Άγνωστος ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ 11

-Αυτό το τελευταίο,αν δεν κάνω λάθος,το πέτυχε ως ένα σημείο,στις μέρες μας ο Ελιοτ...

-Ναι.Και όχι μόνο αυτό.Επέτυχε μαζί η και χάρις στον Έζρα Πάουντ,να σταθεί έξω απο το τρίγωνο που μνημόνευσα πιο πάνω.Αν δεν εστάθηκα στο παράδειγμά του είναι γιατι ο Ελιοτ-όπως και σε μας ο Καβάφης-αποτελεί μια μεμονωμένη περίπτωση,μιαν εξαίερεση,που μπόρεσε να πραγματοποιηθεί μόνο 'οταν δέχτηκε να πληρώσει λίτρα και μάλιστα πολύ ακριβά..Να θυσιάσει δηλαδη τον λυρισμό.Στον Έλιοτ της "έρημης χώρας", υπάρχει μιά ακόμη μέθοδος.Ημέθοδος,όπως θα λέγαμε των πολλαπλών επιπέδων.Αλλά δε πιστεύω,όπως άλλοι,οτι εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στη ποιητική έκφραση.Το γεγονός οτι ο ίδιος εγκατέλειψε στα "Κουαρτέτα" του,δείχνει το ανεπανάληπτο του παραδείγματος.
Οπωσδήποτε-και για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα που μας απασχολεί-όταν σας μιλώ για χτίσιμο γερό,αποβλέπω σε ένα σύστημα ευρυμάτων,που με τη λειτουργία του να ισσοροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα του ποιήματος.Κοντολογής ονειρεύομαι ένα ποίημα που, να συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύχγρονης εμπειρίας,αλλά να είναι συνάμα γερό όσο και μια Πινδαρική ωδή.

-Και όμως εσείς πρωτοστατήσατε στη κατάργηση των σταθερών μορφών,και στη πλήρη ελευθερία...

-Και πρωτοστατώ ακόμη.Επειδή τα ισοσύλαβα μέτρα, οι ομοιοκαταληξίες με τις διασταυρώσεις τους,και όσα άλλα "ετοιμα ενδύματα" προσφέρει μια "Μετρική",-μπορεί να σ υ ν υ π ά ρ χ ο υ ν ,μπορεί και όχι, με ποιήματα που ονομάζουμε καλοχτισμένα.Δεν θα πεί οτι είναι αυτά που εξασφαλίζουν το αγαθό αποτέλεσμα.Ισα-ίσα,αν τα αποκλείσουμε,θα απομονώσουμε καλύτερα την εσωτερική και αόρατη μαστοριά,που μόνον αυτή πιστεύω,γνωρίζει και κρατεί υψηλά το λόγο.Είναι μια αρετή την οποία κατακτά κανείς με την πείρα βέβαια,και με τον μόχθο,αλλα και με την αδιάκοπη και συστηματική τάση να αντιστοιχεί κάθε φορά,στη βασική ανάγκη του ρυθμού που έχουν όλων των εποχών και τών ειδών οι άνθρωποι.

-Παραδείγματος χαριν....

-Την ανάγκη να κόβεται ο χρόνος σε διαστήματα που ξαναγυρίζουν κανονικά.Οι θρησκείες,εστήριξαν εκεί μεγάλο μέρος της επιτυχίας τους,και οι πιστοί,βλέπουμε να επιστρέφουν κάθε χρόνο για να τιμήσουνε τι? Μιά ιδέα.Στίς μέρες μας,και οι εχθροί της θρησκείας,έπλασαν εορτές και ήρωες.Ο ποιητικός λόγος μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα.

-Με τη λειτουργία μιας αδιάκοπης αντιστοιχίας όπως λέτε..

--Ναι. Μα που να έχει την εφαρμογή της όχι μόνο στη μορφή αλλα και στο περιεχόμενο.Στη Ποίηση άλλωστε που κάνουμε,η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.Γιαυτό το λόγο ακριβώς δε στηριζόμαστε σε έναν ομοειδή τύπο, αλλα προτιμούμε να διαμορφωθεί αυτός,απο το τρόπο που θα χειρισθούμε καθε φορά την ουσία.Μετατοπίζουμε ολοένα ενα υποθετικό "κέντρο βάρους",κι αν μπορεί να το χάσουμε,την αποτυχία μας τότε,καμια πρόσοψη "καθαρής μορφής" δεν έρχεται να καλύψει.Παιχνίδι με ανοιχτά χαρτιά.



Η συζήτηση αυτή μεταξύ του Οδυσσέα Ελύτη και του Τεριάντ, έγινε την Άνοιξη του 1951,μεταξυ Ρώμης και Παρισίων.

Συνεχιζεται...