαστές, να χαρίζει, μετατρέπει ή μετριάζει τις ποινές που επιβάλλουν τα δικαστήρια, καθώς και να αίρει τις κάθε είδους νόμιμες συνέπειες ποινών που έχουν επιβληθεί και εκτιθεί. 2. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μόνο με τη συγκατάθεση της Βουλής έχει το δικαίωμα να απονέμει χάρη σε Υπουργό που καταδικάστηκε κατά το άρθρο 86. * 3. Αμνηστία παρέχεται μόνο για πολιτικά εγκλήματα, με νόμο που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών. 4. Αμνηστία για κοινά εγκλήματα δεν παρέχεται ούτε με νόμο. ’ρθρο 48 * 1.Σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος, η Βουλή, με απόφασή της, που λαμάνεται ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, θέτει σε εφαρμογή, σε ολόκληρη την Επικράτεια ή σε τμήμα της, το νόμο για την κατάσταση πολιορκίας, συνιστά εξαιρετικά δικαστήρια και αναστέλλει την ισχύ του συνόλου ή μέρους των διατάξεων των άρθρων 5 παράγραφος 4, 6, 8, 9, 11, 12 παράγραφοι 1 έως και 4, 14, 19, 22 παράγραφος 3, 23, 96 παράγραφος 4 και 97. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δημοσιεύει την απόφαση της Βουλής. Με την απόφαση της Βουλής ορίζεται η διάρκεια ισχύος των επιβαλλόμενων μέτρων, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τις δεκαπέντε ημέρες. * 2.Σε περίπτωση απουσίας της Βουλής ή αν συντρέχει αντικειμενική αδυναμία να συγκληθεί εγκαίρως, τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου λαμβάνονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Το διάταγμα υποβάλλεται από την Κυβέρνηση στη Βουλή για έγκριση μόλις καταστεί δυνατή η σύγκλησή της, ακόμη και αν έληξε η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί, και πάντως μέσα σε δεκαπέντε ημέρες το αργότερο. * 3. Η διάρκεια των κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρων μπορεί να παρατείνεται ανά δεκαπενθήμερο μόνο με προηγούμενη απόφαση της Βουλής, η οποία συγκαλείται ακόμη και αν έχει λήξει η βουλευτική περίοδος ή η Βουλή έχει διαλυθεί. * 4. Τα κατά τις προηγούμενες παραγράφους μέτρα αίρονται αυτοδικαίως με τη λήξη των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 1, 2 και 3, εφόσον δεν παρατείνονται με απόφαση της Βουλής, και σε κάθε περίπτωση με τη λήξη του πολέμου, εφόσον είχαν επιβληθεί εξαιτίας πολέμου. * 5. Αφότου αρχίσουν να ισχύουν τα μέτρα των προηγούμενων παραγράφων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ύστερα από πρόταση της Κυβέρνησης, μπορεί να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, για να αντιμετωπιστούν επείγουσες ανάγκες ή για να αποκατασταθεί ταχύτερα η λειτουργία των συνταγματικών θεσμών. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται για κύρωση στη Βουλή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από τη σύγκλησή της σε σύνοδο και παύουν να ισχύουν στο εξής, αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις παραπάνω προθεσμίες ή δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε δεκαπέντε ημέρες αφότου υποβλήθηκαν. * 6. Οι κατά τις παραγράφους 2 και 3 αποφάσεις της Βουλής λαμβάνονται με την πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών και η κατά την παράγραφο 1 απόφαση με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του συνολικού αριθμού των βουλευτών. Η Βουλή αποφασίζει σε μία μόνο συνεδρίαση. * 7. Σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής των μέτρων κατάστασης ανάγκης, τα οποία λαμβάνονται κατά το άρθρο αυτό, ισχύουν αυτοδικαίως οι διατάξεις των άρθρων 61 και 62 του Συντάγματος, ακόμη και αν διαλύθηκε η Βουλή ή έληξε η βουλευτική περίοδος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Ειδικές ευθύνες του Προέδρου της Δημοκρατίας ’ρθρο 49 1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ευθύνεται οπωσδήποτε για πράξεις που έχει ενεργήσει κατά την άσκηση των καθηκόντων του, παρά μόνο για έσχατη προδοσία ή παραβίαση, με πρόθεση, του Συντάγματος. Για πράξεις που δεν σχετίζονται με την άσκηση των καθηκόντων του η δίωξη αναστέλλεται εωσότου λήξει η προεδρική θητεία. 2. Η πρόταση για κατηγορία και παραπομπή του Προέδρου της Δημοκρατίας σε δίκη υποβάλλεται στη Βουλή υπογεγραμμένη από το ένα τρίτο τουλάχιστον των μελών της και γίνεται αποδεκτή με απόφαση που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των μελών της. 3. Αν η πρόταση γίνει αποδεκτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραπέμπεται στο δικαστήριο του άρθρου 86, οι σχετικές με αυτό διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή. 4. Αφότου παραπεμφθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απέχει από την άσκηση των καθηκόντων του και αναπληρώνεται, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 34. Αναλαμβάνει πάλι τα καθήκοντά του, αφότου το δικαστήριο του άρθρου 86 εκδώσει απαλλακτική απόφαση, εφόσον δεν εξαντλήθηκε η θητεία του. 5. Νόμος που ψηφίζεται από την Ολομέλεια της Βουλής ρυθμίζει τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. ’ρθρο 50 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το Σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι μ' αυτό. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Οργάνωση και λειτουργίες της Πολιτείας ΤΜΗΜΑ Γ' Βουλή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ανάδειξη και συγκρότηση της Βουλής ’ρθρο 51 1. Ο αριθμός των βουλευτών ορίζεται με νόμο, δεν μπορεί όμως να είναι μικρότερος από διακόσιους ούτε μεγαλύτερος από τριακόσιους. 2. Οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το Έθνος. 3. Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει. Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα. 4. Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη της Επικράτεια. Νόμος μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. 5. Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική. Νόμος ορίζει κάθε φορά τις εξαιρέσεις και τις ποινικές κυρώσεις. ’ρθρο 52 Η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας,τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχεουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Νόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής. ’ρθρο 53 1. Οι βουλευτές εκλέγονται για τέσσερα συνεχή έτη που αρχίζουν από την ημέρα των γενικών εκλογών. Μόλις λήξει η βουλευτική περίοδος, με προεδρικό διάταγμα, που προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, διατάσσεται η διενέργεια γενικών βουλευτικών εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και η σύγκληση της νέας Βουλής σε τακτική σύνοδο μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από αυτές. 2. Βουλευτική έδρα που κενώθηκε μέσα στο τελευταίο έτος της περιόδου δεν συμπληρώνεται με αναπληρωματική εκλογή, όταν απαιτείται κατά το νόμο, εφόσον οι κενές έδρες δεν είναι περισσότερες από το ένα πέμπτο του όλου αριθμού των βουλευτών. 3.Σε περίπτωση πολέμου η βουλευτική περίοδος παρατείνεται σε όλη τη διάρκειά του. Αν η Βουλή έχει διαλυθεί, η διενέργεια των εκλογών αναστέλλεται εωσότου τελειώσει ο πόλεμος, ανακαλείται δε αυτοδικαίως η Βουλή που έχει διαλυθεί έως το τέλος του. ’ρθρο 54 1. Το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο. 2. Ο αριθμός των βουλευτών κάθε εκλογικής περιφέρειας ορίζεται με προεδρικό διάταγμα, με βάση το νόμιμο πληθυσμό της περιφέρειας, όπως αυτός προκύπτει από την τελευταία απογραφή. 3. Μέρος της Βουλής, όχι μεγαλύτερο από το ένα εικοστό του όλου αριθμού των βουλευτών, μπορεί να εκλέγεται ενιαίως σε ολόκληρη την Επικράτεια, σε συνάρτηση με τη συνολική εκλογή δύναμη του κάθε κόμματος στην Επικράτεια, όπως νόμος ορίζει. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Κωλύματα και ασυμβίβαστα των βουλευτών ’ρθρο 55 1. Για να εκλεγεί κανείς βουλευτής απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης, να έχει τη νόμιμη ικανότητα να εκλέγει και να έχει συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα της εκλογής. 2. Βουλευτής που στερήθηκε κάποιο από τα παραπάνω προσόντα εκπίπτει αυτοδικαίως από το βουλευτικό αξίωμα. ’ρθρο 56 1. Έμμισθοι δημόσιοι λειτουργοί και υπάλληλοι, αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων και διοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων ή δημοτικών επιχειρήσεων, συμβολαιογράφοι, φύλακες μεταγραφών και υποθηκών δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές, αν δεν παραιτηθούν πριν από την ανακήρυξή τους ως υποψηφίων. Η παραίτηση συντελείται με μόνη τη γραπτή υποβολή της. Αποκλείεται η επάνοδος στην ενεργό υπηρεσία των στρατιωτικών που παραιτούνται και απαγορεύεται, πριν περάσει ένα έτος από την παραίτηση, η επάνοδος των πολιτικών υπαλλήλων και λειτουργών που παραιτούνται. 2. Από τους περιορισμούς της προηγούμενης παραγράφου εξαιρούνται οι καθηγητές τωνανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Νόμος ορίζει τον τρόπο της αναπλήρωσής τους. Κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου αναστέλλεται η άσκηση των αρμοδιοτήτων των σχετικών με την ιδιότητα του καθηγητή που εκλέχθηκε. 3. Έμμισθοι δημόσιοι υπάλληλοι, στρατιωτικοί εν ενεργεία και αξιωματικοί των σωμάτων ασφαλείας, υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου γενικά, διοικητές και υπάλληλοι δημόσιων και δημοτικών επιχειρήσεων ή κοινωφελών ιδρυμάτων δεν μπορούν να ανκηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές σε οποιαδήποτε εκλογική περιφέρεια στην οποία υπηρέτησαν περισσότερο από τρεις μήνες κατά την τριετία πριν από τις εκλογές. Στους ίδιους περιορισμούς υπάγονται και όσοι διετέλεσαν γενικοί γραμματείς υπουργείων κατά το τελευταίο εξάμηνο της τετραετούς βουλευτικής περιόδου. Δεν υπάγονται στους ίδιους περιορισμούς οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας και οι κατώτεροι υπάλληλοι των κεντρικών κρατικών υπηρεσιών. 4. Πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί γενικά, που έχουν κατά το νόμο αναλάβει υποχρέωση να παραμείνουν στην υπηρεσία για ορισμένο χρόνο, δεν μπορούν να ανκηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλεγούν βουλευτές όσο χρόνο διαρκεί η υποχρέωσή τους. ’ρθρο 57 1. Τα καθήκοντα του βουλευτή είναι ασυμβίβαστα με τα έργα ή την ιδιότητα μέλους του διοικητικού συμβουλίου, διοικητή, γενικού διευθυντή, ή των αναπληρωτών τους, ή υπαλλήλου εμπορικής εταιρίας ή επιχείρησης που απολαβάνει ειδικά προνόμια ή κρατική επιχορήγηση ή προς την οποία παραχωρήθηκε δημόσια επιχείρηση. 2. Βουλευτές που υπάγονται στις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου οφείλουν, μέσα σε οκτώ ημέρες αφότου η εκλογή τους γίνει οριστική, να επιλέξουν με δήλωσή τους μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και των παραπάνω έργων. Αν παραλειφθεί αυτή η εμπρόθεσμη δήλωση, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμα του βουλευτή. 