Στη ζώνη του λυκόφωτος

Tου Νικου Γ. Ξυδακη

Η πόλη δεν είναι μία. Υπάρχουν πολλές πόλεις μέσα της, η μια πλάι στην άλλη, πλεγμένες, αξεδιάλυτες. Στον ίδιο δρόμο, σε απόσταση ελάχιστων τετραγώνων, συνυπάρχουν ο πλούτος, η λάμψη, η ομορφιά, ο πόνος και ο ζόφος. Και πουθενά αλλού στην Αθήνα αυτή η ανθρώπινη συνύπαρξη δεν είναι πιο δραματική όσο στο ιστορικό εμπορικό κέντρο. Από την οδό Αθηνάς έως την Πειραιώς και από την Ομόνοια ώς τη Στουρνάρη και τη Βάθης, πλάι ακριβώς στις επιβλητικές τράπεζες, στα λαμπρά πολυκαταστήματα, τις ακριβές μπουτίκ, τα νοικοκυρεμένα μαγαζιά για τη μεσαία τάξη, τα λουσάτα καφέ στους πεζόδρομους, εκεί δίπλα ακριβώς, στις πιο πολυσύχναστες εστίες της μεγαλούπολης, βρίσκονται οι πιο φρικτές χωματαρές για ανθρώπινα συντρίμμια.

Πάρτε την οδό Σοφοκλέους απ’ την αρχή, από τη Σταδίου των τραπεζών, των μεγάλων εμπορικών και των βιβλιοπωλείων. Περάστε από το παλιό χρηματιστήριο, το κεντρικό της Εμπορικής Τράπεζας, το κομψό κτίριο της Εθνικής σχεδιασμένο από τον Μπότα· διασχίστε την πεζοδρομημένη κομψή Αιόλου, ζήστε τον παλμό της Βαρβακείου Αγοράς, πιάσατε πια τη βουερή Αθηνάς, στην άκρη της αγγίζετε ήδη την Ακρόπολη.

Διασχίστε την Αθηνάς. Καθώς κατηφορίζετε προς τη Σωκράτους, μπήκατε πια στη ζώνη του λυκόφωτος. Στα επόμενα λίγα τετράγωνα μέχρι την Πειραιώς, ξεχνάτε από ποιον κόσμο έρχεστε. Εδώ βασιλεύει η μυρωδιά της πρέζας και της νόσου, αγριεμένα πρόσωπα, ανθρωπομελίσσια από φυλές διάφορες, νταγκλαρισμένοι μετεωρίζονται μπρος στα παρμπρίζ των διερχομένων – ζωή ανάκατη με θάνατο. Μέχρι την Κουμουνδούρου. Στα μισοσκότεινα στενά ένα αρρωστάκι ξεψειρίζει ένα άλλο, σχεδόν τρυφερά. Δεν προχωρούν πιο μέσα· πιο μέσα είναι η μικροντίσνεϊλαντ του Ψυρρή, τους κυνηγάνε οι μαγαζάτορες.

Στη ζώνη του λυκόφωτος, στα σπλάχνα της πόλης, δεν περιπολούν αστυνομικοί, δεν κόβουν κλήσεις σε απείθαρχες μοτοσικλέτες, εδώ ισχύουν άλλοι νόμοι, άλλο Σύνταγμα, εδώ είναι η επικράτεια του ζόφου. Εδώ μαζεύονται παράδοξα υπόλοιπα, ανθρώπινα ρετάλια, παράπλευρες απώλειες, σαρώνονται σκουπίδια κάτω από την άκρη του χαλιού. Και το χαλί στολίζει όπως όπως το σαλόνι.

Δεν έχω εύκολη λύση, δεν ξέρω αν υπάρχει καν λύση. Το φως εναλλάσσεται με το σκοτάδι. Ξέρω όμως τι βλέπω, και βλέπω την πόλη να εποικίζεται με θύλακους ζόφου, με όλο και πιο φανερό σκοτάδι. Πλάι σε ό,τι λέμε φως