Το φάντασμα του Αλέξανδρου Ιόλα αναρωτιέται …

Ηλιάνα Φωκιανάκη

4/6/2008

που είναι τα δεκάδες έργα του που βρίσκονταν στην βίλα του στην Αγία Παρασκευή;

Ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες της «μοντέρνας εποχής» και ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος για τα εικαστικά πράγματα της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, υπάρχει στο νου μας σαν μύθος, σαν ένα όνομα που κάτι μας λέει αλλά δεν είμαστε σίγουροι τι ξέρουμε ακριβώς για αυτόν.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας, πέθανε στην Αθήνα το 1987 αρκετά πικραμένος από τον πόλεμο των ΜΜΕ και την άκρως συντηρητική στάση των συμπατριωτών του.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1908, ένα από τα πολλά ελληνικά διαμάντια που έβγαλε η πόλη αυτή. Σε νεαρή ηλικία ήρθε στην Αθήνα, με συστατική επιστολή του Καβάφη, όπου σπούδασε χορό. Ως χορευτής πήγε στο Βερολίνο, συνέχισε την εκπαίδευση του, και με την έναρξη του χιτλερισμού μετακόμισε στο Παρίσι. Εκεί γνωρίζει όλες τις μεγάλες προσωπικότητες των τεχνών και αναπτύσσει φιλία με καλλιτέχνες όπως ο Ντε Κίρικο. Βέβαια, εκεί του μπαίνει το μικρόβιο του συλλέκτη έργων τέχνης, και σιγά-σιγά με οικονομίες αγοράζει κάποια έργα. Λίγα χρόνια αργότερα θα μετακομίσει στην Αμερική όπου θα χορέψει στην Όπερα της Νέας Υόρκης.

iolasΈνα ατύχημα όμως θα σταματήσει την καριέρα του στον χορό, και θα αφοσιωθεί στην άλλη του αγάπη τα εικαστικά. Όσοι γνώρισαν τον Ιόλα δηλώνουν τυχεροί -αν μη τι άλλο. Από τις περιγραφές, φαίνεται ως ένας πλούσιος σε χαρακτηριστικά άνθρωπος, με τρομερή ευφυΐα και οξυδέρκεια στο να αναγνωρίζει ταλέντα, με πολλούς αληθινούς φίλους, και με μια φλεγματική προσωπικότητα, που συνήθως συνοδεύει ιδιοφυείς ανθρώπους σαν και τον Ιόλα.

Η ζωή του στη Νέα Υόρκη περιστρέφεται γύρω από την γκαλερί Ουγκό, στην οποία είναι συνεταίρος, και μετέπειτα θα γίνει αποκλειστικός ιδιοκτήτης. Θα εκθέσει Max Ernst, Takis, Niki de Saint Phalle, De Chirico, Andy Warhol. Με τα χρόνια ανοίγει και τέσσερις ακόμα γκαλερί σε Γενεύη, Μιλάνο. Μαδρίτη και Παρίσι.

Όλα αυτά τα χρόνια που ο Ιόλας είναι ο πιο δραστήριος γκαλερίστας της Ευρώπης, στήνει σημαντικές ιδιωτικές συλλογές, και συνεχίζει να ενδιαφέρεται και να προωθεί Έλληνες καλλιτέχνες στο εξωτερικό μέσα από τις γκαλερί του αλλά και από επαφές του με συλλέκτες - λέγεται ότι όλο το Hollywood είχε πίνακες του Τσαρούχη. Η οργανωτικότητα του είναι ιστορική καθώς τα αρχεία του στην γκαλερί του Παρισιού ξεπερνούν πολλές βιβλιοθήκες ιστορίας τέχνης της Ευρώπης. Η εκδοτική του δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντική.

iolasΌλα τα παραπάνω είναι λίγα από τα πολλά που συνοδεύουν το όνομα αυτού του ανθρώπου. Ο Ιόλας, παρ' όλες τις δόξες του, διατηρούσε την φρούδη ελπίδα ότι το Ελληνικό κράτος θα ενδιαφερόταν για για όλη αυτή την προσφορά που ήθελε να δώσει...χωρίς αντάλλαγμα μέσα από μια τεράστια συλλογή έργων, και την πρωτοβουλία του να χτίσει ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης όπου θα δώριζε και θα στέγαζε όλα αυτά τα έργα (το χτίσιμο και το σχεδιασμό του επιμελήθηκαν από κοινού ο Τσαρούχης με τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Πικιώνη).

Δεν πιστεύω να φαντάζεται κανείς ότι αυτό είχε αίσιο τέλος; ...Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος έδειξε για ακόμα μια φορά την ανικανότητα του. Ενώ από τότε ο Ιόλας αντιμετώπιζε προβλήματα από τον τύπο, - χαρακτηριστικό το άρθρο του 1985 στο περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ όπου ο δημοσιογράφος Δημήτρης Λυμπερόπουλος έγραφε άρθρο με τίτλο «ο γιος του Σατανά» αναφερόμενος στον συλλέκτη- ακόμα και σήμερα η βίλα μένει ένα ερείπιο, όλα τα έργα -αμύθητης αξίας πίνακες και γλυπτά- έχουν κλαπεί/ απομακρυνθεί/ βεβηλωθεί και το κτίριο μένει στο έλεος του...καθενός.

iolasΗ ομάδα Φιλοπάππου, μια πρωτοβουλία εικαστικών που λειτουργεί ως μια οργανική ομάδα από το 2000 (Μάντυ Αλμπάνη, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Μαίρη Ζυγούρη, Νίκος Παπαδόπουλος, Τερέζα Παπαμιχάλη, Αγγελική Σβορώνου, ¶ννα Τσουλούφη, Κώστας Χριστόπουλος) ενεργοποιεί χώρους και ασχολείται εδώ και ένα χρόνο περίπου με το ζήτημα αυτό, απλά θέτοντας προβληματισμούς για το μέλλον του οικοπέδου, του σπιτιού και ένα δυο έργων που έχουν μείνει μέσα στο σπίτι -μόνο και μόνο γιατί είναι πολύ βαριά για να μετακινηθούν-. Παράλληλα συλλέγουν πληροφορίες για τον χώρο από τότε που ζούσε ο Ιόλας μέχρι σήμερα. Έχουν επισκεφθεί το χώρο, έχουν φωτογραφίσει την εγκατάλειψη, και τα λιγοστά ρούχα του συλλέκτη που βρέθηκαν παρατημένα...

Το ανοιχτό κάλεσμα της ομάδας Φιλοπάππου για το project 'Αλέξανδρος Ιόλας' δεν είναι τίποτε άλλο από ερωτήματα. Όχι θέσεις ούτε 'κλειστές' απόψεις περί τέχνης. ¶λλωστε, τα ερωτήματα είναι αυτά που προσδιορίζουν τους ορίζοντες προσέγγισης των πραγμάτων. Θέτουν, με άλλα λόγια, τις προϋποθέσεις. Σας καλούμε λοιπόν να ορίσετε τις προϋποθέσεις αρθρώνοντας ερωτήματα, μόνο ερωτήματα, τα δικά σας ερωτήματα σε σχέση με το θέμα 'Αλέξανδρος Ιόλας'.

iolasΕκτός από κάλεσμα, είναι ένα θέμα που απευθύνεται στην κοινότητα των εικαστικών αλλά όχι μόνο, και το σημαντικό που θέτει είναι η βεβήλωση του χώρου, η εγκατάλειψη και οι όποιες τρύπες του συστήματος που το αφήνουν έρμαιο.

Πως θα γίνει αυτός ο χώρος να ενεργοποιηθεί; Να ανήκει στους καλλιτέχνες, να γίνει χώρος εκδηλώσεων και διαλέξεων; Δεν αρκεί μόνο η καλή διάθεση του Δήμου Αγίας Παρασκευής ο οποίος διεκδικεί τον χώρο...

Περισσότερες πληροφορίες
http://www.alexandrosiolas.blogspot.com
http://filopapou.blogspot.com


Share |

Περισσότερα από τον ίδιο συντάκτη...


19 Σχόλια

poly omorfo ar8ro. kai mas aresei idiaitera o titlos. ponemenh istoria ayth tou alexandrou iola, alla etsi kai alliws se ayth th xwra den epitrepetai na eisai filotexnos kai oneiropolos...
17/6/2008 10:04:49 πμ - anonymous



... και gay (δεν επιτρέπεται να είσαι!)
17/6/2008 10:06:26 πμ - sinplin



nai, genika apagorevetai na anhkeis se kapoia meionothta ''h na eisai ligo diaforetikos. 8a se fane. me ton ena ''h ton allo tropo...
17/6/2008 10:10:24 πμ - anonymous



den exo logia na po tipota giati exo mpei mesa sti vila stun agia paraskevi kai afto poy ida den perigrafete oyte to deos poy eniosa!!!!!!!!!!!
29/9/2008 3:54:46 μμ - aggelikh



να γίνει τώρα ΕΛΕΥΘΕΡΟς ΚΟΙΝΩΝΙΚΌς ΧΏΡΟΣ το κτήμα Ιόλα.!
28/10/2008 5:30:43 πμ - anonymous



Ime shedon sigouri oti iparhoun kapioi akomi pu endiaferonte gia to zitima afto. Sto parelthon ihe dimosiopioithi to provlima tis vilas Iola (ikopedo, spiti, erga etc.) sta MME. Afto simeni oti iparhoun ke ales "omades" i "monades" pu niazontai. Tora erhete ke pali sto proskinio!
Alla epidi to ikopedo kirios fenete oti diekdikite apo diaforous foris gia pikilous skopous (ikonomikous, politistikous, perivalontikous) ine simantiko pu pali kati ginete ke akougete afti ti hroniki stigmi. Oi vdeliroi "mnistires" omos, bori na siopisoun gia ligo, alla tha xanaepistrepsoun sigoura, giati i "tourta" ine megali ke hortastiki!
Ean anagnorizoume oloi oti i ekmetalefsi tis vilas ke tou ikopedou axizi na gini pros ofelos tis Tehnis ke tou Perivalontos, tote edo "vlepo" ena megalo arithmo anthropon pu tha borouse na sispirothi ke na drasi.