3. Βουλευτές που αποδέχονται οποιοδήποτε από τα καθήκοντα ή τα έργα που αναφέρονται σε αυτό ή στο προηγούμενο άρθρο και που χαρακτηρίζονται ότι αποτελούν κώλυμα για την υποψηφιότητα βουλευτή ή ότι είναι ασυμβίβαστα με το βουλευτικό αξίωμα, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμα αυτό. 4. Οι βουλευτές δεν μπορούν να αναλαμβάνουν προμήθειες, μελέτες ή την εκτέλεση έργων του Κράτους, των οργανισμών τοπιής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή δημόσιων ή δημοτικών επιχειρήσεων και ενοικιάσεις δημόσιων ή δημοτικών φόρων, ούτε να μισθώνουν ακίνητα που ανήκουν στα προαναφερόμενα πρόσωπα ή να δέχονται παραχωρήσεις κάθε μορφής στα ακίνητα αυτά. Η παράβαση των διατάξεων αυτής της παραγράφου συνεπάγεται έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα και ακυρότητα των πράξεων. Οι πράξεις αυτές είναι άκυρες και όταν γίνονται από εμπορικές εταιρίες ή επιχειρήσεις, στις οποίες βουλευτής εκτελεί έργα διευθυντή ή διοικητικού ή νομικού συμβούλου ή μετέχει σ' αυτές ως ομόρρυθμος ή ετερρόρυθμος εταίρος. 5. Ειδικός νόμος ορίζει τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται ή εκχωρούνται ή διαλύονται συμβάσεις για την εκτέλεση των αναφερόμενων στην παράγραφο 4 έργων και μελετών που έχουν αναληφθεί από βουλευτή πριν από την εκλογή του. ’ρθρο 58 Ο έλεγχος και η εκδίκαση των βουλευτικών εκλογών, κατά του κύρους των οποίων ασκούνται ενστάσεις που αναφέρονται είτε σε εκλογικές παραβάσεις, σχετικές με την ενέργεια των εκλογών είτε σε έλλειψη των νόμιμων προσόντων, ανατίθεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Καθήκοντα και δικαιώματα των βουλευτών άρθρο 59 1. Οι βουλευτές πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους δίνουν στο Βουλευτήριο και σε δημόσια συνεδρίαση τον ακόλουθο όρκο: "Ορκίζομαι στο όνομα της Αγίας και Ομοούσιας και Αδιαίρετης Τριάδας να είμαι πιστός στην Πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα, να υπακούω στο Σύνταγμα και τους νόμους και να εκπληρώνω ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου". 2. Αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι βουλευτές δίνουν τον ίδιο όρκο σύμφωνα με τον τύπο της δικής τους θρησκείας ή του δικού τους δόγματος. 3. Βουλευτές που ανακηρύσσονται όταν η Βουλή απουσιάζει δίνουν τον όρκο στο Τμήμα της που λειτουργεί. ’ρθρο 60 1. Οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση. 2. Η παραίτηση από το βουλευτικό αξίωμα είναι δικαίωμα του βουλευτή, συντελείται μόλις ο βουλευτής υποβάλλει γραπτή δήλωση στον Πρόεδρο της Βουλής και δεν ανακαλείται. ’ρθρο 61 1.Ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται με οποιονδήποτε τρόπο για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων. 2. Ο βουλευτής διώκεται μόνο για συκοφαντική δυσφήμηση, κατά το νόμο, ύστερα από άδεια της Βουλής. Αρμόδιο για την εκδίκαση είναι το Εφετείο. Η άδεια θεωρείται ότι οριστικά δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε σαράντα πέντε ημέρες αφότου η έγκλιση περιήλθε στον Πρόεδρο της Βουλής. Αν η Βουλή αρνηθεί να δώσει την άδεια ή αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, η πράξη θεωρείται ανέγκλητη. Η παράγραφος αυτή έχει εφαρμογή από την προσεχή βουλευτική περίοδο. 3. Ο βουλευτής δεν έχει υποχρέωση μαρτυρίας για πληροφορίες που περιήλθαν σ' αυτόν ή δόθηκαν από αυτόν κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ούτε για πρόσωπα που του εμπιστεύθηκαν τις πληροφορίες ή στα οποία αυτός τις έδωσε. ’ρθρο 62 1.Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος ο βουλευτής δεν διώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με άλλο τρόπο περιορίζεται χωρίς άδεια του Σώματος. Επίσης δεν διώκεται για πολιτικά εγκλήματα βουλευτής της Βουλής που διαλύθηκε, από τη διάλυσή της και έως την ανακήρυξη των βουλευτών της νέας Βουλής. Η άδεια θεωρείται ότι δεν δόθηκε, αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε τρεις μήνες αφότου η αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον Πρόεδρο της Βουλής. Η τρίμηνη προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των διακοπών της Βουλής. Δεν απαιτείται άδεια για τα αυτόφωρα κακουργήματα. ’ρθρο 63 1. Οι βουλευτές, για την άσκηση του λειτουργήματός τους, δικαιούνται από το Δημόσιο αποζημίωση και δαπάνες. Το ύψος τους καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής. 2. Οι βουλευτές απολαμβάνουν συγκοινωνιακή, ταχυδρομική και τηλεφωνική ατέλεια, που η έκτασή της καθορίζεται με απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής. 3.Αν βουλευτής απουσιάσει αδικαιολόγητα σε περισσότερες από πέντε συνεδριάσεις το μήνα, κρατείται υποχρεωτικά, για κάθε απουσία, το ένα τριακοστό της μηνιαίας αποζημίωσής του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Οργάνωση και λειτουργία της Βουλής ’ρθρο 64 1. Η Βουλή συνέρχεται αυτοδικαίως κάθε έτος την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου σε τακτική σύνοδο για τα ετήσια έργα της, εκτός αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τη συγκαλέσει ενωρίτερα σύμφωνα με το άρθρο 40. 2. Η διάρκεια της τακτικής συνόδου δεν μπορεί να είναι συντομότερη από πέντε μήνες, χωρίς να συνυπολογίζεται ο χρόνος της αναστολής σύμφωνα με το άρθρο 40. Η τακτική σύνοδος παρατείνεται υποχρεωτικά ώσπου να εγκριθεί, σύμφωνα με το άρθρο 79, ο προϋπολογισμός ή να ψηφιστεί σύμφωνα με το ίδιο άρθρο ειδικός νόμος. ’ρθρο 65 1. Η Βουλή ορίζει τον τρόπο της ελεύθερης και δημοκρατικής λειτουργίας της με Κανονισμό, που ψηφίζεται από την Ολομέλεια κατά το άρθρο 76 και δημοσιεύεται με παραγγελία του Προέδρου της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. 2. Η Βουλή εκλέγει από τα μέλη της τον Πρόεδρο και τα λοιπά μέλη του Προεδρείου, σύμφωνα με τους ορισμούς του Κανονισμού. 3. Ο Πρόεδρος και οι Αντιπρόεδροι εκλέγονται στην αρχή κάθε βουλευτικής περιόδου. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται για τον Πρόεδρο και τους Αντιπροέδρους που εκλέχθηκαν στην τρέχουσα πρώτη σύνοδο της Ε' Αναθεωρητικής Βουλής. Η Βουλή μπορεί, ύστερα από πρόταση πενήντα βουλευτών, να εκφράσει μομφή κατά του Προέδρου της Βουλής ή μέλους του Προεδρείου, η οποία συνεπάγεται τη λήξη της θητείας του. 4. Ο Πρόεδρος της Βουλής διευθύνει τις εργασίες του Σώματος, μεριμνά για τη διασφάλιση της ανεμπόδιστης διεξαγωγής των εργασιών του, την κατοχύρωση της ελεύθερης γνώμης και έκφρασης των βουλευτών, και την τήρηση της τάξης. Ο Πρόεδρος μπορεί να λάβει και πειθαρχικά μέτρα σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής εναντίον κάθε βουλευτή που παρεκτρέπεται. 5. Με τον Κανονισμό μπορεί να συσταθεί στη Βουλή επιστημονική υπηρεσία για την υποβοήθηση του νομοθετικού της έργου. 6.Ο Κανονισμός καθορίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της Βουλής υπό την εποπτεία του Προέδρου, καθώς και όλα όσα αφορούν το προσωπικό της. Οι πράξεις του Προέδρου που αφορούν την πρόσληψη και την υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού της Βουλής υπόκεινται σε προσφυγή ή αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας. ’ρθρο 66 1. Η Βουλή συνεδριάζει δημόσια στο Βουλευτήριο, μπορεί όμως να διασκεφθεί σε μυστική συνεδρίαση, ύστερα από αίτηση της Κυβέρνησης ή δεκαπέντε βουλευτών, αν το αποφασίσει η πλειοψηφία σε μυστική συνεδρίαση. Η Βουλή αποφασίζει κατόπιν αν πρέπει να επαναληφθεί η συζήτηση για το ίδιο θέμα σε δημόσια συνεδρίαση. 2.Οι Υπουργοί και Υφυπουργοί έχουν ελεύθερη είσοδο στις συνεδριάσεις της Βουλής και ακούονται όποτε ζητήσουν το λόγο. 3. Η Βουλή και οι κοινοβουλευτικές επιτροπές μπορούν να ζητήσουν την παρουσία του Υπουργού ή του Υφυπουργού που είναι αρμόδιος για τα θέματα που συζητούν. Οι κοινοβουλευτικές επιτροπές έχουν δικαίωμα να καλούν διαμέσου του αρμόδιου Υπουργού οποιονδήποτε δημόσιο λειτουργό θεωρούν χρήσιμο για το έργο τους. ’ρθρο 67 Η Βουλή δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών. Σε περίπτωση ισοψηφίας επαναλαμβάνεται η ψηφοφορία και, ύστερα από νέα ισοψηφία, η πρόταση απορρίπτεται. ’ρθρο 68 1.Η Βουλή στην αρχή κάθε τακτικής συνόδου συνιστά από τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπές για να εξετάζουν και να επεξεργάζονται τα νομοσχέδια και τις προτάσεις νόμων που υποβάλλονται και υπάγονται στην αρμοδιότητα της Ολομέλειας και των Τμημάτων της. 2. Η Βουλή συνιστά από τα μέλη της εξεταστικές επιτροπές, με απόφασή της που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο πέμπτων του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των βουλευτών. Προκειμένου να συσταθούν εξεταστικές επιτροπές για ζητήματα που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα, απαιτείται απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία των επιτροπών αυτών καθορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής. 3. Οι κοινοβουλευτικές και εξεταστικές επιτροπές, καθώς και τα κατά τα άρθρα 70 και 71 Τμήματα της Βουλής, συνιστώνται ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων, των ομάδων και των ανεξαρτήτων, όπως ορίζει ο Κανονισμός. ’ρθρο 69 Κανένας δεν εμφανίζεται στη Βουλή αυτόκλητος για να αναφέρει οτιδήποτε προφορικά ή εγγράφως. Οι αναφορές παρουσιάζονται από βουλευτή ή παραδίδονται στον Πρόεδρο. Η Βουλή έχει δικαίωμα να αποστέλλει τις αναφορές που της απευθύνονται στους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς, οι οποίοι υποχρεούνται να δίνουν διευκρινήσεις όποτε τους ζητηθούν. ’ρθρο 70 1. H Βουλή ασκεί το νομοθετικό της έργο σε Ολομέλεια. 2. Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει ότι το νομοθετικό έργο που καθορίζεται από αυτόν ασκείται και σε Τμήματα, όχι περισσότερα από δύο, με τους περιορισμούς του άρθρου 72. Η σύσταση και λειτουργία των Τμημάτων αποφασίζεται κάθε φορά από τη Βουλή στην αρχή κάθε συνόδου, με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. 3. Με τον Κανονισμό της Βουλής ορίζεται επίσης η κατανομή της αρμοδιότητας μεταξύ των Τμημάτων κατά Υπουργεία. 4. Αν δεν ορίζεται διαφορετικά, οι διατάξεις του Συντάγματος που αφορούν τη Βουλή ισχύουν για τη λειτουργία της τόσο σε Ολομέλεια όσο και σε Τμήματα. 5. Για να λάβουν απόφαση τα Τμήματα, απαιτείται πλειοψηφία που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα δύο πέμπτα του αριθμού των βουλευτών των Τμημάτων. 6. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος ασκείται από τη Βουλή σε Ολομέλεια, δύο τουλάχιστον φορές την εβδομάδα, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής. ’ρθρο 71 Κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της Βουλής, το νομοθετικό της έργο, εκτός από τα νομοθετήματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της Ολομέλειας κατά το άρθρο 72, ασκείται από Τμήμα της που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με τους ορισμούς των άρθρων 68 παράγραφος 3 και 70. Με τον Κανονισμό μπορεί να προβλεφθεί η επεξεργασία των νομοσχεδίων ή των προτάσεων νόμων από κοινοβουλευτική επιτροπή που την αποτελούν μέλη του ίδιου Τμήματος. ’ρθρο 72 1. Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται και ψηφίζονται ο Κανονισμός της, νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για την εκλογή βουλευτών, για τα θέματα των άρθρων 3, 13, 27, 28 και 36 παράγραφος 1, για την άσκηση και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, για τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων, για την παροχή νομοθετικής εξουσιοδότησης, κατά το άρθρο 43 παράγραφος 4, για την ευθύνη των υπουργών, για την κατάσταση πολιορκίας, για τη χορηγία του Προέδρου της Δημοκρατίας και για την αυθεντική ερμηνεία των νόμων κατά το άρθρο 77, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που σύμφωνα με ειδική πρόβλεψη του Συντάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια της Βουλής ή για τη ρύθμιση του οποίου απαιτείται ειδική πλειοψηφία. Στην Ολομέλεια της Βουλής ψηφίζεται επίσης ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός του Κράτους και της Βουλής. 2. Η συζήτηση και η ψήφιση καταρχήν, κατ' άρθρο και στο σύνολο όλων των άλλων νομοσχεδίων ή προτάσεων νόμων, μπορεί να ανατεθεί σε Τμήμα της Βουλής, κατά τους ορισμούς του άρθρου 70. 3. Το Τμήμα που επιλαμβάνεται να ψηφίσει νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου αποφασίζει οριστικά για την αρμοδιότητά του και δικαιούται να παραπέμψει οποιαδήποτε σχετική με αυτή αμφισβήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής με απόφαση του που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των μελών του. Η απόφαση της Ολομέλειας δεσμεύει τα Τμήματα. 4. Η Κυβέρνηση μπορεί να εισάγει για συζήτηση και ψήφιση νομοσχέδιο μεγαλύτερης σημασίας στην Ολομέλεια αντί στα Τμήματα. 5. Η Ολομέλεια της Βουλής μπορεί να ζητήσει με απόφασή της, που λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, να συζητήσει η ίδια και να ψηφίσει καταρχήν, κατ' άρθρο και στο σύνολο νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που εκκρεμεί σε Τμήμα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Νομοθετική λειτουργία της Βουλής ’ρθρο 73 1. Το δικαίωμα πρότασης νόμων ανήκει στην Βουλή και στην Κυβέρνηση. 2. Νομοσχέδια που αναφέρονται οπωσδήποτε στην απονομή σύνταξης και στις προϋποθέσεις της υποβάλλονται μόνο από τον Υπουργό Οικονομικών ύστερα από γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αν πρόκειται για συντάξεις που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, υποβάλλονται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών. Τα νομοσχέδια για συντάξεις πρέπει να είναι ειδικά. Δεν επιτρέπεται, με ποινή την ακυρότητα, να αναγράφονται διατάξεις για συντάξεις σε νόμους που αποσκοπούν στη ρύθμιση άλλων θεμάτων. 3. Καμία πρόταση νόμου ή τροπολογία ή προσθήκη δεν εισάγεται για συζήτηση, αν προέρχεται από τη Βουλή, εφόσον συνεπάγεται σε βάρος του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δαπάνες ή ελάττωση εσόδων ή της περιουσίας τους, για να δοθεί μισθός ή σύνταξη ή γενικά όφελος σε κάποιο πρόσωπο. 4. Είναι όμως παραδεκτή τροπολογία ή προσθήκη που την υποβάλλει αρχηγός κόμματος ή εκπρόσωπος ομάδας κατά τους ορισμούς της παραγράφου 3 του άρθρου 74, όταν πρόκειται για νομοσχέδια που αφορούν την οργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών και των οργανισμών δημόσιου ενδιαφέροντος, την υπηρεσιακή γενικά κατάσταση των δημόσιων υπαλλήλων, των στρατιωτικών και των οργάνων των σωμάτων ασφαλείας, των υπαλλήλων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και δημόσιων γενικά επιχειρήσεων. 5. Νομοσχέδιο με το οποίο επιβάλλονται τοπικοί ή ειδικοί φόροι ή βάρη οποιασδήποτε φύσης υπέρ οργανισμών ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου πρέπει να προσυπογράφεται και από τους Υπουργούς Συντονισμού και Οικονομικών. ’ρθρο 74 1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συνοδεύεται υποχρεωτικά από αιτιολογική έκθεση. Πριν εισαχθεί στη Βουλή, στην Ολομέλεια ή σε Τμήματα, μπορεί να παραπεμφθεί για νομοτεχνική επεξεργασία στην επιστημονική υπηρεσία της παραγράφου 5 του άρθρου 65, όταν συσταθεί, όπως ορίζει ο Κανονισμός. 2. Τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμων που κατατίθενται στη Βουλή παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή. Αφού υποβληθεί η έκθεση ή περάσει άπρακτη η προθεσμία που είχε ταχθεί για την υποβολή της, εισάγονται στη Βουλή για συζήτηση, μετά παρέλευση τριών ημερών από τότε, εκτός να ο αρμόδιος Υπουργός τα έχει χαρακτηρίσει ως επείγοντα. Η συζήτηση αρχίζει ύστερα από προφορική εισήγηση του αρμόδιου Υπουργού και των εισηγητών της Επιτροπής. 3. Τροπολογίες βουλευτών σε νομοσχέδια και προτάσεις νόμων για τα οποία αρμόδια είναι η Ολομέλεια ή τα Τμήματα της Βουλής δεν εισάγονται για συζήτηση, αν δεν υποβληθούν έως και την παραμονή της ημέρας που θα αρχίσει η συζήτηση, εκτός αν συγκατατίθεται και η Κυβέρνηση να συζητηθούν. 4. Δεν εισάγεται για συζήτηση νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που αποσκοπεί στην τροποποίηση διάταξης νόμου, αν δεν έχει καταχωριστεί στην αιτιολογική έκθεση ολόκληρο το κείμενο της διάταξης που τροποποιείται, και στο κείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης ολόκληρη η νέα διάταξη, όπως διαμορφώνεται με την τροποποίηση. 5. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται για συζήτηση. Καμία προσθήκη ή τροπολογία δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν σχετίζεται με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης. Σε περίπτωση αμφισβήτησης αποφαίνεται η Βουλή. 6. Μία φορά το μήνα, σε ημέρα που θα προσδιοριστεί από τον Κανονισμό, εγγράφονται στην ημερήσια διάταξη κατά σειρά προτεραιότητας και συζητούνται εκκρεμείς προτάσεις νόμων. ’ρθρο 75 1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου που συνεπάγονται επιβάρυνση του προϋπολογισμού, εφόσον υποβάλλεται από Υπουργούς, δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που καθορίζει τη δαπάνη εφόσον υποβάλλεται από βουλευτές, διαβιβάζεται πριν από κάθε συζήτηση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή σχετική έκθεση μέσα σε δεκαπέντε ημέρες. Αν η προθεσμία αυτή περάσει άπρακτη, η πρόταση νόμου εισάγεται για συζήτηση και χωρίς έκθεση. 2. Το ίδιο ισχύει και για τις τροπολογίες, αν το ζητήσουν οι αρμόδιοι Υπουργοί. Σ�αυτή την περίπτωση το Γενικό Λογιστήριο υποχρεούται να υποβάλει στη Βουλή την έκθεσή του μέσα σε τρεις ημέρες. Μόνο αν αυτή η προθεσμία περάσει άπρακτη, η συζήτηση προχωρεί και χωρίς έκθεση. 3. Νομοσχέδιο που συνεπάγεται δαπάνη ή ελάττωση εσόδων δεν εισάγεται για συζήτηση, αν δεν συνοδεύεται από ειδική έκθεση για τον τρόπο που θα καλυφθούν, η οποία υπογράφεται από τον αρμόδιο Υπουργό και τον Υπουργό Οικονομικών. ’ρθρο 76 1. Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου που εισάγεται στην Ολομέλεια ή στα Τμήματα συζητείται και ψηφίζεται μία νόμο φορά, καταρχήν, κατ�άρθρο και στο σύνολο. 2. Κατ�εξαίρεση νομοσχέδια και προτάσεις νόμων συζητούνται και ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής δύο φορές και σε δύο διαφορετικές συνεδριάσεις, που απέχουν μεταξύ τους δύο τουλάχιστον ημέρες, στην πρώτη συζήτηση καταρχήν και κατ�άρθρο, και στη δεύτερη κατ�άρθρο και στο σύνολο, αν, εωσότου αρχίσει η καταρχήν συζήτηση, το ζητήσει το ένα τρίτο του όλου αριθμού των βουλευτών. 3. Αν κατά τη συζήτηση έγιναν δεκτές τροπολογίες, η ψήφιση του συνόλου αναβάλλεται για ένα εικοσιτετράωρο από τη διανομή του τροποποιημένου νομοσχεδίου ή πρότασης νόμου. 4. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που χαρακτηρίζεται από την Κυβέρνηση κατεπείγον εισάγεται για ψήφιση ύστερα από περιορισμένη συζήτηση, στην οποία συμμετέχουν εκτός από τους οικείους εισηγητές, ο Πρωθυπουργός ή ο αρμόδιος Υπουργός, οι Αρχηγοί των κομμάτων της Βουλής και από ένας εκπρόσωπός τους. Με τον Κανονισμό της Βουλής μπορεί να περιοριστεί η διάρκεια των ομιλιών και ο χρόνος της συζήτησης. 5. Η Κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει να συζητηθεί σε ορισμένο αριθμό συνεδριάσεων, όχι μεγαλύτερο από τρεις, νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που έχει ιδιαίτερη σημασία ή επείγοντα χαρακτήρα. Η Βουλή μπορεί να παρατείνει τη συζήτηση για δύο ακόμη συνεδριάσεις, αν το προτείνει το ένα δέκατο του όλου αριθμού των βουλευτών. Ο Κανονισμός της Βουλής καθορίζει τη διάρκεια κάθε ομιλίας. 6. Η επιψήφιση δικαστικών ή διοικητικών κωδίκων, που συντάχθηκαν από ειδικές επιτροπές, οι οποίες έχουν συσταθεί με ειδικούς νόμους, μπορεί να γίνει από την Ολομέλεια της Βουλής με ιδιαίτερο νόμο που τους κυρώνει στο σύνολό τους. 7. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να γίνει κωδικοποίηση διατάξεων που υπάρχουν με απλή ταξινόμησή τους ή επαναφορά στο σύνολό τους φορολογικούς. 8. Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που αποκρούστηκε από την Ολομέλεια ή Τμήμα της Βουλής δεν εισάγεται εκ νέου στην ίδια σύνοδο ούτε στο Τμήμα που λειτουργεί μετά τη λήξη της συνόδου. ’ρθρο 77 1. Η αυθεντική ερμηνεία των νόμων ανήκει στη νομοθετική λειτουργία. 2. Νόμος που δεν είναι πράγματι ερμηνευτικός ισχύει μόνο από τη δημοσίευσή του. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Φορολογία και δημοσιονομική μεταχείριση ’ρθρο 78 1. Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο που καθορίζει το υποκείμενο της φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις συναλλαγές ή τις κατηγορίες τους, στις οποίες αναφέρεται ο φόρος. 2. Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε. 3. Κατ�εξαίρεση, όταν επιβάλλεται ή αυξάνεται εισαγωγικός ή εξαγωγικός δασμός ή φόρος κατανάλωσης, επιτρέπεται η είσπραξή τους από την ημέρα που κατατέθηκε στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο, υπό τον όρο ότι ο νόμος θα δημοσιευθεί μέσα στην προθεσμία που ορίζει το άρθρο 42 παράγραφος 1 και πάντως το αργότερο μέσα σε δέκα ημέρες από τη λήξη της συνόδου. 4. Το αντικείμενο της φορολογίας, ο φορολογικός συντελεστής, οι απαλλαγές ή εξαιρέσεις από τη φορολογία και η απονομή των συντάξεων δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης. Δεν είναι αντίθετος προς την απαγόρευση αυτή ο καθορισμός με νόμο του τρόπου που βεβαιώνεται η συμμετοχή του Κράτους και των δημόσιων γενικά οργανισμών στην αυτόματη υπερτίμηση, που προκαλείται αποκλειστικά από την εκτέλεση δημόσιων έργων στην παρακείμενη ιδιωτική ακίνητη περιουσία. 5. Κατ�εξαίρεση επιτρέπεται να επιβληθούν με εξουσιοδότηση νόμων πλαισίων εξισωτικές ή αντισταθμιστικές εισφορές ή δασμοί, καθώς και να ληφθούν οικονομικά μέτρα στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων της Χώρας με οικονομικούς οργανισμούς ή μέτρα που αποβλέπουν στην εξασφάλιση της συναλλαγματικής θέσης της Χώρας. ’ρθρο 79 1. Η Βουλή κατά την τακτική ετήσια σύνοδό της ψηφίζει τον προϋπολογισμό των εσόδων και εξόδων του Κράτους για το επόμενο έτος. 2. Όλα τα έσοδα και έξοδα του Κράτους πρέπει να αναγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό. 3. Ο προϋπολογισμός εισάγεται στη Βουλή από τον Υπουργό Οικονομικών έναν τουλάχιστον μήνα πριν αρχίσει το οικονομικό έτος και ψηφίζεται σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός, ο οποίος και εξασφαλίζει το δικαίωμα να εκφράζουν τις αντιλήψεις τους όλες οι πολιτικές μερίδες της Βουλής. 4. Αν για οποιονδήποτε λόγο είναι ανέφικτη η διοίκηση των εσόδων και των εξόδων βάσει του προϋπολογισμού, αυτή ενεργείται με βάση ειδικό κάθε φορά νόμο. 5. Αν δεν είναι δυνατή, επειδή έληξε η περίοδος της Βουλής, η ψήφιση του προϋπολογισμού ή του ειδικού νόμου που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, παρατείνεται για τέσσερις μήνες η ισχύς του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους που έληξε ή που λήγει, με διάταγμα το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. 6. Με νόμο μπορεί να καθιερωθεί η σύνταξη προϋπολογισμού για διετή χρήση. 7. Το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους κατατίθεται στη Βουλή ο απολογισμός, καθώς και ο γενικός ισολογισμός του Κράτους, που εξετάζονται από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνονται από τη Βουλή, σύμφωνα με όσα ορίζει ο Κανονισμός της. 8. Τα προγράμματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης εγκρίνονται από την Ολομέλεια της Βουλής, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 80 1. Μισθός, σύνταξη, χορηγία ή αμοιβή ούτε εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Κράτους ούτε παρέχεται χωρίς οργανικό ή άλλο ειδικό νόμο. 2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την κοπή ή την έκδοση νομίσματος. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Οργάνωση και λειτουργίες της πολιτείας ΤΜΗΜΑ Δ' Κυβέρνηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Συγκρότηση και αποστολή της Κυβέρνησης ’ρθρο 81 1. Την Κυβέρνηση αποτελεί το Υπουργικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύνθεση και τη λειτουργία του Υπουργικού Συμβουλίου. Με διάταγμα που προκαλεί ο Πρόεδρος της Κυβέρνησης μπορεί να διοριστούν ένας ή περισσότεοι από τους Υπουργούς Αντιπρόεδροι του Υπουργικού Συμβουλίου. Νόμος ρυθμίζει τη θέση των αναπληρωτών Υπουργών και των Υπουργών χωρίς χαρτοφυλάκιο, των Υφυπουργών, που μπορεί να αποτελούν μέλη της Κυβέρνησης, καθώς και τνω μόνιμων υπηρεσιακών Υφυπουργών. 2.Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, αν δεν συγκεντρώνει τα προσόντα που ορίζει το άρθρο 55 για το βουλευτή. 3. Οποιαδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα των μελών της Κυβέρνησης, των Υφυπουργών και του Προέδρου της Βουλής αναστέλλεται κατά τη διάρκεια της άσκησης των καθηκόντων τους. 4.Νόμος μπορεί να καθιερώνει το ασυμβίβαστο του αξιώματος του Υπουργού και του Υφυπουργού και προς άλλα έργα. 5.Αν δεν υπαρχει Αντιπρόεδρος, ο Πρωθυπουργός ορίζει έναν από τους Υπουργούς προσωρινό αναπληρωτή του, όταν παρουσιάζεται ανάγκη. ’ρθρο 82 1. Η Κυβέρνηση καθορίζει και κατευθύνει τη γινική πολιτική της Χώρας, σύμφωνα με τους Συντάγματος και των νόμων. 2. Ο Πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειες της, καθώς και των δημόσιων γενικά υπηρεσιών για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων. ’ρθρο 83 1. Κάθε Υπουργός ασκεί τις αρμοδιότητες που ορίζει ο νόμος. Οι Υπουργοί χωρίς χαρτοφυλάκιο ασκούν όσες αρμοδιότητες τους αναθέτει ο Πρωθυπουργός με απόφασή του. 2.Οι Υφυπουργοί ασκούν τις αρμοδιότητες που τους αναθέτουν με κοινή απόφαση ο Πρωθυπουργός και ο οικείος Υπουργός. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Σχέσεις Βουλής και Κυβέρνησης ’ρθρο 84 1. Η Κυβέρνηση οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την ορκωμοσία του πρωθυπουργού, η Κυβέρνηση υποχρεούται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής και μπορεί να τη ζητεί και οποτεδήποτε άλλοτε. Η Βουλή, αν έχουν διακοπεί οι εργασίες της κατά το σχηματισμό της Κυβέρνησης, καλείται μέσα σε δεκαπέντε ημέρες να αποφανθεί για την πρόταση εμπιστοσύνης. 2. Η Βουλή μπορεί με απόφασή της να αποσύρει την εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση ή από μέλος της. Πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί μόνο μετά την πάροδο εξαμήνου αφότου η Βουλή απέρριψε πρόταση δυσπιστίας. Η πρόταση δυσπιστίας πρέπει να είναι υπογραμμένη από το ένα έκτο τουλάχιστον των βουλευτών και να περιλαμβάνει σαφώς τα θέματα για τα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση. 3. Κατ΄ εξαίρεση μπορεί να υποβληθεί πρόταση δυσπιστίας και πριν από την πάροδο εξαμήνου, αν είναι υπογραμμένη από την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. 4. Η συζήτηση για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας αρχίζει μετά δύο ημέρες από την υποβολή της σχετικής πρότασης, εκτός αν η Κυβέρνηση, σε περίπτωση πρότασης δυσπιστίας, ζητήσει να αρχίσει αμέσως η συζήτηση, η οποία δεν μπορεί να παραταθεί πέρα από τρεις ημέρες από την έναρξή της. 5. Η ψηφοφορία για την πρόταση εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας διεξάγεται αμέσως μόλις τελειώσει η συζήτηση, μπορεί όμως να αναβληθεί για σαράντα οκτώ ώρες, αν το ζητήσει η Κυβέρνηση. 6. Πρόταση εμπιστοσύνης δεν μπορεί να γίνει δεκτή, αν δεν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών. Πρόταση δυσπιστίας γίνεται δεκτή, μόνο αν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. 7. Κατά την ψηφοφορία για τις πιο πάνω προτάσεις ψηφίζουν οι Υπουργοί και Υφυπουργοί που είναι μέλη της Βουλής. ’ρθρο 85 Τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς και οι Υφυπουργοί είναι συλλογικός υπεύθυνοι για τη γενική πολιτική της Κυβέρνησης και καθένας από αυτούς για τις πράξεις ή παραλείψεις της αρμοδιότητάς του, σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων για την ευθύνη των Υπουργών. Σε καμία περίπτωση η έγγραφη ή προφορική εντολή του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν απαλλάσσει τους Υπουργούς και τους Υφυπουργούς από της ευθύνη τους. ’ρθρο 86 1. Η Βουλή έχει το δικαίωμα να κατηγορεί, σύμφωνα με τους νόμους για την ευθύνη των Υπουργών, όσους διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς στο αρμόδιο για το σκοπό αυτό Δικαστήριο, που προεδρεύετε από τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου και συγκροτείται από δώδεκα δικαστές, οι οποίοι κληρώνονται από τον Πρόεδρο της Βουλής σε δημόσια συνεδρίαση μεταξύ όλων των διορισμένων πριν από την κατηγορία Αρεοπαγιτών και Προέδρων Εφετών, σύμφωνα με όσα ορίζει ο νόμος. 2. Δίωξη, ανάκριση ή προανάκριση κατά των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο 1 για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δεν επιτρέπεται χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής. Αν κατά τη διεξαγωγή διοικητικής εξέτασης προκύψουν στοιχεία που μπορούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου για την ευθύνη των Υπουργών, ν θεμελιώσουν ευθύνη μέλους της Κυβέρνησης ή Υφυπουργού, εκείνοι που ενέργησαν την εξέταση διαβιβάζουν, όταν αυτή περατωθεί, τα στοιχεία αυτά στη Βουλή δια του αρμόδιου εισαγγελέα. Μόνο η Βουλή έχει το δικαίωμα να αναστέλλει την ποινική δίωξη. 3. Αν για οποιονδήποτε λόγο, στον οποίο περιλαμβάνεται και η παραγραφή, δεν περατωθεί η διαδικασία που αφορά πρόταση κατά Υπουργού ή Υφυπουργού, η Βουλή μπορεί, ύστερα από αίτηση εκείνου που έχει κατηγορηθεί, να συστήσει με απόφασή της ειδική επιτροπή από βουλευτές και ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς για τον έλεγχο της κατηγορίας, όπως ορίζει ο Κανονισμός. ΤΜΗΜΑ Ε' Δικαστική εξουσία ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Δικαστικοί λειτουργοί και υπάλληλοι ’ρθρο 87 1. Η δικαιοσύνη απονέμεται από δικαστήρια συγκροτούμενα από τακτικούς δικαστές, που απολαμβάνουν λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία. 2. Οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος. 3. Η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανώτερου βαθμού καθώς και από τον Εισαγγελέα και τους Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, των δε εισαγγελέων από αρεοπαγίτες και εισαγγελείς ανώτερου βαθμού, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου. ’ρθρο 88 1. Οι δικαστικοί λειτουργοί διορίζονται με προεδρικό διάταγμα, σύμφωνα με νόμο που ορίζει τα προσόντα και τη διαδικασία της επιλογής τους, και είναι ισόβιοι. 2. Οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι ανάλογες με το λειτούργημά τους. Τα σχετικά με τη βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη και με την κατάσταση τους γενικά καθορίζονται με ειδικούς νόμους. 3. Με νόμο μπορεί να προβλεφθεί εκπαιδευτική και δοκιμαστική περίοδος των δικαστικών λειτουργών, διάρκειας έως τριών ετών, πριν διοριστούν ως τακτικοί. Κατά την περίοδο αυτή μπορούν να ασκούν και καθήκοντα τακτικού δικαστή, όπως νόμος ορίζει. 4. Οι δικαστικοί λειτουργοί μπορούν να παυθούν μόνο ύστερα από δικαστική απόφαση, εξαιτίας ποινικής καταδίκης ή για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα ή ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια, που βεβαιώνονται όπως νόμος ορίζει και αφού τηρηθούν οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 93. 5. Οι δικαστικοί λειτουργοί, έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντίστοιχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής θεωρείται σε κάθε περίπτωση ως ημέρα που συμπληρώνεται το όριο αυτό η 30ή Ιουνίου του έτους της αποχώρησης του δικαστικού λειτουργού. 6. Μετάταξη δικαστικών λειτουργών απαγορεύεται. Κατ�εξαίρεση επιτρέπεται μετάταξη τακτικών δικαστών για την πλήρωση θέσεων αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου και έως το μισό αριθμό τους, καθώς και μεταξύ παρέδρων σε πρωτοδικεία και παρέδρων σε εισαγγελίες, ύστερα από αίτηση των μετατασσομένων, όπως νόμος ορίζει. 7. Στα προβλεπόμενα ειδικώς από το Σύνταγμα δικαστήρια ή συμβούλια, στα οποία μετέχουν μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου, προεδρεύει όποιος από τα μέλη τους είναι ο αρχαιότερος στο βαθμό. Ερμηνευτική δήλωση: Κατά την αληθινή έννοια του άρθρου 88 επιτρέπεται ο διορισμός σε θέσεις παρέδρων και συμβούλων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως ο νόμος ορίζει . ’ρθρο 89 1. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς να παρέχουν κάθε άλλη μισθωτή υπηρεσία καθώς και να ασκούν οποιοδήποτε επάγγελμα. 2. Κατ�εξαίρεση επιτρέπεται στους δικαστικούς λειτουργούς να εκλέγονται μέλη της Ακαδημίας ή καθηγητές ή υφηγητές ανώτατων σχολών, καθώς και να μετέχουν σε ειδικά διοικητικά δικαστήρια και σε συμβούλια ή επιτροπές, εκτός από τα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων και εμπορικών εταιριών. 3. Επιτρέπεται επίσης η ανάθεση διοικητικών καθηκόντων σε δικαστικούς λειτουργούς, είτε παράλληλα με την άσκηση των κύριων καθηκόντων τους είτε αποκλειστικά, για ορισμένο χρονικό διάστημα, όπως νόμος ορίζει. 4. Απαγορεύεται στους δικαστικούς λειτουργούς η συμμετοχή στην Κυβέρνηση. 5. Επιτρέπεται η συγκρότηση ένωσης δικαστικών λειτουργών, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 90 1. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών λειτουργών ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από απόφαση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου. Τούτο συγκροτείται από τον πρόεδρο του οικείου ανώτατου δικαστηρίου και από μέλη του ίδιου δικαστηρίου που ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν τουλάχιστον δύο ετών υπηρεσία στο δικαστήριο αυτό, όπως νόμος ορίζει. Στο ανώτατο δικαστικό συμβούλιο της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης μετέχει και ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου και στου Ελεγκτικού Συνεδρίου ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας που υπηρετεί σ�αυτό. 2. Το συμβούλιο της παραγράφου 1 συγκροτείται με αυξημένη σύνθεση, όπως νόμος ορίζει, όταν κρίνει για προαγωγή στις θέσεις των συμβούλων της Επικρατείας, αρεοπαγιτών, αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου, προέδρων εφετών, εισαγγελέων εφετών και συμβούλων του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η διάταξη του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 εφαρμόζεται και στην περίπτωση αυτή. 3. Αν ο Υπουργός διαφωνεί με την κρίση ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, μπορεί να παραπέμψει το ζήτημα, που κρίθηκε, στην ολομέλεια του οικείου ανώτατου δικαστηρίου. Όπως νόμος ορίζει. Δικαίωμα προσφυγής στην ολομέλεια έχει και ο δικαστικός λειτουργός που παραλείφθηκε, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. 4. Οι αποφάσεις της ολομέλειας για το ζήτημα που έχει παραπεμφθεί σ�αυτή, καθώς και οι αποφάσεις του ανώτατου δικαστικού συμβουλίου, με τις οποίες δεν διαφώνησε ο Υπουργός, είναι γι�αυτόν υποχρεωτικές. 5. Οι προαγωγές στις θέσεις του προέδρου και των αντιπροέδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούνται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, με επιλογή μεταξύ των μελών του αντίστοιχου ανώτατου δικαστηρίου, όπως νόμος ορίζει. Η προαγωγή στη θέση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ενεργείται με όμοιο διάταγμα, με επιλογή μεταξύ των μελών του Αρείου Πάγου και των αντεισαγγελέων του. 6. Οι αποφάσεις ή πράξεις κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας. ’ρθρο 91 1. Η πειθαρχική εξουσία στους δικαστικούς λειτουργούς, από το βαθμό του αρεοπαγίτη ή αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και πάνω, ή στους αντίστοιχους με αυτούς, ασκείται από ανώτατο πειθαρχικό συμβούλιο, όπως νόμος ορίζει. Την πειθαρχική αγωγή εγείρει ο Υπουργός Δικαιοσύνης. 2. Το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, από δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους της Επικρατείας, δύο αντιπροέδρους του Αρείου Πάγου ή αρεοπαγίτες, δύο αντιπροέδρους ή συμβούλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, ως μέλη. Τα μέλη του Συμβουλίου ορίζονται με κλήρωση μεταξύ εκείνων που έχουν υπηρεσία τριών τουλάχιστον ετών στο οικείο ανώτατο δικαστήριο ή σε νομική σχολή και κάθε φορά που το Συμβούλιο καλείται να αποφασίσει για ενέργεια μέλους ανώτατου δικαστηρίου, εισαγγελέα ή επιτρόπου, αποκλείονται από τη σύνθεσή του τα μέλη που ανήκουν στο οικείο δικαστήριο. Εφόσον πρόκειται για πειθαρχική δίωξη κατά μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου. 3. Η πειθαρχική εξουσία στους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς ασκείται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από συμβούλια που συγκροτούνται με κλήρωση από τακτικούς δικαστές, κατά τους ορισμούς του νόμου. Την πειθαρχική αγωγή εγείρει και ο Υπουργός της Δικαιοσύνης. 4.Οι κατά τις διατάξεις αυτού του άρθρου πειθαρχικές αποφάσεις δεν προσβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας. ’ρθρο 92 1.Οι υπάλληλοι της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών είναι μόνιμοι. Μπορεί να παυθούν μόνο με δικαστική απόφαση εξαιτίας ποινικής καταδίκης, ή με απόφαση δικαστικού συμβουλίου για βαρύ πειθαρχικό παράπτωμα, ασθένεια ή αναπηρία ή υπηρεσιακή ανεπάρκεια που βεβαιώνονται, όπως νόμος ορίζει. 2. Νόμος ορίζει τα προσόντα των υπαλλήλων της γραμματείας όλων των δικαστηρίων και των εισαγγελιών, καθώς και τα σχετικά με την κατάστασή τους γενικά. 3. Οι προαγωγές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις, αποσπάσεις και μετατάξεις των δικαστικών υπαλλήλων ενεργούντι ύστερα από σύμφωνη γνώμη δικαστικών συμβουλίων. Η πειθαρχική εξουσία σ' αυτούς ασκείται από τους ιεραρχικά προϊσταμένους τους δικαστές ή εισαγγελείς ή επιτρόπους, καθώς και από δικαστικά συμβούλια, κατά τους ορισμούς του νόμου. Κατά των αποφάσεων που αφορούν προαγωγή, καθώς και των πειθαρχικών αποφάσεων τωνδικαστικών συμβουλίων, επιτρέπεται προσφυγή, όπως νόμος ορίζει. 4. Οι συμβολαιογράφοι, οι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών και οι διευθυντές των κτηματολογικών γραφείων είναι μόνιμοι, εφόσον υπάρχουν οι σχετικές υπηρεσίες και θέσεις. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν ανάλογη εφαρμογή και σ' αυτούς. 5. Οι συμβολαιογράφοι και οι άμισθοι φύλακες υποθηκών και μεταγραφών αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους και οι λοιποί μόλις συμπληρώσουν το όριο που προβλέπει ο νόμος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Οργάνωση και δικαιοδοσία των δικαστηρίων ’ρθρο 93 1. Τα δικαστήρια διακρίνονται σε διοικητικά, πολιτικά και ποινικά και οργανώνονται με ειδικούς νόμους. 2. Οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν είδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων. 3.Κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη και απαγγέλεται σε δημόσια συνεδρίαση. Η γνώμη της μειοψηφίας δημοσιεύεται υποχρεωτικά. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την καταχώρηση στα πρακτικά ενδεχόμενης μειοψηφίας, καθώς και τους όρους και τις προϋποθέσεις της δημοσιότητάς της. 4. Τα δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενό του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα. ’ρθρο 94 1. Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στα υφιστάμενα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Από τις διαφορές αυτές όσες δεν έχουν ακόμη υπαχθεί στα δικαστήρια αυτά πρέπει να υπαχθούν υποχρεωτικά στη δικαιοδοσία τους μέσα σε πέντε έτη από την ισχύ του Συντάγματος. Η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται με νόμο. 2. Εωσότου υπαχθούν στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια και οι υπόλοιπες ουσιαστικές διοικητικές διαφορές, είτε στο σύνολο είτε κατά κατηγορίες, εξακολουθούν να υπάγονται στα πολιτικά δικαστήρια, εκτός από εκείνες για τις οποίες ειδικοί νόμοι συνέστησαν ειδικά διοικητικά δικαστήρια στα οποία τηρούνται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93. 3. Στα πολιτικά δικαστήρια υπάγονται όλες οι ιδιωτικές διαφορές, καθώς και οι υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας που τους ανατίθενται σε νόμο. 4. Στα πολιτικά ή διοικητικά δικαστήρια μπορεί να ανατεθεί και κάθε άλλη αρμοδιότητα διοικητικής φύσης, που ορίζει ο νόμος. Ερμηνευτική δήλωση: Ως τακτικά διοικητικά δικαστήρια νοούνται μόνο τα τακτικά φορολογικά δικαστήρια που έχουν συσταθεί με το νομοθετικό διάταγμα 3845/1958. ’ρθρο 95 1. Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως: α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου. β) Η μετά από αίτηση αναίρεση των τελεσίδικων αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων για υπέρβαση εξουσίας ή παράβαση νόμου. γ) Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας που υποβάλλονται σ' αυτό σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους. δ) Η επεξεργασία όλων των διαταγμάτων που έχουν κανονιστικό χαρακτήρα. 2. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του στοιχείου δ' της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3. 3. Η εκδίκαση κατηγοριών υποθέσεων της ακυρωτικής αρμοδιότητας του Συμβουλίου της Επικρατείας μπορεί να υπαχθεί με νόμο σε διοικητικά τακτικά δικαστήρια άλλου βαθμού, με την επιφύλαξη πάντως της αρμοδιότητας σε τελευταίο βαθμό του Συμβουλίου της Επικρατείας. 4. Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας ρυθμίζονται και ασκούνται όπως νόμος ειδικότερα ορίζει. 5. Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται με τις ακυρωτικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής δημιουργεί ευθύνη για κάθε υπαίτιο όργανο, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 96 1. Στα τακτικά ποινικά δικαστήρια ανήκει η τιμωρία των εγκλημάτων και η λήψη όλων των μέτρων που προβλέπουν οι ποινικοί νόμοι. 2. Μπορεί με νόμο: α). να ανατεθεί και σε αρχές που ασκούν αστυνομικά καθήκοντα η εκδίκαση αστυνομικών παραβάσεων που τιμωρούνται με πρόστιμο, β). να ανατεθεί σε αρχές αγροτικής ασφάλειας η εκδίκαση των σχετικών με τους αγρούς πταισμάτων και των ιδιωτικών διαφορών που απορρέουν από αυτά. Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις οι αποφάσεις που εκδίδονται υπόκεινται σε έφεση στο αρμόδιο τακτικό δικαστήριο, η οποία έχει ανασταλτική δύναμη. 