που είναι τα δεκάδες έργα του που βρίσκονταν στην βίλα του στην Αγία Παρασκευή;
Ένας από τους μεγαλύτερους συλλέκτες της «μοντέρνας εποχής» και ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος για τα εικαστικά πράγματα της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, υπάρχει στο νου μας σαν μύθος, σαν ένα όνομα που κάτι μας λέει αλλά δεν είμαστε σίγουροι τι ξέρουμε ακριβώς για αυτόν.
Ο Αλέξανδρος Ιόλας, πέθανε στην Αθήνα το 1987 αρκετά πικραμένος από τον πόλεμο των ΜΜΕ και την άκρως συντηρητική στάση των συμπατριωτών του.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1908, ένα από τα πολλά ελληνικά διαμάντια που έβγαλε η πόλη αυτή. Σε νεαρή ηλικία ήρθε στην Αθήνα, με συστατική επιστολή του Καβάφη, όπου σπούδασε χορό. Ως χορευτής πήγε στο Βερολίνο, συνέχισε την εκπαίδευση του, και με την έναρξη του χιτλερισμού μετακόμισε στο Παρίσι. Εκεί γνωρίζει όλες τις μεγάλες προσωπικότητες των τεχνών και αναπτύσσει φιλία με καλλιτέχνες όπως ο Ντε Κίρικο. Βέβαια, εκεί του μπαίνει το μικρόβιο του συλλέκτη έργων τέχνης, και σιγά-σιγά με οικονομίες αγοράζει κάποια έργα. Λίγα χρόνια αργότερα θα μετακομίσει στην Αμερική όπου θα χορέψει στην Όπερα της Νέας Υόρκης.
Ένα ατύχημα όμως θα σταματήσει την καριέρα του στον χορό, και θα αφοσιωθεί στην άλλη του αγάπη τα εικαστικά. Όσοι γνώρισαν τον Ιόλα δηλώνουν τυχεροί -αν μη τι άλλο. Από τις περιγραφές, φαίνεται ως ένας πλούσιος σε χαρακτηριστικά άνθρωπος, με τρομερή ευφυΐα και οξυδέρκεια στο να αναγνωρίζει ταλέντα, με πολλούς αληθινούς φίλους, και με μια φλεγματική προσωπικότητα, που συνήθως συνοδεύει ιδιοφυείς ανθρώπους σαν και τον Ιόλα.
Η ζωή του στη Νέα Υόρκη περιστρέφεται γύρω από την γκαλερί Ουγκό, στην οποία είναι συνεταίρος, και μετέπειτα θα γίνει αποκλειστικός ιδιοκτήτης. Θα εκθέσει Max Ernst, Takis, Niki de Saint Phalle, De Chirico, Andy Warhol. Με τα χρόνια ανοίγει και τέσσερις ακόμα γκαλερί σε Γενεύη, Μιλάνο. Μαδρίτη και Παρίσι.
Όλα αυτά τα χρόνια που ο Ιόλας είναι ο πιο δραστήριος γκαλερίστας της Ευρώπης, στήνει σημαντικές ιδιωτικές συλλογές, και συνεχίζει να ενδιαφέρεται και να προωθεί Έλληνες καλλιτέχνες στο εξωτερικό μέσα από τις γκαλερί του αλλά και από επαφές του με συλλέκτες - λέγεται ότι όλο το Hollywood είχε πίνακες του Τσαρούχη. Η οργανωτικότητα του είναι ιστορική καθώς τα αρχεία του στην γκαλερί του Παρισιού ξεπερνούν πολλές βιβλιοθήκες ιστορίας τέχνης της Ευρώπης. Η εκδοτική του δραστηριότητα είναι εξίσου σημαντική.
