-Μόνο που μας καταδικάζει σε όλα τα μειονεκτήματα που θρέφουν οι μικροί απέναντι στους μεγάλους.
-Μου κάνει εντύπωση οτι οι σημερινοί νέοι μετράτε το κάθε τί,απο την απόσταση τριάντα η πενήντα χρόνων.Η ιστορία και οι πολιτισμοί-το ξέρετε-μετριούνται με χιλιετηρίδες.Ο Ελληνισμός,έχει στο ενεργητικό του κύκλους μεγαλείου που-με συγχωρείτε για τη φαινομενική αφέλεια-τίποτε δε μας πείθει οτι δε θα τους συνεχίσει.Ούτε η ίδρυση ενός παγκόσμιου κράτους,που θα γίνει ,και που την εύχομαι.Επειδή εγώ,μιλώ για το Γένος, και όχι για το ¨Εθνος.Πρέπει να ξεσυνηθίσουμε απο την ιδέα οτι είμαστε μικροί για πάντα.Δεν θα σας μιλούσε,πιστεύω,έτσι,ένας εθνικόφρων μόνο,αλλά και ένας αναρχικός.
-Με παρεξηγήσατε ίσως.Δενα ήθελα να πώ αυτό.Απλώς ήθελα να αναρωτηθώ τι κάνει η Ελλάδα καα βάθος,με αυτά τα θαύματα που επιχειρεί κάθε τόσο?
-Κατά βάθος όπως λέτε,τίποτε άλλο παρά να ατιτάσσει κάτι στον αφανισμό της,όπως εμείς,ατιτάσσουμε κάτι στόν δικό μας,γράφοντας.Για να ζήσει.
-Γιαυτό γράφετε εσείς?
-Ναί.
-Φανταζόμουνα χίλιους άλλους λόγους.
-Κι εγώ.Κι έκανα την θητεία μου σε αυτούς.Στήν αρχή έγραφα για να δώσω μια υπόσταση στην προσωπικότητά μου που κινδύνευε.Ύστερα για να ικανοποιήσω μιαν άμετρη φιλοδοξία.Αργότερα για να ολοκληρώσω έναν κόσμο που μόνος μου είχα αρχίσει να διαμορφώνω.Αλλά σήμερα το βλέπω...Γράφω μόνο και μόνο για να ζήσω.Είναι μια αντιμετώπιση του θανάτου.Όλοι αργά-γρήγορα,αναγκαζονται να του αντιτάξουν κάτι.¨Αλλος τη θρησκεία.¨Αλλος το καθήκον,την οικογένεια,την πατρίδα,την επανάσταση.Πολλοί την επιπολαιότητά τους και μόνο,το κρασί η τη μεγαλύτερη δυνατή ηδονή.Υπάρχουμε και μερικοί που προτιμούμε το γράψιμο.Αυτό το γράψιμο γι'αυτό ειναι τόσο δεμένο με τη ζωή μας,τόσο ιερό.Υπακούει στο ένστικτο της αυτοσυντήρησης μας...
Συνεχίζεται...
Ησυζήτηση αυτή του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με τον Τεριάντ,έγινε την Άνοιξη του 1951 μεταξύ Ρώμης και Παρισίων και η οποία δεν έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα...
11/20/2007
Άγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 19
-Η υγεία όμως?
-Ναί.Απο την άποψη του κυττάρου που ζεί και αντιδρά στον αφανισμό του.΄Η της χειρονομίας που δε δέχεται την απελπισία μα της αντιτάσσει κάτι.Οι μεγαλύτεροι δημιουργοί της εποχής μας, και ας κραύγαζε η κριτική,έτσι, μαυτό τον τρόπο αντιδράσανε.Δέν εθρήνησαν την εποχή τους,αλλα της έθεσαν αντιμέτωπη την πιο φωτεινή, την πιο καθαρή σύνθεση που το πνεύμα τους μπορουσε να συλλάβει... Στα χρόνια του Ισπανικού πολέμου, ο LORCA, δίνειτο ROMANCERO GITANO.Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο,ο MATISSE,φτάνει στίς τελειότερες χρωματικές συνθέσεις γυναικών και λουλουδιών,ενώ ο PICASSO, ανακαλύπτει τη μαγεία και τη θέρμη του Μεσογειακού χώρου.Και εδώ,σε μας,ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ύστερα απο μια μακρυά πάλη με έναν κόσμο που βουλιάζει,φτάνει απο το σύμβολο του ναυαγίου στο υψηλό δίδαγμα του φωτός.Είναι μικρά παραδείγματα αυτά?Χρειάζεται σοφία για να τα καταλάβει η πονολατρική μας παράταξή?
-Εκέινο που καταλαβαίνω τώρα εγώ,είναι για πιο λόγο η Ποίηση στην Ελλάδα,παίρνει την ειδική αυτή σημασία που ξέρουμε?Φτωχοί σε όλα και πλούσιοι στο φώς,κατα κείνο ανοίξατε το πνεύμα και απο κείνο ζητήσατε τη δικαίωση του αγώνα για την επιβεβαίωσή σας μέσα στούς αιώνες.Είναι ένας τίτλος οτι κυνηγούμε αυτή τη χίμαιρα..
-Δε φανήκαμε ποτέ λαός ρεαλιστής.Δεν εδείξαμε σε καμιά περίπτωση πρακτικό πνεύμα.Ψωμί,ελιά και ιδέα,να τι είμαστε.Την επάθαμε συχνά,και τιμωρηθήκαμε σκληρά.Κρατήσαμε όμως τη φυσιογνωμία μας, και ρίξαμε κατα πρόσωπο του κόσμου δυό-τρία θαύματα.Είναι μεγάλο αυτό.Και μοναδικό.
συνεχίζεται...
Η συζήτηση αυτή έγινε την Ανοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων και μέχρι σήμερα δεν είχε δει το φώς ης δημοσιότητας...
-Ναί.Απο την άποψη του κυττάρου που ζεί και αντιδρά στον αφανισμό του.΄Η της χειρονομίας που δε δέχεται την απελπισία μα της αντιτάσσει κάτι.Οι μεγαλύτεροι δημιουργοί της εποχής μας, και ας κραύγαζε η κριτική,έτσι, μαυτό τον τρόπο αντιδράσανε.Δέν εθρήνησαν την εποχή τους,αλλα της έθεσαν αντιμέτωπη την πιο φωτεινή, την πιο καθαρή σύνθεση που το πνεύμα τους μπορουσε να συλλάβει... Στα χρόνια του Ισπανικού πολέμου, ο LORCA, δίνειτο ROMANCERO GITANO.Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο,ο MATISSE,φτάνει στίς τελειότερες χρωματικές συνθέσεις γυναικών και λουλουδιών,ενώ ο PICASSO, ανακαλύπτει τη μαγεία και τη θέρμη του Μεσογειακού χώρου.Και εδώ,σε μας,ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ύστερα απο μια μακρυά πάλη με έναν κόσμο που βουλιάζει,φτάνει απο το σύμβολο του ναυαγίου στο υψηλό δίδαγμα του φωτός.Είναι μικρά παραδείγματα αυτά?Χρειάζεται σοφία για να τα καταλάβει η πονολατρική μας παράταξή?
-Εκέινο που καταλαβαίνω τώρα εγώ,είναι για πιο λόγο η Ποίηση στην Ελλάδα,παίρνει την ειδική αυτή σημασία που ξέρουμε?Φτωχοί σε όλα και πλούσιοι στο φώς,κατα κείνο ανοίξατε το πνεύμα και απο κείνο ζητήσατε τη δικαίωση του αγώνα για την επιβεβαίωσή σας μέσα στούς αιώνες.Είναι ένας τίτλος οτι κυνηγούμε αυτή τη χίμαιρα..
-Δε φανήκαμε ποτέ λαός ρεαλιστής.Δεν εδείξαμε σε καμιά περίπτωση πρακτικό πνεύμα.Ψωμί,ελιά και ιδέα,να τι είμαστε.Την επάθαμε συχνά,και τιμωρηθήκαμε σκληρά.Κρατήσαμε όμως τη φυσιογνωμία μας, και ρίξαμε κατα πρόσωπο του κόσμου δυό-τρία θαύματα.Είναι μεγάλο αυτό.Και μοναδικό.
συνεχίζεται...
Η συζήτηση αυτή έγινε την Ανοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων και μέχρι σήμερα δεν είχε δει το φώς ης δημοσιότητας...
11/09/2007
Συνέχεια άγνωστης συζήτησης ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 18
-Το βλέπω τώρα.Βλέπω τα σπίτια με τους ασβεστωμένους τείχους,τόσο γνώριμους,οπου το κομένο ψωμί επάνω στο τραπέζι μοιάζει με ανοιχτό ευαγγέλιο και τους εχτρούς εκείνων που τα κατοικούν και που ποτέ δεν" είχαν πίσω τους ζωή με έλατα και κρύα νερά ". Είναι σκάνδαλο οτι σας τοποθέτησαν έξω απο την εποχή σας.
-Αυτά θα είχαν περιορισμένη και τοπική σημασία,αν έφταναν απο μόνου τους να εξαντληθούν. Αλλά με τραβούν,επειδή μου δίνουν το αίσθημα οτι γίνονται έ ν α με μια ορισμένη φύση,που η αντιστοιχία της πάλι σε μια κλίμακα πνευματική,ισοδυναμεί με κ α ν ό ν ε ς της ζωής μας.
Θέλετε να πείτε...
-Θα σας το πώ αλλοιώς.Απο το Αιγαίο έλπιζα να βγάλω μια μέρα κατι, σαν έναν καινούριο Ηθικό Δεκάλογο.Το σχήμα των καιρών μας έχοντας καταντήσει ένα μπερδεμένο κουβάρι από γραμμές,κάτι με έσπρωχνε να απώσω το δαχτυλο και να τίς ισιώσω.Να ξαναγυρίσω με όπλο το φώς εκεί που το σκοτάδι ασχημονούσε.Μιλώ για μιαν ανάγκη καθαρότητας που μοιάζει αισθητική,μα στο βάθος είναι ηθική,αφού απο μικρό παιδί,την Αδικία συνήθισα να την βλέπω σαν Ασκήμια.¨Οπως και σήμερα,,που όταν τύχει να θίγεται η ανθρωπιά μου,ζητώ να αντιδράσω σαν οργανισμός πιά,να τραφώ με κάτι καθαρό-ψωμί και σκέτο νερό μονάχα-πώς να το πώ-ή να ανοίξω ένα παράθυρο ή που λέει ο λόγος,και να συλλογιστώ μονάχα πως υπάρχει κάπου ένας γυαλός,ένα χοχλίδι,πράγματα που ο,τι και να τους κάνεις δε λ ε ρ ώ ν ο υ ν τ α ι.Απλή ποητική ιδιοτροπία?Θα έλεγα ένα είδος "μετάληψη" μάλλον,που δεν γίνεται να μήν έχει συμβολική δύναμη τεράστια.Και άν λέω πως μεταλαβαίνω τη σοφία των γραμμών,τη διαφάνεια του ουρανού, ή την ελευθερία του υγρού στοιχείου,είναι γιατί ξέρω οτι τα ίδια αυτά,με την προέκτασή τους,απο την άλλη όψη της πραγματικότητας που ζούμε, γίνονται ΝΟΜΟΙ που υπαγορεύουν πράξεις με ανάλογη σημασία.Σταματώ εδώ πέρα.Δε θέλω να συνεχίσω ερμηνεύοντας έννοιες που μόνον ποιητικά γίνεται να δοθούν.Θα επιμείνω μόνο στο ύστατο σημείο,που είναι και το "ενωτικο και το κυρίραχο"....το φώς. Απο εκεί ξεκινά,εκεί εμποτίζεται,και εκεί τελειώνει όλος αυτός ο κόσμος.Ενα στοιχείο απόλυτης δικαιοσύνης,που η επαναστροφή του επάνω στίς αμαρτίες μας ηγεμονικά και κυρίαρχα (Ήλιος ο Πρώτος) είναι το ποιητικό μου αίτημα.Έτσι αρχίζει και έτσι τελειώνει η "φυσική μεταφυσική μου",όπως είπε κάποιος.Και αυτό δεν έχει σημασία για τούς ανθρώπους μιάς περιοχής που λέγεται Αιγαίο ή Ελλάδα ή Μεσόγειος, αλλά για όλη την Οικουμένη.Ελπίζω ναβλέπετε την παλινδρομική λειτουργία που μνημόνευσα στήν αρχή,και την αποοστολή του ποιητή.Αποστολή ρητή....Να ρίχνει σταγόνες φώς μέσα στο σκοτάδι που μας περιτριγυρίζει.Ίσως αυτό να έδωσε αφορμή σε μερικούς να με ονομάσουν ποιητή της χαράς΅.Ωστόσο η χρά βρίσκεται μακρύα ω πολύ μακρυά μου.Καί εδώ που τα λέμε μου είναι αδιάφορη.
Συνεχίζεται...
Η συζήτηση αυτή έγινε τήν Ανοιξη του 1951 μεταξύ Ρώμης και Παρισίων και η οποία δεν έχει δημοσιευθεί μεχρι σήμερα.
-Αυτά θα είχαν περιορισμένη και τοπική σημασία,αν έφταναν απο μόνου τους να εξαντληθούν. Αλλά με τραβούν,επειδή μου δίνουν το αίσθημα οτι γίνονται έ ν α με μια ορισμένη φύση,που η αντιστοιχία της πάλι σε μια κλίμακα πνευματική,ισοδυναμεί με κ α ν ό ν ε ς της ζωής μας.
Θέλετε να πείτε...
-Θα σας το πώ αλλοιώς.Απο το Αιγαίο έλπιζα να βγάλω μια μέρα κατι, σαν έναν καινούριο Ηθικό Δεκάλογο.Το σχήμα των καιρών μας έχοντας καταντήσει ένα μπερδεμένο κουβάρι από γραμμές,κάτι με έσπρωχνε να απώσω το δαχτυλο και να τίς ισιώσω.Να ξαναγυρίσω με όπλο το φώς εκεί που το σκοτάδι ασχημονούσε.Μιλώ για μιαν ανάγκη καθαρότητας που μοιάζει αισθητική,μα στο βάθος είναι ηθική,αφού απο μικρό παιδί,την Αδικία συνήθισα να την βλέπω σαν Ασκήμια.¨Οπως και σήμερα,,που όταν τύχει να θίγεται η ανθρωπιά μου,ζητώ να αντιδράσω σαν οργανισμός πιά,να τραφώ με κάτι καθαρό-ψωμί και σκέτο νερό μονάχα-πώς να το πώ-ή να ανοίξω ένα παράθυρο ή που λέει ο λόγος,και να συλλογιστώ μονάχα πως υπάρχει κάπου ένας γυαλός,ένα χοχλίδι,πράγματα που ο,τι και να τους κάνεις δε λ ε ρ ώ ν ο υ ν τ α ι.Απλή ποητική ιδιοτροπία?Θα έλεγα ένα είδος "μετάληψη" μάλλον,που δεν γίνεται να μήν έχει συμβολική δύναμη τεράστια.Και άν λέω πως μεταλαβαίνω τη σοφία των γραμμών,τη διαφάνεια του ουρανού, ή την ελευθερία του υγρού στοιχείου,είναι γιατί ξέρω οτι τα ίδια αυτά,με την προέκτασή τους,απο την άλλη όψη της πραγματικότητας που ζούμε, γίνονται ΝΟΜΟΙ που υπαγορεύουν πράξεις με ανάλογη σημασία.Σταματώ εδώ πέρα.Δε θέλω να συνεχίσω ερμηνεύοντας έννοιες που μόνον ποιητικά γίνεται να δοθούν.Θα επιμείνω μόνο στο ύστατο σημείο,που είναι και το "ενωτικο και το κυρίραχο"....το φώς. Απο εκεί ξεκινά,εκεί εμποτίζεται,και εκεί τελειώνει όλος αυτός ο κόσμος.Ενα στοιχείο απόλυτης δικαιοσύνης,που η επαναστροφή του επάνω στίς αμαρτίες μας ηγεμονικά και κυρίαρχα (Ήλιος ο Πρώτος) είναι το ποιητικό μου αίτημα.Έτσι αρχίζει και έτσι τελειώνει η "φυσική μεταφυσική μου",όπως είπε κάποιος.Και αυτό δεν έχει σημασία για τούς ανθρώπους μιάς περιοχής που λέγεται Αιγαίο ή Ελλάδα ή Μεσόγειος, αλλά για όλη την Οικουμένη.Ελπίζω ναβλέπετε την παλινδρομική λειτουργία που μνημόνευσα στήν αρχή,και την αποοστολή του ποιητή.Αποστολή ρητή....Να ρίχνει σταγόνες φώς μέσα στο σκοτάδι που μας περιτριγυρίζει.Ίσως αυτό να έδωσε αφορμή σε μερικούς να με ονομάσουν ποιητή της χαράς΅.Ωστόσο η χρά βρίσκεται μακρύα ω πολύ μακρυά μου.Καί εδώ που τα λέμε μου είναι αδιάφορη.
Συνεχίζεται...
Η συζήτηση αυτή έγινε τήν Ανοιξη του 1951 μεταξύ Ρώμης και Παρισίων και η οποία δεν έχει δημοσιευθεί μεχρι σήμερα.
11/08/2007
Άγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 17
-Ξαναγυρίζουμε βλεπω πάλι στο αρχαίο μύθο..
-Στή λειτουργία του αρχαίου μύθου,προσέξτε,και όχι στον αρχαίο μύθο.Επιμένω,γιατι μόνο ο όρος "λειτουργία" δείχνει καθαρά αυτό που με έκανε να επιχειρώ μεταμορφώσεις που σωματώνουν ιδέες και ιδεοποιούν μορφες.
-Παραδείγματος χάριν...
-Παραδείγματος χάριν μια κοπέλλα που γίνεται καρπός (Η πορτοκαλλένια) ή μια ψυχική διάθεση που γίνεται δένδρο(Η Τρελή Ροδιά) ή ακόμα μια έννοια αφηρημένη που γίνεται σώμα(Σώμα του Καλοκαιριού).Μεταμορφώσεις,απο μια άποψη τόσο αθώες...
-Δεν το είχα σκεφτεί,ομολογώ. Μα το παράδειγμα δειχνει καθαρά τη μέθοδο.
-Τη μέθοδο που με βοήθησε να λυτρωθώ απο το τυπικό της αρχαίας μυθολογίας χωρίς και να απιστήσω στο "τιμιώτατον" που αντιπροσωπεύει αυτή για μένα. Φυσικά είμαι ένα άτομο,και δεν έχω το τρόπο να δώσω στα πρόσωπα που με απασχολούν,το κύρος των προσώπων του μύθου.Μήτε βαυκαλίζομαι με την ιδέα αυτή.Η ικανοποίησή μου,είναι,να αισθάνομαι οτι τουλάχιστον αυτά, έχουν ένα αντίκρυσμα στην σύγχρονη πραγματικότητα. Η"Μαρίνα" και η "Ελένη",έρωτες της εφηβείας με τη γεύση του ανέφικτου,ομαδικό γνώρισμα της γενεάς μας.Η "Μυρτώ" ένα λαικό αισθησιακό κορίτσι,το πρώτο που μας μύησε στη σεξουαλική ζωή.Το "αγόρι με το γρατζουνισμένο γόνατο" που είναι και το "Ναυτάκι του περιβολιού".Λίγο,ως πολύ,στηνΕλλάδα,όλοι μας κάποτε υπήρξαμε τέτοια "ναυτάκια".Εικονίσματά μας είχαμε τους αγωνιστές του -21,που τούς βρίσκαμε οι περισσότεροι στα γενεαλογικά μας δένδρα.Και οι ακρογυαλιές οπου παίζαμε,τριγυρισμένες ακόμα απο τα κανόνια που μας έδωσαν την Ελευθερία.Φροντίζω πάντοτε να υπάρχει στο δεύτερο πλάνο το στοιχείο του αγώνα για την Ελευθερία,που εστάθηκε το καθημερινό μας ψωμί,αιτία αδιάκοπης δυστυχίας και ψυχικού μεγαλείου.Ό,τι είναι η μοίρα της Ελλάδας.
Οπόλεμος της Αλβανίας κ α ί γιατι ήταν προσωπική εμπειρία μου,κ α ί γιατί παρουσίαζε όλα τα γνωρίσματα ενός πολέμου διακαιωμένου, μου έδωσε την ευκαιρία να δεθώ φυσιολογικά ξανά με τα περασμένα,και να συνεχίσω.Το ίδιο αγόρι που μεγάλωνε κάτω από τη σκιά της Μπουμπουλίνας,δε μπορούσε παρά να γίνει ο "Ανθυπολοχαγός της Αλβανίας",που πεθαίνει μόνο συμβατικά.
Ουσιαστικά,ξαναπροβάλλει στα χρόνια της Κατοχής, και ακουμπάει επάνω στην πατρίδα του "με το κουράγιο που ακουμπάει στη μπόρα το έλατο". Κι άν η μέρα έρθει να λευκανθεί,θα τον βρούμε πάλι σε μια πράσινη παραλία,ανάμεσα στους "γέροντες που έχουν ενα παληό πουνέντε στο γύρω του προσώπου τους," εκείνους που κάτεχαν "ν'αλλάξουν μ'ενα λόγο τους τα πεπρωμένα".Η συνέχεια του Ελληνισμού με συνεχίζει.
Σημείωση...
Η συζήτηση αυτή έγινε την Άνοιξη του 1951,μεταξύ Ρωμης και Παρισίων, και η οποία δεν έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα.
Αύριο η συνέχεια...
-Στή λειτουργία του αρχαίου μύθου,προσέξτε,και όχι στον αρχαίο μύθο.Επιμένω,γιατι μόνο ο όρος "λειτουργία" δείχνει καθαρά αυτό που με έκανε να επιχειρώ μεταμορφώσεις που σωματώνουν ιδέες και ιδεοποιούν μορφες.
-Παραδείγματος χάριν...
-Παραδείγματος χάριν μια κοπέλλα που γίνεται καρπός (Η πορτοκαλλένια) ή μια ψυχική διάθεση που γίνεται δένδρο(Η Τρελή Ροδιά) ή ακόμα μια έννοια αφηρημένη που γίνεται σώμα(Σώμα του Καλοκαιριού).Μεταμορφώσεις,απο μια άποψη τόσο αθώες...
-Δεν το είχα σκεφτεί,ομολογώ. Μα το παράδειγμα δειχνει καθαρά τη μέθοδο.
-Τη μέθοδο που με βοήθησε να λυτρωθώ απο το τυπικό της αρχαίας μυθολογίας χωρίς και να απιστήσω στο "τιμιώτατον" που αντιπροσωπεύει αυτή για μένα. Φυσικά είμαι ένα άτομο,και δεν έχω το τρόπο να δώσω στα πρόσωπα που με απασχολούν,το κύρος των προσώπων του μύθου.Μήτε βαυκαλίζομαι με την ιδέα αυτή.Η ικανοποίησή μου,είναι,να αισθάνομαι οτι τουλάχιστον αυτά, έχουν ένα αντίκρυσμα στην σύγχρονη πραγματικότητα. Η"Μαρίνα" και η "Ελένη",έρωτες της εφηβείας με τη γεύση του ανέφικτου,ομαδικό γνώρισμα της γενεάς μας.Η "Μυρτώ" ένα λαικό αισθησιακό κορίτσι,το πρώτο που μας μύησε στη σεξουαλική ζωή.Το "αγόρι με το γρατζουνισμένο γόνατο" που είναι και το "Ναυτάκι του περιβολιού".Λίγο,ως πολύ,στηνΕλλάδα,όλοι μας κάποτε υπήρξαμε τέτοια "ναυτάκια".Εικονίσματά μας είχαμε τους αγωνιστές του -21,που τούς βρίσκαμε οι περισσότεροι στα γενεαλογικά μας δένδρα.Και οι ακρογυαλιές οπου παίζαμε,τριγυρισμένες ακόμα απο τα κανόνια που μας έδωσαν την Ελευθερία.Φροντίζω πάντοτε να υπάρχει στο δεύτερο πλάνο το στοιχείο του αγώνα για την Ελευθερία,που εστάθηκε το καθημερινό μας ψωμί,αιτία αδιάκοπης δυστυχίας και ψυχικού μεγαλείου.Ό,τι είναι η μοίρα της Ελλάδας.
Οπόλεμος της Αλβανίας κ α ί γιατι ήταν προσωπική εμπειρία μου,κ α ί γιατί παρουσίαζε όλα τα γνωρίσματα ενός πολέμου διακαιωμένου, μου έδωσε την ευκαιρία να δεθώ φυσιολογικά ξανά με τα περασμένα,και να συνεχίσω.Το ίδιο αγόρι που μεγάλωνε κάτω από τη σκιά της Μπουμπουλίνας,δε μπορούσε παρά να γίνει ο "Ανθυπολοχαγός της Αλβανίας",που πεθαίνει μόνο συμβατικά.
Ουσιαστικά,ξαναπροβάλλει στα χρόνια της Κατοχής, και ακουμπάει επάνω στην πατρίδα του "με το κουράγιο που ακουμπάει στη μπόρα το έλατο". Κι άν η μέρα έρθει να λευκανθεί,θα τον βρούμε πάλι σε μια πράσινη παραλία,ανάμεσα στους "γέροντες που έχουν ενα παληό πουνέντε στο γύρω του προσώπου τους," εκείνους που κάτεχαν "ν'αλλάξουν μ'ενα λόγο τους τα πεπρωμένα".Η συνέχεια του Ελληνισμού με συνεχίζει.
Σημείωση...
Η συζήτηση αυτή έγινε την Άνοιξη του 1951,μεταξύ Ρωμης και Παρισίων, και η οποία δεν έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα.
Αύριο η συνέχεια...
11/07/2007
Άγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 16
-Περίεργο...
-Το ξέρω.Βρίσκομαι μακρυά απο τις απασχολήσεις των συγχρόνων μου,και πολλες φορές αναρωτιέμαι αν είμαι ποιητής,με την έννοια που αντιλαμβάνεται τους ποιητές ο κόσμος.Δεν επιμένω,σημειώστε διόλου σ΄αυτόν το τιτλο...
--Είπα "περίεργο",γιατί ένας ιστορικός της λογοτεχνίας μας,έγραψε οτι συγκεντρώνετε χαρακτηριστικά τις αρετές της λογοτεχνίας μας,ενώ βλέπω οτι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
-Δεν είμαι αρμόδιος να κρίνω τους ιστορικούς της λογοτεχνίας μας...
-Τότε ας ξαναγυρίσουμε,αν δεν έχετε αντίρρηση,εκεί που είχαμε σταματίσει...Στον μηχανισμό της μυθοποίησης,και στην αντιστοιχία του φυσικού και του ηθικού κόσμου,με την επαναστροφή της ιδέας.Πως είδατε σύμφωνα με αυτά το Αιγαίο, και πώς ο κύκλος της Αλβανίας και της κατοχής,ήρθε, όπως είπατε, να βοήθήσει την ολοκλήρωση των προσπαθειών σας?
-Από την εμπειρία στην Ιδέα,και αντίστροφα,η παλινδρομική αυτή λειτουργία είναι που προσδιορίζει κάθε φορά τη μοίρα του έργου.¨Οσο τελειότερα γίνεται η λειτουργία αυτή,τόσο η αρχική και συγκεριμένη αφορμή,η δοσμένη από την εμπειρία,προβάλλει πιο καθαρή,τόσο η άλλη κατάληξή της,η ποιητική ιδέα,αποβάλλει τον τοπικό χαρακτήρα της και αγγίζει ενδιαφέροντα οικουμενικά.¨Ετσι,από την εμπειρία -φύση,διαδοχικά,πέρασα στην Ελληνική -φύση,απο κεί στη Νησιωτική-φύση,κι'απο κεί στη φύση-Αιγαίο,στενεύοντας ολοένα το διάφραγμα,ώστε να έχω στα χέρια μου μιαν αφετηρία εντελώς καθαρή.Αυτό είναι το ηθογραφικό τοπίο που είδανε οι κριτικοί μου.Αλλά το τοπίο αυτό,στάθηκε για μένα, ένας χ ώ ρ ο ς και μαζί μιά μ ο ν ά δ α .Χώρος που του αρμόζουν ορισμένοι άνθρωποι,και ορισμένες πράξεις.Μονάδα φύσης,που μπορεί να εξαργυρωθεί,με ορισμένες πάλι πνευματικές αξίες.Η άλλη όψη του νιμίσματος,εκείνη που κοιτάει κατα την Ποίηση,θα ήτανε μια κατάσταση ανθρώπινη,δευτερωμένη απο ένα ηθικό νόημα,κατάσταση ανάλογη με τη θρησκευτική,και με τη συνείδηση αυτή τη φορά,στη θέση του άγνωστου θεού....
Η συζήτηση αυτή,πραγματοποιήθηκε την Άνοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων, και η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δει το φώς της δημοσιότητας..
-Το ξέρω.Βρίσκομαι μακρυά απο τις απασχολήσεις των συγχρόνων μου,και πολλες φορές αναρωτιέμαι αν είμαι ποιητής,με την έννοια που αντιλαμβάνεται τους ποιητές ο κόσμος.Δεν επιμένω,σημειώστε διόλου σ΄αυτόν το τιτλο...
--Είπα "περίεργο",γιατί ένας ιστορικός της λογοτεχνίας μας,έγραψε οτι συγκεντρώνετε χαρακτηριστικά τις αρετές της λογοτεχνίας μας,ενώ βλέπω οτι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
-Δεν είμαι αρμόδιος να κρίνω τους ιστορικούς της λογοτεχνίας μας...
-Τότε ας ξαναγυρίσουμε,αν δεν έχετε αντίρρηση,εκεί που είχαμε σταματίσει...Στον μηχανισμό της μυθοποίησης,και στην αντιστοιχία του φυσικού και του ηθικού κόσμου,με την επαναστροφή της ιδέας.Πως είδατε σύμφωνα με αυτά το Αιγαίο, και πώς ο κύκλος της Αλβανίας και της κατοχής,ήρθε, όπως είπατε, να βοήθήσει την ολοκλήρωση των προσπαθειών σας?
