Επι Τέλους Τέλος στην ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ

Απο δημοσίευμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ το καλοκαίρι που μας πέρασε
Εκτός ορίων η ηχορρύπανση στην Αθήνα αλλά και το ΥΠΕΧΩΔΕ, που έχασε την ευρωπαϊκή προθεσμία για σύνταξη χαρτών θορύβου
Της Λινας Γιανναρου

«Τους ξύπνησες όλους. Γιατί;» Ποιος θυμάται πια εκείνη τη διαφημιστική εκστρατεία κατά της ηχορρύπανσης; Σίγουρα όχι οι Αρχές, που εδώ και πολλά χρόνια φαίνεται να έχουν κλείσει μάτια και… αυτιά στο πρόβλημα. Ούτε το καμπανάκι κινδύνου που κρούουν οι ειδικοί (ο θόρυβος βλάπτει την ανθρώπινη υγεία, όπως η μόλυνση του νερού και του αέρα, τονίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) ούτε καν οι συνεχείς διαμαρτυρίες των κατοίκων των μεγαλουπόλεων, ότι η ηχορρύπανση αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες υποβάθμισης της ποιότητας ζωής τους, διαταράσσουν τον ύπνο των αρμοδίων, που αμελούν και τις σχετικές ευρωπαϊκές υποχρεώσεις τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι έναν χρόνο μετά τη λήξη της προθεσμίας για τη σύνταξη στρατηγικών χαρτών θορύβου σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις άνω των 250.000 κατοίκων (θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί πέρυσι τον Ιούνιο), οι ελληνικές Αρχές δεν έχουν καν προκηρύξει τον σχετικό διαγωνισμό. Και ο θόρυβος συνεχίζεται…

Σύμφωνα με τελευταίες μετρήσεις, οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων στη χώρα μας εκτίθενται σε πολλά παραπάνω ντεσιμπέλ από το ανώτατο θεσμοθετημένο όριο, ενώ η Αθήνα, ο Πειραιάς, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο και η Λαμία συγκαταλέγονται στις πιο θορυβώδεις πόλεις της Ευρώπης. Υπολογίζεται ότι το 60% των κατοίκων της πρωτεύουσας υποφέρει από τον αστικό και κυκλοφοριακό θόρυβο, ο οποίος ξεπερνά κατά μέσον όρο τα 75 dB (ντεσιμπέλ) ενώ το όριο ανοχής του ανθρώπινου οργανισμού έχει καθοριστεί στα 70. Οπως είναι αναμενόμενο, σε δυσμενέστερη θέση βρίσκονται όσοι ζουν κοντά σε λεωφόρους με πυκνή κυκλοφορία. Εχει βρεθεί ότι η στάθμη θορύβου στα μπαλκόνια των ψηλότερων κτιρίων δίπλα στη λεωφόρο Κηφισού, στην περιοχή του Μοσχάτου και του Νέου Φαλήρου ξεπερνά τα 80 dB, ενώ υπάρχουν περιοχές του κέντρου στις οποίες η ένταση ξεπερνά τα 100 dB τις περισσότερες ώρες της ημέρας και της νύχτας…

Την κύρια πηγή θορύβου στην πρωτεύουσα αποτελεί η κυκλοφορία των οχημάτων και ιδίως των δικύκλων. Υπολογίζεται πως το 5% των αυτοκινήτων και το 40% των δικύκλων που κυκλοφορούν στην Αττική εκπέμπουν στάθμες θορύβου υψηλότερες από τις επιτρεπόμενες. Και ως γνωστόν, με μοτοσυκλέτες πραγματοποιείται το 10,8% του συνολικού μεταφορικού έργου στην Ελλάδα, με τον αντίστοιχο μέσον όρο της Ε.Ε. να μην ξεπερνά το 2,9% (στη χώρα μας αντιστοιχεί ένα δίκυκλο ανά δύο αυτοκίνητα, στην Ευρώπη η αναλογία είναι 1:7). Οπως χαρακτηριστικά λέει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής του Εργαστηρίου Ακουστικής του ΕΜΠ Γιώργος Καμπουράκης, η επιβάρυνση που προκαλούν οι μηχανές είναι πολύ μεγάλη, «μόλις περνάει δίκυκλο, η στάθμη του θορύβου αυξάνεται κατά 10–12 dB», σημειώνει χαρακτηριστικά. Ενώ όμως ο νέος ΚΟΚ προβλέπει πρόστιμο 83 ευρώ και αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας στα οχήματα χωρίς σιγαστήρα στην εξάτμιση και πρόστιμο 17 ευρώ σε κάθε άσκοπη χρήση της κόρνας, ουδείς πραγματοποιεί τους σχετικούς ελέγχους (αρμόδια είναι η Τροχαία). Του λόγου το αληθές έχει επιβεβαιώσει με πορίσματά του και ο Συνήγορος του Πολίτη, στον οποίο φθάνουν συνεχώς καταγγελίες σχετικές με ηχορρύπανση. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε έκθεσή του, «ο έλεγχος του εκπεμπόμενου θορύβου από τα οχήματα από τις αρμόδιες υπηρεσίες είναι από ανύπαρκτος έως ελλιπής», ενώ επίσης «δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος της ποιότητας κατασκευής των εξατμίσεων των οχημάτων». Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις, επίσης, παρατηρεί ο Συνήγορος, στις οποίες έχουν ληφθεί μέτρα περιορισμού του θορύβου γύρω από μεγάλους οδικούς άξονες.

