Πλαστών συνέχεια...

ΠOΛITIΣMOΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 01-02-12 Το δικαστήριο κρίνει έργα Παρθένη, αξίας 1,6 εκατ. ευρώ Της Μαργαριτας Πουρναρα Στις 13 Απριλίου 2008 η «Κ» δημοσίευσε ένα άρθρο για τη «φούσκα» των τιμών στις δημοπρασίες ελληνικού ενδιαφέροντος του Λονδίνου, αλλά και για τους συλλέκτες που αγόραζαν έργα «σαν γουρούνι στο σακί», καθώς οι οίκοι τα βγάζουν στο σφυρί με την πεποίθηση ότι είναι αληθινά αλλά το βάρος της απόδειξης πέφτει στους ώμους των νέων ιδιοκτητών τους. Τρία χρόνια αργότερα, η ελληνική Δικαιοσύνη καλείται να αποφασίσει για τη γνησιότητα δύο έργων του Κωνσταντίνου Παρθένη που πωλήθηκαν σε Greek Sales των Sotheby’s, ύστερα από αγωγή εναντίον των εκπροσώπων του οίκου, Κωνσταντίνου Φράγκου και Αλεξάντερ Ράσελ από τον αγοραστή των πινάκων, εφοπλιστή και συλλέκτη, Διαμαντή Διαμαντίδη, ο οποίος ισχυρίζεται ότι διαθέτει επαρκή στοιχεία που αποδεικνύουν την πλαστότητά τους. Η υπόθεση εκδικάστηκε στις 26 Ιανουαρίου από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών και ο κ. Διαμαντίδης, διεκδικεί συνολική αποζημίωση της τάξεως των 2.159.000. ευρώ. Κατά την εκδίκαση προέκυψε ότι ιδιοκτήτες των έργων ήταν ο γκαλερίστας Ευστράτιος Φωτόπουλος, με συνεχές και ηχηρό «παρών» σε όλα τα Greek Sales και ο ιστορικός της τέχνης Δημήτρης Παλαιοκρασσάς, ο οποίος σήμερα είναι σύμβουλος του συλλέκτη και προέδρου του ΣΕΒ, Δημήτρη Δασκαλόπουλου. Στο παρελθόν, ο γκαλερίστας ενεπλάκη σε μια άλλη υπόθεση πλαστών έργων του Ακριθάκη που δεν έφτασε ποτέ στη Δικαιοσύνη, αλλά απετέλεσε αιτία να αποχωρήσουν από τον Σύλλογο Παλαιοπωλών διακεκριμένα μέλη του, καταγγέλλοντας τον Φωτόπουλο. Τα επίδικα έργα είναι η «Παναγία και το Βρέφος», που πωλήθηκε από τους Sotheby’s αντί 950.000 ευρώ τον Νοέμβριο του 2007 σε τιμή-ρεκόρ για τον καλλιτέχνη, και το «Νεκρή Φύση μπροστά από την Ακρόπολη», που βγήκε στο σφυρί, από τον ίδιο οίκο, τον Νοέμβριο του 2006 και αγοράστηκε από τον εφοπλιστή αντί 674.500 ευρώ. Στην ίδια δημοπρασία, η Εθνική Τράπεζα αγόρασε άλλο έργο του Παρθένη, με τίτλο «Πειθαρχία», ενώ πολλοί πίνακες του καλλιτέχνη είχαν βγει την ίδια περίοδο σε διεθνείς πλειστηριασμούς στο Λονδίνο. Ο Διαμαντίδης, παρακινούμενος από φίλους του που εξέφρασαν φόβους ότι τα έργα είναι πλαστά, κατέφυγε σε ειδικούς για να διακριβώσει την αυθεντικότητά τους. Τα έργα εξετάστηκαν από την ερευνητική ομάδα Artgnomon καθώς και τις ιστορικούς τέχνης Θάλεια Οικονόμου και Νίκη Πατσουράκη, που τον διαβεβαίωσαν ότι τα έργα είναι πλαστά. Την ίδια άποψη είχε και η επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης Ολγα Μετζαφού - Πολύζου, που κλήθηκε να εξετάσει τα επίδικα έργα, καθώς το δικαστήριο ζήτησε από την Εθνική Πινακοθήκη να διενεργήσει πραγματογνωμοσύνη ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας. Οι άνωθεν εμπειρογνώμονες διερεύνησαν την προέλευση, εξέτασαν το ύφος των έργων, ενώ έγιναν και εργαστηριακές αναλύσεις. «Κλειδί» η διαθήκη Υπέρ της αυθεντικότητας των έργων κατέθεσε ο επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Μάνος Στεφανίδης, ο οποίος τα χαρακτήρισε έργα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας και τμήμα της κληρονομιάς του υιού του καλλιτέχνη Νίκου Παρθένη. Εκεί ακριβώς βρίσκεται το κλειδί της υπόθεσης, καθώς ο τελευταίος ισχυρισμός για την κληρονομιά τίθεται εν αμφιβόλω από τις ιστορικούς τέχνης και τον νομικό σύμβουλο της Πινακοθήκης Γιώργο Οικονομόπουλο. Μετά τον θάνατο του Κ. Παρθένη,το 1967, δύο δικηγόροι, ο Γιάννης Μπρίνιας και ο Ντίμης Δημητριάδης φρόντισαν να μοιραστούν ακριβοδίκαια τα έργα στα δύο παιδιά, τον Νικόλαο και τη Σοφία. Εγινε απογραφή το 1968 και συμβολαιογραφική πράξη από τη συμβολαιογράφο Π. Γιαννακάκου για όλα τα έργα που βρίσκονταν στην κατοχή του ζωγράφου. Η Σοφία παραχώρησε αργότερα το δικό της μερίδιο ως δωρεά στην Πινακοθήκη. Ο Νικόλαος, που πέθανε άκληρος το 1999 παραχώρησε, ό,τι απέμεινε από το δικό του μερίδιο, σε τέσσερις κληρονόμους, ανάμεσα στους οποίους η φιλιππινέζικης καταγωγής οικιακή βοηθός του Αλμα Ερλάνο. Η τελευταία φέρεται να έχει πουλήσει τα δύο επίδικα έργα στον συλλέκτη Βασίλη Παπαθανασίου, από τον οποίον αργότερα τα αγόρασαν οι Παλαιοκρασσάς και Φωτόπουλος. Η πλευρά Διαμαντίδη ισχυρίζεται ότι τα δύο επίδικα έργα δεν υπάρχουν ούτε στον κατάλογο του 1968 (απογραφή Γιαννακάκου) ούτε σ’ εκείνον του 1999 (απογραφή συμβολαιογράφου Βουδούρη μετά τον θάνατον του Ν. Παρθένη), ενώ ο Μάνος Στεφανίδης κατέθεσε ότι εντόπισε τα έργα στη λίστα του 1968 που υπάρχει ως επίσημο έγγραφο στα αρχεία της Πινακοθήκης. Το δικαστήριο θα εξετάσει τα επιχειρήματα των δύο πλευρών και θα βγάλει την απόφαση ύστερα από μερικούς μήνες.