3. Ειδικοί νόμοι ορίζουν τα σχετικά με δικαστήρια ανηλίκων, στα οποία επιτρέπεται να μην εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 93 παράγραφος 2 και 97. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών μπορεί να μην απαγγέλονται δημόσια. 4.Ειδικοί νόμοι ορίζουν: α) Τα σχετικά με τα στρατοδικεία, ναυτοδικεία και αεροδικεία, στην αρμοδιότητα των οποίων δεν μπορεί να υπαχθούν ιδιώτες. β) Τα σχετικά με το δικαστήριο λειών. 5. Τα δικαστήρια του στοιχείου α' της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος τωνενόπλων δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας του άρθρου 87 παρ. 1 του Συντάγματος. Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93. Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο. ’ρθρο 97 1. Τα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια που συγκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως νόμος ορίζει. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών υπόκεινται στα ένδικα μέσα που ορίζει ο νόμος. 2.Κακουργήματα και πολιτικά εγκλήματα , που με συντακτικές πράξεις, ψηφίσματα και ειδικούς νόμους έχουν υπαχθεί έως την ισχύ του Συντάγματος στη δικαιοδοσία των εφετείων, εξακολουθούν να δικάζονται από αυτά, εφόσον δεν υπαχθούν με νόμο στην αρμοδιότητα των μικτών ορκωτών δικαστηρίων. Με νόμο μπορεί να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των ίδιων εφετείων και άλλα κακουργήματα. 3. Τα εγκλήματα κάθε βαθμού που διαπράττονται δια του τύπου υπάγονται στα τακτικά ποινικά δικαστήρια, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 98 1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α) Ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, που υπάγονται κάθε φορά στον έλεγχό του με ειδικούς για κάθε περίπτωση νόμους. β) Η έκθεση προς τη Βουλή για τον απολογισμό και ισολογισμό του Κράτους. γ) Η γνωμοδότηση για τους νόμους που αφορούν συντάξεις ή αναγνώριση υπηρεσίας για την παροχή δικαιώματος σύνταξης κατά το άρθρο 73 παράγραφος 2, καθώς και για κάθε άλλο θέμα που ορίζει ο νόμος. δ) Ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, που αναφέρονται στο εδάφιο α'. ε) Η εκδίκαση ένδικων μέσων για διαφορές σχετικές με απονομή συντάξεων, καθώς και με τον έλεγχο των λογαριασμών γενικά. στ) Η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρτιωτικών δημόσιων υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προξενήθηκε στο Κράτος ή στους οργανισμούς αυτούς και νομικά πρόσωπα. 2. Οι αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει. Στις περιπτώσεις των στοιχείων α' έως δ' της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 93 παράγραφοι 2 και 3. 3. Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για υποθέσεις της παραγράφου 1 δεν υπόκεινται στον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας. ’ρθρο 99 1. Αγωγές κακοδικίας κατά δικαστικών λειτουργών δικάζονται, όπως νόμος ορίζει, από ειδικό δικαστήριο που συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως Πρόεδρό του, και από ένα σύμβουλο της Επικρατείας, έναν αρεοπαγίτη, ένα σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δύο τακτικούς καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας και δύο δικηγόρους, μέλη του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου των δικηγόρων, ως μέλη, που ορίζονται με κλήρωση. 2. Από τα μέλη του ειδικού δικαστηρίου εξαιρείται κάθε φορά εκείνο που ανήκει στο σώμα ή τον κλάδο της δικαιοσύνης που για ενέργεια ή παράλειψη λειτουργών του καλείται να αποφανθεί το δικαστήριο. Εφόσον πρόκειται για αγωγή κακοδικίας κατά μέλους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή λειτουργών των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, στο ειδικό αυτό δικαστήριο προεδρεύει ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου. 3. Δεν απαιτείται άδεια για να εγερθεί αγωγή κακοδικίας. ’ρθρο 100 1. Συνιστάται Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο στο οποίο υπάγονται: α) Η εκδίκαση ενστάσεων κατά το άρθρο 58. β) Ο έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος που ενεργείται κατά το άρθρο 44 παράγραφος 2. γ) Η κρίση για τα ασυμβίβαστα ή την έκπτωση βουλευτή, κατά τα άρθρα 55 παράγραφος 2 και 57. δ) Η άρση των συγκρούσεων μεταξύ των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή, τέλος, μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων. ε) Η άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι' αυτές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου. στ) Η άρση της αμφισβήτησης για το χαρακτηρισμό κανόνων του διεθνούς δικαίου ως γενικά παραδεγμένων κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 28. 2. Το δικαστήριο της προηγούμενης παραγράφου συγκροτείται από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τέσσερις συμβούλους της Επικρατείας και από τέσσερις αρεοπαγίτες, που ορίζονται ως μέλη με κλήρωση κάθε δύο χρόνια. Στο δικαστήριο αυτό προδρεύει ο αρχαιότερος από τους Προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου. Στις περιπτώσεις δ' και ε' της προηγούμενης παραγράφου μετέουν στη σύνθεση του δικαστηρίου και δύο τακτικοί καθηγητές νομικών μαθημάτων των νομικών σχολών των πανεπιστημίων της Χώρας, οι οποίοι ορίζονται με κλήρωση. 3. Η οργάνωση και λειτουργία του δικαστηρίου, τα σχετικά με τον ορισμό, την αναπλήρωση και την επικουρία των μελών του, καθώς και τα σχετικά με τη διαδικασία σ' αυτό ορίζονται με ειδικό νόμο. 4. Οι αποφάσεις του δικαστηρίου είναι αμετάκλητες. Διάταξη νόμου, που κηρύσσεται αντισυνταγματική, είναι ανίσχυρη από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης ή από το χρόνο που ορίζεται με την απόφαση. ΤΜΗΜΑ ΣΤ' Διοίκηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Οργάνωση της διοίκησης ’ρθρο 101 1. Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα. 2.Η διοικητική διαίρεση της Χώρας διαμορφώνεται με βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες. 3. Τα περιφερειακά κρατικά όργανα έχουν γενική αποφασιστική αρμοδιότητα για τις υποθέσεις της περιφέρειάς τους. Οι κεντρικές υπηρεσίες, εκτός από ειδικές αρμοδιότητες, έχουν τη γενική κατεύθυνση, το συντονισμό και τον έλεγχο των περιφερειακών οργάνων, όπως νόμος ορίζει. ’ρθρο 102 1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, των οποίων πρώτη βαθμίδα αποτελούν οι δήμοι και οι κοινότητες. Οι λοιπές βαθμίδες ορίζονται με νόμο. 2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία. 3. Με νόμο μπορεί να προβλέπονται για εκτέλεση έργων ή παροχή υπηρεσιών αναγκαστικοί ή εκούσιοι σύνδεσμοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, που διοικούνται από συμβούλιο με αιρετούς αντιπροσώπους κάθε δήμου ή κοινότητας, οι οποίοι λαμβάνονται κατ' αναλογία του πληθυσμού τους. 4. Με νόμο μπορεί να προβλεφθεί η συμμετοχή στη διοίκηση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερης βαθμίδας αιρετών αντιπροσώπων τοπικών επαγγελματικών, επιστημονικών και πνευματικών οργανώσεων και της κρατικής διοίκησης έως το ένα τρίτο του όλου αριθμού των μελών. 5.Το Κράτος ασκεί στους οργανισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης εποπτεία που να μην εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους. Οι πειθαρχικές ποινές αργίας και απόλυσης από το αξίωμα των αιρετών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός από τις περιπτώσεις που συνεπάγονται αυτοδικαίως έκπτωση, απαγγέλονται μόνο ύστερα από σύμφωνη γνώμη συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από τακτικούς δικαστές. 6. Το Κράτος μεριμνά ώστε να εξασφαλίζονται οι αναγκαίοι πόροι για την εκπλήρωση της αποστολής των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ των οργανισμών αυτών, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Υπηρεσιακή κατάσταση των οργάνων της διοίκησης ’ρθρο 103 1. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του Κράτους και υπηρετούν το Λαό. Οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα. Τα προσόντα και ο τρόπος του διορισμού τους ορίζονται από το νόμο. 2.Κανένας δεν μπορεί να διοριστεί υπάλληλος σε οργανική θέση που δεν είναι νομοθετημένη. Εξαιρέσεις μπορεί να προβλέπονται από ειδικό νόμο για να καλυφθούν απρόβλεπτες και επείγουσες ανάγκες με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου. Νόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται. 3. Οργανικές θέσεις ειδικού επιστημονικού καθώς και τεχνικού ή βοηθητικού προσωπικού μπορούν να πληρούνται με προσωπικό που προσλαμβάνεται με σχέση ιδιωτικού δικαίου. Νόμος ορίζει τους όρους για την πρόσληψη, καθώς και τις ειδικότερες εγγυήσεις τις οποίες έχει το προσωπικό που προσλαμβάνεται. 4. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους. Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει. 5. Με νόμο μπορεί να εξαιρούνται από τη μονιμότητα ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας, οι διοριζόμενοι απευθείας με βαθμό πρεσβευτικό, οι υπάλληλοι της Προεδρίας της Δημοκρατίας και των γραφείων του Πρωθυπουργού, των Υπουργών και Υφυπουργών. 6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων έχουν εφαρμογή και στους υπαλλήλους της Βουλής, οι οποίοι κατά τα λοιπά διέπονται εξ ολοκλήρου από τον Κανονισμό της, καθώς και στους υπαλλήλους των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. ’ρθρο 104 1. Κανένας από τους υπαλλήλους που αναφέρονται στο προηγούμενο άρθρο δεν μπορεί να διοριστεί σε άλλη θέση δημόσιας υπηρεσίας ή οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή δημόσιας επιχείρησης ή οργανισμού κοινής ωφέλειας. Κατ' εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί με ειδικό νόμο ο διορισμός και σε δεύτερη θέση, εφόσον τηρούνται οι διατάξεις της επόμενης παραγράφου. 2. Οι κάθε είδους πρόσθετες αποδοχές ή απολαβές των υπαλλήλων του προηγούμενου άρθρου δεν μπορεί να είναι κατά μήνα ανώτερες από το σύνολο των αποδοχών της οργανικής τους θέσης. 3. Δεν απαιτείται προηγούμενη άδεια για να εισαχθούν σε δίκη δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Καθεστώς του Αγίου Όρους ’ρθρο 105 1. Η χερσόνησος του ’θω, από τη Μεγάλη Βίγλα και πέρα, η οποία αποτελεί την περιοχή του Αγίου Όρους, είναι, σύμφωνα με το αρχαίο προνομιακό καθεστώς του, αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, του οποίου η κυριαρχία πάνω σ' αυτό παραμένει άθικτη. Από πνευματική άποψη το ’γιο Όρος διατελεί υπό την άμεση δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Όλοι όσοι μονάζουν σ' αυτό αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια μόλις προσληφθούν ως δόκιμοι ή μοναχοί, χωρίς άλλη διατύπωση. 