Kali Sinehia

f.s.
6/11/2008 12:45:22 μμ - anonymous



Poly kalh h prospatheia sas paidia! Sygxarhthria kai elpizw na eyodwsei!
Isws tha eprpe na rwtagate kai kapoion dhkhgoro na psaksei thn ypothesh...
An thelete sas systhnw kapoion pou nomizw tha endiaferthei
Kalh dynamh!
19/11/2008 9:46:35 πμ - anonymous



exw paei spiti tou iola kai mesa einai poly tromaxtika niwthis oti kati einai anamesa sou eidika otan pas stoin toualeta.....................!!!
15/2/2009 11:17:33 μμ - sildi



Na rwtisw, ginontai programmatismenes episkepseis se afto to oikima?

Polu endiaferon arthro ontws!
Mpravo stin omada Filopappou kai ston suntakti!
16/2/2009 2:28:12 μμ - anonymous



gia ton iola ematha diavazontas gia tin zoi tou to 95
tote imoun 20 xronon
gia merikous anthropous niothis ena keno otan pavoun na iparxoun k as min tous exis gnorisi pote
otan ayto to keno vandalizete toso ayto to keno stixioni.
tora pou vlepo to apotelesma aytis tis istorias stixiono
teleytea den kimame noris
k as kani krio

27/2/2009 3:45:42 πμ - anonymous



na ginei katalipsi sti Vila
na boun neoi anthrwpoi na tin epanaferoun se mia katastasi leitourgiki!
opws ginetai sto Verolino kai se toses alles poleis tou kosmou opou istorika ktiria pernan stous neous
ti logo ehei na tin krataei o Dimos an erimwnei?
yparhoun anthrwpoi neoi anatreptikoi pou boroun na stirixoun ena tetoio egheirima
alla sti hwra pou zoume ehoume syndesei tis katalipseis me tin paranomia kai tin akolasia
tosa xeroume tosa leme



27/2/2009 11:15:45 πμ - anonymous



www.fecohellas.gr

7/4/2009 6:55:11 μμ - anonymous



Ο Ιόλας ήταν μία μεγάλη μορφή. Που δυστυχώς δεν εκτιμήθηκε όσο έπρεπε, όπως αρκετοί άλλοι, από την ίδια του την χώρα.
7/4/2009 11:50:49 μμ - anonymous



to spiti t iola einai gamato phgeno para polles fores ekei m tn parea m kai arazoume an kai ms lene oti apagorevete na mpenoume ekei....dn einai ka8olou tromaxtika ekei mesa dn exei kt gia na fovi8eis kai gia t prezonia pou lene ontws iparxou alla ti na s kanoupaidia DN EINAI KAI ayta?toses fores ts exoume petixei ekei.kai gia satanistes lene alla dn paizei kt tetio m tpt.ayta gininte mono spilia ntavelh
3/6/2009 1:58:17 μμ - anonymous



kserei kaneis pou vrisketai afti i vila ?
11/6/2009 7:54:52 μμ - anonymous



stin agia paraskevi
11/6/2009 11:53:07 μμ - anonymous



prepei na gini to spiti moyseio---NA ENO8OYME OLOI---na gnostopoiisoyme to 8ema....einai krima na xa8i aytos o xoros giorgos 40 eton zografos zo stin New York kai es8anome tin megali axia toy iola prepi na tin ypostirixoyme kai na tin timisoyme--dioti emeis to exoyme anagki
7/1/2010 12:14:58 μμ - anonymous



ntropi sto ellhniko kratos kai distixos to ktima tou aimnistou iola tha exei thn moira pou eixan polla istorika kai koinonika xtismata.makari fili mou na mporousa na voithiso
sto polli oraio ergo sas distixos meno sthn rodo.
10/1/2010 11:55:27 μμ - anonymous



ενδιαφερομαι και γω για το θέμα.αν και δε γνωριζω λεπτομέριες για το που ανηκει ,αλλα σιγουρα ειναι ντροπη να εκτιθεται ετσι αυτο ο χωροσ κ να βανδαλιζεται...ισωσ θα μπορουσαμε ναναδειξουμε το θεμα με καποια εκδηλωση ΄΄η εκθεση μεσα στο χώρο.να ξαναπαρει ζωη!
2/3/2010 9:39:29 μμ - anonymous