«Μικροκλίμα» θορύβου

Παντελής έλλειψη ελέγχων, ωστόσο, παρατηρείται και όσον αφορά την ηχορρύπανση που προκαλείται από τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, δεν προβλέπεται η λήψη ηχομονωτικών μέτρων προκειμένου να χορηγηθεί άδεια λειτουργίας ενός καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ κανείς δεν ελέγχει εάν τοποθετούνται ηχεία σε εξωτερικούς χώρους μολονότι κάτι τέτοιο απαγορεύεται. «Ακόμα κι όταν διενεργούνται έλεγχοι, οι δήμαρχοι σπάνια προβαίνουν στην προσωρινή σφράγιση του καταστήματος», αναφέρεται σε πόρισμα του Συνηγόρου. «Η κατάσταση βαίνει από το κακό στο χειρότερο», αναφέρει ο κ. Καμπουράκης. «Δεν είναι μόνο το κυκλοφοριακό. Η άνοδος της θερμοκρασίας και η αύξηση της χρήσης κλιματιστικών έχει δημιουργήσει στην Αθήνα ένα “μικροκλίμα” θορύβου, που ταλαιπωρεί ιδιαίτερα τους κατοίκους. Δεν υπάρχει ωστόσο καμία κινητοποίηση από τις Αρχές για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ούτε καν σε επίπεδο καμπάνιας. Τα αρμόδια όργανα είναι υποστελεχωμένα, με αποτέλεσμα να μη γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι και μετρήσεις». Επί της ουσίας, προσθέτει, ο καθένας είναι ελεύθερος να προσθέσει «μια νέα πηγή θορύβου στην πόλη».

Από Σεπτέμβριο…

Επειτα από τα παραπάνω, δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι δεν έχουμε ακόμα προχωρήσει στη σύνταξη στρατηγικών χαρτών θορύβου, όπως οφείλουμε βάσει ευρωπαϊκής οδηγίας. Πράγματι, σύμφωνα με τον επικεφαλής του τμήματος Καταπολέμησης Θορύβων του ΥΠΕΧΩΔΕ, Νικόλαο Καραμέρο, υπήρξε καθυστέρηση «γιατί παραλάβαμε ημιτελή κατάσταση». «Δεν εντάχθηκε το έργο στο Γ΄ ΚΠΣ, τώρα το εντάξαμε στο Δ΄ ΚΠΣ και προχωράμε. Υπολογίζω τον Σεπτέμβριο να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για τη χαρτογράφηση του θορύβου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη», σημειώνει. Σύμφωνα πάντως με την τελευταία χαρτογράφηση θορύβου (είχε πραγματοποιηθεί το 1997), οι περισσότεροι οδικοί άξονες του κέντρου της Αθήνας αντιμετωπίζουν προβλήματα ηχορρύπανσης, ειδικά τις ώρες αιχμής. Στο «κόκκινο» βρίσκονται οι οδοί Πατησίων, Αχαρνών και Κηφισίας, στις οποίες σύμφωνα με τους ειδικούς θα πρέπει να μειωθεί η κίνηση στο μισό προκειμένου οι κάτοικοι να «καταλάβουν διαφορά»…

Επιπτώσεις στην υγεία

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 110 εκατομμύρια άνθρωποι στις ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εργασία και στον ύπνο τους εξαιτίας της ηχορρύπανσης. Σε δεκάδες χιλιάδες μετριούνται οι πρόωροι θάνατοι από καρδιακές ασθένειες που καταγράφονται ετησίως και αποδίδονται στη μακροχρόνια έκθεση σε θόρυβο, ενώ υπολογίζεται ότι 120 εκατομμύρια εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής εξαιτίας της εργασίας σε συνθήκες θορύβου.

Οι επιπτώσεις της συνεχούς έκθεσης σε θόρυβο ποικίλλουν. Διαρκής έκθεση, για παράδειγμα, σε στάθμη 30 dB προκαλεί διαταραχές ύπνου και αίσθημα κόπωσης, έκθεση σε στάθμη 50 dB διαταραχές του λόγου και της επικοινωνίας, έκθεση σε 80 dB διαταραχές στη συμπεριφορά, ευερεθιστότητα και επιθετικότητα, αλλά και προβλήματα στην απόδοση στην εργασία, τη μνήμη κ.λπ. Σε υψηλότερα επίπεδα, ο θόρυβος μπορεί να προκαλέσει επίσης καρδειαγγειακές και άλλες παθοφυσιολογικές διαταραχές. Στις «παράπλευρες» συνέπειες της έκθεσης σε θόρυβο είναι και η πρόκληση ατυχημάτων μέσω της οδήγησης. Ιδιαίτερη ευαισθησία στην ηχορρύπανση εμφανίζουν τα παιδιά, ενώ ο θόρυβος επιδρά δυσμενώς και στη μαθησιακή διαδικασία. Σε έρευνα που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Ακουστικών Σημάτων και Τεχνολογίας ΜΜΕ του ΕΜΠ σε νηπιαγωγεία έδειξε ότι συχνά επικρατούν στάθμες θορύβου άνω των 85 dB. «Εάν επρόκειτο για χώρους εργασίας θα χρειάζονταν ωτασπίδες!» σημειώνει ο επίκουρος καθηγητής του ΕΜΠ Γιώργος Καμπουράκης.