2. Το ’γιο Όρος διοικείται, σύμφωνα με το καθεστώς του, από τις είκοσι Ιερές Μονές του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρη η χερσόνησος του ’θω, το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο. Η διοίκησή του ασκείται από αντιπροσώπους των Ιερών Μονών, οι οποίοι αποτελούν την Ιερή Κοινότητα. Δεν επιτρέπεται καμία απολύτως μεταβολή στο διοικητικό σύστημα ή στον αριθμό των Μονών του Αγίου Όρους, ούτε στην ιεραρχική τάξη και τη θέση τους προς τα υποτελή τους εξαρτήματα. Απαγορεύεται να εγκαταβιώνουν στο ’γιο Όρος ετερόδοξοι ή σχισματικοί. 3. Ο λεπτομερή καθορισμός των αγιορειτικών καθεστώτων και του τρόπου της λειτουργίας τους γίνεται από τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, τον οποίο, με σύμπραξη του αντιπροσώπου του Κράτους, συντάσσουν και ψηφίζουν οι είκοσι Ιερές Μονές και τον επικυρώνουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Βουλή των Ελλήνων. 4. Η ακριβής τήρηση τωναγιορειτικών καθεστώτων τελεί ως προς το πνευματικό μέρος υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ως προς το διοικητικό μέρος υπό την εποπτεία του Κράτους, στο οποίο ανήκει αποκλειστικά και η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας. 5. Οι πιο πάνω εξουσίες του Κράτους ασκούνται από διοικητή, του οποίου τα δικαιώματα και καθήκοντα καθορίζονται με νόμο. Με νόμο επίσης καθορίζονται η δικαστική εξουσία που ασκούν οι μοναστηριακές αρχές και η Ιερή Κοινότητα, καθώς και τα τελωνειακά και φορολογικά πλεονεκτήματα του Αγίου Όρους. ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Ειδικές τελικές και μεταβατικές διατάξεις ΤΜΗΜΑ Α' Ειδικές διατάξεις ’ρθρο 106 1. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενιού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας, Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών. 2. Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας. 3. Με την επιφύλαξη της προστασίας που παρέχεται από το άρθρο 107 ως προς την επανεξαγωγή κεφαλαίων εξωτερικού, μπορεί να ρυθμίζονται με νόμο τα σχετικά με την εξαγορά επιχειρήσεων ή την αναγκαστική συμμετοχή σ�αυτές του Κράτους ή άλλων δημόσιων φορέων, εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές έχουν χαρακτήρα μονοπωλίου ή ζωτική σημασία για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, ή έχουν ως κύριο σκοπό την παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. 4. Το τίμημα της εξαγοράς ή το αντάλλαγμα της αναγκαστικής συμμετοχής του Κράσους ή άλλων δημόσιων φορέων καθορίζεται απαραιτήτως δικαστικώς και πρέπει να είναι πλήρες, ώστε να ανταποκρίνεται στην αξία της επιχείρησης που εξαγοράζεται ή της συμμετοχής σ�αυτή. 5. Μέτοχος, εταίρος ή κύριος επιχείρησης, γης οποίας ο έλεγχος περιέρχεται στο Κράτος ή σε φορέα που ελέγχεται απ�αυτό εξαιτίας αναγκαστικής συμμετοχής, κατά την παράγραφο 3, δικαιούται να ζητήσει την εξαγορά της συμμετοχής του στην επιχείρηση, όπως νόμος ορίζει. 6. Νόμος μπορεί να ορίσει τα σχετικά με τη συμμετοχή στη δαπάνη του Δημοσίου αυτών που ωφελούνται από την εκτέλεση έργων κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη της Χώρας. Ερμηνευτική δήλωση: Δεν περιλαμβάνεται στην κατά την παράγραφο 4 αξία αυτή που οφείλεται στον τυχόν μονοπωλιακό χαρακτήρα της επιχείρησης. ’ρθρο 107 1. Η πριν από την 21 Απριλίου 1967 νομοθεσία με αυξημένη τυπική ισχύ για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού διατηρεί την αυξημένη τυπική ισχύ που είχε και εφαρμόζεται και στα κεφάλαια που θα εισάγονται στο εξής. Την ίδια ισχύ έχουν και οι διατάξεις των Κεφαλαίων Α΄έως και Δ΄του τμήματος Α΄του νόμου 27/75 "περί φορολογίας πλοίων, επιβολής εισφοράς προς ανάπτυξιν της εμπορικής ναυτιλίας, εγκαταστάσεως αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων". 2. Νόμος που εκδίδεται μία φορά μόνο μέσα σε τρεις μήνες από την ισχύ του Συντάγματος, ορίζει τους όρους και τη διαδικασία για την αναθεώρηση ή λύση των εγκριτικών διοικητικών πράξεων που εκδόθηκαν με οποιονδήποτε τύπο κατ�εφαρμογήν του νομοθετικού διατάγματος 2687/1953 ή των συμβάσεων που έχουν συναφθεί από 21 Απριλίου 1967 έως 23 Ιουλίου 1974 για επενδύσεις κεφαλαίων εξωτερικού, με εξαίρεση εκείνες που αφορούν τη νηολόγηση πλοίων με ελληνική σημαία. ’ρθρο 108 Το Κράτος μεριμνά για τη ζωή του απόδημου ελληνισμού και τη διατήρηση των δεσμών του με τη μητέρα Πατρίδα. Επίσης μεριμνά για την παιδεία και την κοινωνική και επαγγελματική προαγωγή των Ελλήνων που εργάζονται έξω από την επικράτεια. ’ρθρο 109 1. Δεν επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων διαθήκης, κωδικέλλου ή δωρεάς, ως προς τις διατάξεις τους υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού. 2. Κατ�εξαίρεση επιτρέπεται η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση, για τον ίδιο ή άλλο κοινωφελή σκοπό, εκείνου που καταλήφθηκε ή δωρήθηκε, στην περιοχή που καθόρισε ο δωρητής ή ο διαθέτης ή στην ευρύτερή της περιφέρεια, όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της, καθώς και αν μπορεί να ικανοποιηθεί πληρέστερα με τη μεταβολή της εκμετάλλευσης, όπως νόμος ορίζει. ΤΜΗΜΑ Β' Αναθεώρηση του Συντάγματος ’ρθρο 110 1. Οι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, καθώς και από τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 1,4 παράγραφοι 1,4 και 7,5 παράγραφοι 1 και 3,13 παράγραφος 1 και 26. 2. Η ανάγκη της αναθεώρησης του Συντάγματος διαπιστώνεται με απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται, ύστερα από πρόταση πενήντα τουλάχιστον βουλευτών, με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της σε δύο ψηφοφορίες που απέχουν μεταξύ τους έναν τουλάχιστον μήνα. Με την απόφαση αυτή καθορίζονται ειδικά οι διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν. 3. Αφού η αναθεώρηση αποφασιστεί από τη Βουλή, η επόμενη Βουλή, κατά την πρώτη σύνοδό της, αποφασίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των μελών της σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις. 4. Αν η πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος έλαβε την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι όμως και την πλειοψηφία των τριών πέμπτων, σύμφωνα με την παράγραφο 2, η επόμενη Βουλή κατά την πρώτη σύνοδό της μπορεί να αποφασίσει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της. 5. Κάθε ψηφιζόμενη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μέσα σε δέκα ημέρες αφότου αποψηφιστεί από τη Βουλή και τίθεται σε ισχύ με ειδικό ψήφισμά της. 6. Δεν επιτρέπεται αναθεώρηση του Συντάγματος πριν περάσει πενταετία από την περάτωση της προηγούμενης. ΤΜΗΜΑ Γ' Μεταβατικές διατάξεις ’ρθρο 111 1. Κάθε διάταξη νόμου ή διοικητικής πράξης με κανονιστικό χαρακτήρα, που είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα, καταργείται από την έναρξη της ισχύος του. 2. Συντακτικές πράξεις που εκδόθηκαν από τις 24 Ιουλίου 1974 έως τη σύγκληση της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής, καθώς και Ψηφίσματά της, εξακολουθούν να ισχύουν και κατά τις διατάξεις τους τις αντίθετες προς το Σύνταγμα και επιτρέπεται να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν με νόμο. Από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος καταργείται η διάταξη του άρθρου 8 της Συντακτικής Πράξης της 3/3-9-1974, ως προς το όριο ηλικίας για την αποχώρηση των καθηγητών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. 3. Εξακολουθούν να ισχύουν: (α) το άρθρο 2 του π.δ. 700 της 9/9 Οκτωβρίου 1974 "περί μεταφορικής επαναφοράς εν ισχύι των άρθρων 5, 6, 8, 10, 12, 14, 95 και 97 του Συντάγματος και άρσεως του νόμου περί καταστάσεως πολιορκίας" και (β) το ν.δ. αριθ. 167 της 16/16 Νοεμβρίου 1974 "περί χορηγήσεως του ενδίκου μέσου της εφέσεως κατά των αποφάσεων του στρατιωτικού δικαστηρίου", τα οποία επιτρέπεται να τροποποιηθούν ή να καταργηθούν με νόμο. 4. Το ψήφισμα της 16/29 Απριλίου 1952 εξακολουθεί να ισχύει για έξι μήνες από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος. Μέσα στην προθεσμία αυτή επιτρέπεται να τροποποιηθούν, συμπληρωθούν ή καταργηθούν με νόμο οι συντακτικές πράξεις και τα ψηφίσματα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ψηφίσματος αυτού ή να διατηρηθούν ορισμένες συντακτικές πράξεις και ψηφίσματα, εν όλω ή εν μέρει, και αφού περάσει η προθεσμία αυτή, με τον περιορισμό ότι οι διατάξεις που τροποποιούνται, συμπληρώνονται ή διατηρούνται σε ισχύ δεν μπορεί να είναι αντίθετες προς το Σύνταγμα. 5. Έλληνες που στερήθηκαν με οποιονδήποτε τρόπο την ιθαγένειά τους έως την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, την αποκτούν πάλι ύστερα από κρίση ειδικών επιτροπών από δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει. 6. Η διάταξη του άρθρου 19 του ν.δ. 3370/1955 "περί κυρώσεως του Κώδικος Ελληνικής Ιθαγενείας" εξακολουθεί να ισχύει ώσπου να καταργηθεί με νόμο. ’ρθρο 112 1. Σε θέματα που για τη ρύθμισή τους προβλέπεται ρητά από διατάξεις του Συντάγματος η έκδοση νόμου, οι κατά περίπτωση νόμοι ή διοικητικές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα, που υπάρχουν κατά την έναρξη της ισχύος του, εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να εκδοθεί ο νόμος που προβλέπεται κατά περίπτωση, εκτός αν είναι αντίθετες προς τις διατάξεις του Συντάγματος. 2. Οι διατάξεις των άρθρων 109 παράγραφος 2 και 79 παράγραφος 8 αρχίζουν να εφαρμόζονται από την έναρξη της ισχύος του νόμου που προβλέπεται ειδικά από καθεμία από αυτές και που θα εκδοθεί το αργότερο έως το τέλος του έτους 1976. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από την παράγραφο 2 του άρθρου 109 εξακολουθεί να εφαρμόζεται η συντακτική και νομοθετική ρύθμιση που υπάρχει κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος. 3. Κατά την έννοια της συντακτικής πράξης της 5 Οκτωβρίου 1974, που διατηρείται σε ισχύ, η αναστολή εκτέλεσης των καθηκόντων των καθηγητών αφότου εκλέχθηκαν βουλευτές δεν εκτείνεται, κατά την παρούσα βουλευτική περίοδο, στη διδασκαλία, την έρευνα, τη συγγραφική εργασία και την επιστημονική απασχόληση στα εργαστήρια και τα σπουδαστήρια των οικείων σχολών, αποκλείεται όμως η συμμετοχή τους στη διοίκηση των σχολών και την εκλογή γενικά του διδακτικού προσωπικού ή την εξέταση των σπουδαστών. 