Όλα τα παραπάνω είναι λίγα από τα πολλά που συνοδεύουν το όνομα αυτού του ανθρώπου. Ο Ιόλας, παρ' όλες τις δόξες του, διατηρούσε την φρούδη ελπίδα ότι το Ελληνικό κράτος θα ενδιαφερόταν για για όλη αυτή την προσφορά που ήθελε να δώσει...χωρίς αντάλλαγμα μέσα από μια τεράστια συλλογή έργων, και την πρωτοβουλία του να χτίσει ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης όπου θα δώριζε και θα στέγαζε όλα αυτά τα έργα (το χτίσιμο και το σχεδιασμό του επιμελήθηκαν από κοινού ο Τσαρούχης με τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Πικιώνη).
Δεν πιστεύω να φαντάζεται κανείς ότι αυτό είχε αίσιο τέλος; ...Δυστυχώς, το ελληνικό κράτος έδειξε για ακόμα μια φορά την ανικανότητα του. Ενώ από τότε ο Ιόλας αντιμετώπιζε προβλήματα από τον τύπο, - χαρακτηριστικό το άρθρο του 1985 στο περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ όπου ο δημοσιογράφος Δημήτρης Λυμπερόπουλος έγραφε άρθρο με τίτλο «ο γιος του Σατανά» αναφερόμενος στον συλλέκτη- ακόμα και σήμερα η βίλα μένει ένα ερείπιο, όλα τα έργα -αμύθητης αξίας πίνακες και γλυπτά- έχουν κλαπεί/ απομακρυνθεί/ βεβηλωθεί και το κτίριο μένει στο έλεος του...καθενός.
Η ομάδα Φιλοπάππου, μια πρωτοβουλία εικαστικών που λειτουργεί ως μια οργανική ομάδα από το 2000 (Μάντυ Αλμπάνη, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Μαίρη Ζυγούρη, Νίκος Παπαδόπουλος, Τερέζα Παπαμιχάλη, Αγγελική Σβορώνου, ¶ννα Τσουλούφη, Κώστας Χριστόπουλος) ενεργοποιεί χώρους και ασχολείται εδώ και ένα χρόνο περίπου με το ζήτημα αυτό, απλά θέτοντας προβληματισμούς για το μέλλον του οικοπέδου, του σπιτιού και ένα δυο έργων που έχουν μείνει μέσα στο σπίτι -μόνο και μόνο γιατί είναι πολύ βαριά για να μετακινηθούν-. Παράλληλα συλλέγουν πληροφορίες για τον χώρο από τότε που ζούσε ο Ιόλας μέχρι σήμερα. Έχουν επισκεφθεί το χώρο, έχουν φωτογραφίσει την εγκατάλειψη, και τα λιγοστά ρούχα του συλλέκτη που βρέθηκαν παρατημένα...
Το ανοιχτό κάλεσμα της ομάδας Φιλοπάππου για το project 'Αλέξανδρος Ιόλας' δεν είναι τίποτε άλλο από ερωτήματα. Όχι θέσεις ούτε 'κλειστές' απόψεις περί τέχνης. ¶λλωστε, τα ερωτήματα είναι αυτά που προσδιορίζουν τους ορίζοντες προσέγγισης των πραγμάτων. Θέτουν, με άλλα λόγια, τις προϋποθέσεις. Σας καλούμε λοιπόν να ορίσετε τις προϋποθέσεις αρθρώνοντας ερωτήματα, μόνο ερωτήματα, τα δικά σας ερωτήματα σε σχέση με το θέμα 'Αλέξανδρος Ιόλας'.
Εκτός από κάλεσμα, είναι ένα θέμα που απευθύνεται στην κοινότητα των εικαστικών αλλά όχι μόνο, και το σημαντικό που θέτει είναι η βεβήλωση του χώρου, η εγκατάλειψη και οι όποιες τρύπες του συστήματος που το αφήνουν έρμαιο.
Πως θα γίνει αυτός ο χώρος να ενεργοποιηθεί; Να ανήκει στους καλλιτέχνες, να γίνει χώρος εκδηλώσεων και διαλέξεων; Δεν αρκεί μόνο η καλή διάθεση του Δήμου Αγίας Παρασκευής ο οποίος διεκδικεί τον χώρο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου