«Καλυμμένο» θέατρο Στην Τεχεράνη οι γυναίκες δεν πρέπει να αγγίζουν τους άντρες. Στην Τεχεράνη οι γυναίκες δεν πρέπει να χορεύουν. Στην Τεχεράνη οι γυναίκες δεν πρέπει να βγάλουν τη μαντήλα. Στην Τεχεράνη οι γυναίκες δεν πρέπει να τραγουδούν. Αυτοί ήταν οι περιορισμοί που είχα για τη συμμετοχή μου στο Fadjr, το 30ό Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου του Ιράν με το workshop «body and shadow» – «σώμα και σκιά». Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε λίγη απ’ τη μαγεία και την ατμόσφαιρα του θεάτρου σε έναν μη θεατρικό χώρο και χωρίς τεχνικό εξοπλισμό, παρά μόνο με λίγους φακούς και τις σκιές των σωμάτων μας. Η εμπειρία συγκλονιστική, δεν ξέρω τι να πρωτοθυμηθώ. Οι άνθρωποι εκεί ζουν σε μια γυάλα, αποκομμένοι από τον έξω κόσμο και με ένα σωρό απαγορεύσεις. Τίποτα απ’ όσα γνωρίζουμε ως δεδομένα δεν επιτρέπεται να γίνεται έξω. Δεν χορεύουν, δεν τραγουδούν, δεν πίνουν, δεν αγγίζονται, δεν φλερτάρουν, δεν, δεν… Όλα όμως επιτρέπονται μέσα στο σπίτι και γι’ αυτό όλα γίνονται εκεί. Πήγα με την εικόνα που όλοι έχουμε για το Ιράν, αλλά τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι, ταπεινοί και καλόκαρδοι και έχουν βρει τους δικούς τους τρόπους να τηρούν το γράμμα του νόμου και να κάνουν αυτό που θέλουν. Σου ανοίγουν απλόχερα το σπιτικό τους και κάνουν τα πάντα να σε ευχαριστήσουν. Η πόλη είναι γκρίζα και σκοτεινή, φωτίζεται όμως από τα χαμόγελα των ανθρώπων που είναι αληθινά και τα χαρίζουν απλόχερα. Πόλη και άνθρωποι βαθιά ποιητικοί. Facebook και youtube είναι απαγορευμένα, όμως βρίσκουν τρόπους με φίλτρα να ξεπερνάνε τα εμπόδια, τους τα ξανακλείνουν και πάλι απ’ την αρχή! Οι νέοι φέρουν ένα είδος πόνου που δεν μπορούμε να καταλάβουμε και τον κουβαλάνε στη σκηνή αφτιασίδωτα, χωρίς τερτίπια, μοιάζουν να μη γνωρίζουν το ταλέντο και την αλήθεια που αναβλύζει, που δύσκολα πια συναντάς σε μας που όλα τα έχουμε και τίποτα δεν μας φτάνει. Στο σεμινάριο το παιχνίδι με τα φώτα και τις σκιές έφερε στην επιφάνεια ό,τι ποθούν, αλλά κρύβουν προσεκτικά. Πρόσωπα σαν μάσκες, κινήσεις ιεροτελεστικές, προσεκτικές, μια αλλιώτικη αφοσίωση. Στο παιχνίδι των ερωτήσεων δυσκολεύονται να ανοιχτούν, όχι μόνο γιατί το σεμινάριο καταγράφεται καθημερινά από κάμερα και παρακολουθείται από ανθρώπους της ασφάλειας – που ελέγχουν ότι όλα τηρούνται όπως πρέπει –, αλλά και γιατί δεν έχουν μάθει να ανοίγονται, και τώρα που τους δίνεται η ευκαιρία διχάζονται ανάμεσα στο «πρέπει» και το «θέλω». Ενώ, απ’ την άλλη, στους αυτοσχεδιασμούς τα πρώτα θέματα που σκέφτονται αφορούν βία, θάνατο, πόνο… Οι ηθοποιοί μοιάζουν με ακατέργαστα διαμάντια. Αφοσιωμένοι και έτοιμοι να ακούσουν. Ρουφάνε πραγματικά σαν σφουγγάρι τις πληροφορίες και κρέμονται απ’ τα χείλη σου. Κύματα αγάπης και θετικής ενέργειας με πλημμύριζαν καθημερινά. Το ταξίδι αυτό ήταν ένα μεγάλο μάθημα. 75 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν έχοντας τα πιο απλά, καθημερινά, κανονικά πράγματα όχι δεδομένα, αλλά ως άπιαστο όνειρο, και μόλις κάποιο από αυτά πραγματοποιηθεί τους δίνει δύναμη να συνεχίσουν. Δεν θα ξεχάσω αυτό που μου είπε μια ηθοποιός: «Αντέχουμε όλες τις απαγορεύσεις αν ξέρουμε ότι μια μέρα θα σταματήσουν, αυτό που είναι δυσβάσταχτο είναι ότι φοβόμαστε πως τίποτα δεν θα αλλάξει ποτέ…». Πραγματικά, δεν ξέρω τελικά ποιος έκανε σεμινάριο σε ποιον... Γιώργος Νανούρης