4. Η εφαρμογή της παραγράφου 3 του άρθρου 16 για τα έτη υποχρεωτικής φοίτησης θα ολοκληρωθεί με νόμο μέσα σε πέντε έτη από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος. ’ρθρο 113 Ο Κανονισμός της Βουλής καθώς και τα ψηφίσματα που αναφέρονται σ� αυτόν και οι νόμοι για τη λειτουργία της Βουλής εξακολουθούν να ισχύουν έως την έναρξη της ισχύος του νέου Κανονισμού της Βουλής, εκτός αν είναι αντίθετοι προς τους ορισμούς του Συντάγματος. Για τη λειτουργία των κατά τα άρθρα 70 και 71 του Συντάγματος Τμημάτων της Βουλής εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις του τελευταίου Κανονισμού των εργασιών της Ειδικής Νομοθετικής Επιτροπής του άρθρου 35 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952, σύμφωνα με όσα ορίζει ειδικότερα το άρθρο 3 του Α΄ ψηφίσματος της 24.12.1974. Εωσότου αρχίσει να ισχύει ο νέος Κανονισμός της Βουλής, η Επιτροπή του άρθρου 71 του Συντάγματος συγκροτείται από εξήντα τακτικά μέλη και τριάντα αναπληρωματικά, που ο Πρόεδρος της Βουλής επιλέγει από όλα τα κόμματα και τις ομάδες, ανάλογα με τη δύναμή τους. Αν έως τη δημοσίευση του νέου Κανονισμού υπάρξει αμφισβήτηση για τις διατάξεις που πρέπει να εφαρμόζονται κάθε φορά, αποφαίνεται η Ολομέλεια ή το Τμήμα της Βουλής, κατά τη λειτουργία του οποίου γεννήθηκε το ζήτημα. ’ρθρο 114 1. Η εκλογή του πρώτου Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευση του Συντάγματος σε ειδική συνεδρίαση της Βουλής, που προσκαλείται από τον Πρόεδρό της πριν από πέντε τουλάχιστον ημέρες, και εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής για την εκλογή του Προέδρου της. Ο εκλεγόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλαμβάνει τα καθήκοντά του αφότου ορκιστεί, το αργότερο μέσα σε πέντε ημέρες από την εκλογή του. Ο κατά το άρθρο 49 παράγραφος 5 νόμος για τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν την ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας εκδίδεται υποχρεωτικά έως την 31 Δεκεμβρίου 1975. Εωσότου αρχίσει να ισχύει ο κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 33 νόμος, τα θέματα που αναφέρονται σ�αυτή διέπονται από τις διατάξεις που αφορούν τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας. 2. Αφότου αρχίσει να ισχύει το Σύνταγμα και ώσπου να αναλάβει τα καθήκοντά του ο οριστικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασκεί τις αρμοδιότητες που το Σύνταγμα αναγνωρίζει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους περιορισμούς του άρθρου 2 του ψηφίσματος Β΄ της 24.12.1974 της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής. ’ρθρο 115 1. Ώσπου να εκδοθεί ο νόμος που προβλέπεται από το άρθρο 86 παράγραφος 1, εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις για τη δίωξη, ανάκριση και εκδίκαση των κατά τα άρθρα 49 παράγραφος 1 και 85 πράξεων και παραλείψεων. 2. Ο νόμος που προβλέπεται σρτο άρθρο 100 πρέπει να εκδοθεί το αργότερο μέσα σε ένα έτος αφότου ισχύσει το Σύνταγμα. Εωσότου εκδοθεί αυτός ο νόμος και αρχίσει να λειτουργεί το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο που συνιστάται: α) Οι αμφισβητήσεις στις οποίες αναφέρεται η παράγραφος 2 του άρθρου 55 και το άρθρο 57 επιλύονται με απόφαση της Βουλής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού της που αφορούν προσωπικά θέματα. β) Ο έλεγχος του κύρους και των αποτελεσμάτων δημοψηφίσματος που ενεργείται σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 2, καθώς και η εκδίκαση ενστάσεων κατά του κύρους και των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών σύμφωνα με το άρθρο 58, ασκείται από το Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 73 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952, και εφαρμόζεται η διαδικασία των άρθρων 116 επόμενα του Π.Δ. 650/1974. γ) Η άρση των συγκρούσεων του άρθρου 100 παράγραφος 1 εδάφιο δ� υπάγεται στη δικαιοδοσία του κατά το άρθρο 85 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952 Δικαστηρίου Συγκρούσεως Καθηκόντων διατηρούνται προσωρινά σε ισχύ και οι νόμοι για την οργάνωση, λειτουργία και διαδικασία στο δικαστήριο αυτό. 3. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από το άρθρο 99, οι αγωγές κακοδικίας εκδικάζονται σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 110 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952 από το δικαστήριο που προβλέπεται από το άρθρο αυτό και κατά τη διαδικασία που ισχύει κατά το χρόνο της δημοσίευσης του παρόντος Συντάγματος. 4. Ώσπου να αρχίσει να ισχύει ο νόμος που προβλέπεται από την παράγραφο 3 του άρθρου 87 και ώσπου να συγκροτηθούν τα δικαστικά και πειθαρχικά συμβούλια που προβλέπονται από τα άρθρα 90, παράγραφοι 1 και 2, και 91, εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές διατάξεις που υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, Οι νόμοι για τα θέματα αυτά πρέπει να εκδοθούν το αργότερο μέσα σε ένα έτος από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος. 5. Ώσπου να αρχίσουν να ισχύουν οι νόμοι που αναφέρονται στο άρθρο 92, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις που υφίστανται κατά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος, Οι νόμοι αυτοί πρέπει να εκδοθούν το αργότερο μέσα σε ένα έτος από την ισχύ του Συντάγματος. 6. Ο ειδικός νόμος του άρθρου 57 παράγραφος 5 πρέπει να εκδοθεί μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του Συντάγματος. ’ρθρο 116 1. Διατάξεις υφιστάμενες που είναι αντίθετες προς το άρθρο 4 παράγραφος 2 εξακολουθούν να ισχύουν ώσπου να καταργηθούν με νόμο, το αργότερο έως την 31 Δεκεμβρίου 1982. 2. Αποκλίσεις από τους ορισμούς της παραγράφου 2 του άρθρου 4 επιτρέπονται μόνο για σοβαρούς λόγους, στις περιπτώσεις που ορίζει ειδικά ο νόμος. 3. Κανονιστικές υπουργικές αποφάσεις, καθώς και διατάξεις συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων για τη ρύθμιση αμοιβής της εργασίας που είναι αντίθετες προς τις διατάξεις του άρθρου 22 παράγραφος 1 εξακολουθούν να ισχύουν έως την αντικατάστασή τους, που συντελείται το αργότερο μέσα σε τρία έτη από την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος. ’ρθρο 117 1. Οι νόμοι που εκδόθηκαν έως την 21-4-1967 κατ�εφαρμογήν του άρθρου 104 του Συντάγματος της 1ης Ιανουαρίου 1952, θεωρούνται ότι δεν είναι αντίθετοι προς το παρόν Σύνταγμα και διατηρούνται σε ισχύ. 2. Επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 17, η νομοθετική ρύθμιση και διάλυση αγροληψιών και άλλων εδαφικών βαρών που υφίστανται ακόμη, η εξαγορά από εμφυτευτές της ψιλής κυριότητας εμφυτευτικών κτημάτων, καθώς και η κατάργηση και ρύθμιση ιδιόρρυθμών εμπράγματων σχέσεων. 3. Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό. 4. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών ή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου επιτρέπεται νόμο υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας διατηρείται πάντως η μορφή τους αμετάβλητη ως δασική. 5. Οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που κηρύχθηκαν ή που θα κηρυχθούν εωσότου οι κείμενοι νόμοι για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προσαρμοστούν στις διατάξεις του Συντάγματος διέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο που κηρύσσονται. 6. Οι παράγραφοι 3 και 5 του άρθρου 24 εφαρμόζονται στις οικιστικές περιοχές που αναγνωρίζονται ή αναμορφώνονται αφότου ισχύσουν οι νόμοι που προβλέπονται στις παραγράφους αυτές. ’ρθρο 118 1. Αφότου αρχίσει να ισχύει το Σύνταγμα οι δικαστικοί λειτουργοί, από το βαθμό του προέδρου ή εισαγγελέα εφετών και άνω, ή τον αντίστοιχο με αυτούς, αποχωρούν από την υπηρεσία, όπως έως τώρα, μόλις συμπληρώσουν το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους το όριο αυτό μειώνεται από το έτος 1977 κατά ένα έτος ετησίως έως το εξηκοστό έβδομο έτος. 2. Ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί, που δεν υπηρετούσαν κατά την έναρξη τοης ισχύος της συντακτικής πράξης της 4/5 Σεπτεμβρίου 1974 "περί αποκαταστάσεως της τάξεως και ευρυθμίας εν τη Δικαιοσύνη", και υποβιβάστηκαν σύμφωνα με την πράξη αυτή λόγω του χρόνου που πραγματοποιήθηκε η προαγωγή τους, και κατά των οποίων δεν ασκήθηκε η κατά το άρθρο 6 της ίδιας συντακτικής πράξης πειθαρχική δίωξη, παραπέμπονται υποχρεωτικά από τον αρμόδιο Υπουργό στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο μέσα σε τρεις μήνες από την ισχύ του Συντάγματος. Το Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο αποφαίνεται αν οι συνθήκες της προαγωγής μείωσαν το κύρος και την ιδιάζουσα υπηρεσιακή θέση εκείνου που είχε προαχθεί και αποφαίνεται οριστικά αν θα αποκτήσει πάλι ή όχι το βαθμό που έχασε αυτομάτως, καθώς και τα δικαιώματα που συνδέονται με αυτόν αποκλείεται η είσπραξη αναδρομικά διαφοράς αποδοχών ή σύνταξης. Η απόφαση εκδίδεται υποχρεωτικά μέσα σε τρεις μήνες από την παραπομπή. Οι στενότεροι κατά βαθμό συγγενείς του δικαστικού που υποβιβάστηκε και πέθανε, οι οποίοι βρίσκονται στη ζωή, μπορούν να ασκήσουν στο Ανώτατο Πειθαρχικό Συμβούλιο όλα τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται στους δικαζομένους. 3. Ώσπου να εκδοθεί ο κατά το άρθρο 101 παράγραφος 3 νόμος εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν για την κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών. Οι διατάξεις αυτές μπορεί να τροποποιούνται με τη μεταφορά ειδικών αρμοδιοτήτων από τις κεντρικές στις περιφερειακές υπηρεσίες. ’ρθρο 119 1. Με νόμο μπορεί να αρθεί το απαράδεκτο που ίσχυσε με οποιονδήποτε τρόπο ως προς την άσκηση αίτησης για ακύρωση πράξεων που εκδόθηκαν από τις 21 Απριλίου 1967 έως τις 23 Ιουλίου 1974, είτε είχε ασκηθεί τέτοια αίτηση είτε όχι αποκλείεται πάντως η αναδρομική χορήγηση αποδοχών σε όσους τυχόν δικαιωθούν με το ένδικο αυτό μέσο. 2. Οι στρατιωτικοί ή δημόσιοι υπάλληλοι που βάσει νόμου αποκαθίστανται αυτοδικαίως στις δημόσιες θέσεις που κατείχαν, εφόσον ήδη απέκτησαν την ιδιότητα του βουλευτή, μπορούν μέσα σε οκταήμερη προθεσμία να επιλέξουν μεταξύ του βουλευτικού αξιώματος και της δημόσιας θέσης τους. ΤΜΗΜΑ Δ' Ακροτελεύτια διάταξη ’ρθρο 120 1. Το Σύνταγμα αυτό, που ψηφίστηκε από την Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, υπογράφεται από τον Πρόεδρό της, δημοσιεύεται από τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με διάταγμα που προσυπογράφεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και αρχίζει να ισχύει από τις ένδεκα Ιουνίου 1975. 2. Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων. 3. Ο σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος. 4. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία. Β. Σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ του αρχικού κειμένου του Συντάγματος και του κειμένου στηδημοτική επικρατεί το αρχικό κείμενο. Γ. Το ψήφισμα αυτό ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Δ. Ο Πρόεδρος της Βουλής να υπογράψει και να δημοσιεύσει το παρόν ψήφισμα. Αθήνα, 6 Μαρτίου 1986