-Από την εμπειρία στην Ιδέα,και αντίστροφα,η παλινδρομική αυτή λειτουργία είναι που προσδιορίζει κάθε φορά τη μοίρα του έργου.¨Οσο τελειότερα γίνεται η λειτουργία αυτή,τόσο η αρχική και συγκεριμένη αφορμή,η δοσμένη από την εμπειρία,προβάλλει πιο καθαρή,τόσο η άλλη κατάληξή της,η ποιητική ιδέα,αποβάλλει τον τοπικό χαρακτήρα της και αγγίζει ενδιαφέροντα οικουμενικά.¨Ετσι,από την εμπειρία -φύση,διαδοχικά,πέρασα στην Ελληνική -φύση,απο κεί στη Νησιωτική-φύση,κι'απο κεί στη φύση-Αιγαίο,στενεύοντας ολοένα το διάφραγμα,ώστε να έχω στα χέρια μου μιαν αφετηρία εντελώς καθαρή.Αυτό είναι το ηθογραφικό τοπίο που είδανε οι κριτικοί μου.Αλλά το τοπίο αυτό,στάθηκε για μένα, ένας χ ώ ρ ο ς και μαζί μιά μ ο ν ά δ α .Χώρος που του αρμόζουν ορισμένοι άνθρωποι,και ορισμένες πράξεις.Μονάδα φύσης,που μπορεί να εξαργυρωθεί,με ορισμένες πάλι πνευματικές αξίες.Η άλλη όψη του νιμίσματος,εκείνη που κοιτάει κατα την Ποίηση,θα ήτανε μια κατάσταση ανθρώπινη,δευτερωμένη απο ένα ηθικό νόημα,κατάσταση ανάλογη με τη θρησκευτική,και με τη συνείδηση αυτή τη φορά,στη θέση του άγνωστου θεού....
Η συζήτηση αυτή,πραγματοποιήθηκε την Άνοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων, και η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δει το φώς της δημοσιότητας..
11/06/2007
Συνέχεια άγνωστης συζήτησης ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 15
Ο "Ανθυπολοχαγός της Αλβανίας"ωστόσο, γίνηκε δεκτός θριαμβευτικά...
-Μόνο που τον βαραίνουν ελαττώματα,ανάλογα η και περισσότερα από άλλα παλαιότερα ποιήματά μου.Φοβούμαι οτι και εδώ,το θέμα είναι που παρασύρει.Όσο για μένα,ο "Ανθυπολοχαγός", δεν θα είχε νόημα αν δεν ερχόταν να συνεχίσει και να συνενώσει δύο προσπάθειες που είχαν φανερωθεί στον πρώτο κύκλο των ποιημάυων μου.Από τη μια μεριά να δημιουργηθεί μέσα στον νεοελληνικό κόσμο ένας μύθος, με "τύπους" ανθρώπων και τοπίων,αντικειμενικά πραγματοποιημένους. Απο την άλλη, να βρεθούν οι "αντιστοιχίες των τύπων" αυτών μέσα στον ηθικό κόσμο.Αυτό έξω απο κάθε συμβατική χροιά που μπορεί να έχει ο όρος του "ηθικού" μέσα σε ένα λεξιλόγιο καταδικασμένο.
-Υπερβολικά περιεκτικές οι τελευταίες αυτές φράσεις.Θα είχατε τη διάθεση να αναλύσετε το περιεχόμενό τους,φέρνοντας αν είναι δυνατόν και μερικά παραδείγματα?
-Θυμηθείτε αυτό που σας είπα στην αρχή... Ο ποιητής η ζητεί να αγνοήσει τη μοναξιά του,και τότε αργά η γρήγορα εξουδετετρώνεται απο αυτήν. Η την μεταμορφώνει και την κατοικεί.Φτιάχνει δικά του πλάσματα,Θεούς,φίλους να του μιλήσουν,τόπους,γιορτές , να χωρέσουν την ανάγκη του να κινηθεί και να ζήσει. Είναι η πιό κοντινή στη δημιουργία, θέση του αυτή.Αναλογισθείτε τώρα τη μοναξιά του Ελληνισμού του σημερινού..., δεν ειναι η πιο κοντινήστη μοναξιά του ποιητήη πιο συγγενική του κατάσταση?Για μένα είναι μια ταύτιση που φωνάζει απο μακρυά.Ποτέ σύνολο δε βρέθηκε τόσο στερημένο απο στηρίγματα,αρπαγμένο απο τη φύση του,βαλμένο να μιλάει με τα άψυχα όσο το δικό μας.Η εποχή μας λοιπόν,όντας αρκετά προχωρημένη ώστε η παλιά εξατομίκευση της έμπνευσης να μην έχει νόημα πιά,(ενδιαφέρει κανέναν η εξύμνηση της γυναίκας που αγαπώ?)ενόμισα οτι η υποκατάσταση στη μοίρα του συνόλου που ανήκω,της ατομικής μου μοίρας του ποιητή,όχι μόνο μπορούσε,αλλα και έπρεπε να γίνει,ακολουθώντας τον ίδιο μηχανισμό.Τη μεταμόρφωση και την αναγωγή των στοιχείων του κόσμου σε μία ιδανική σύνθεση...
Η συζήτηση αυτή η οποία δεν εχει δεί το φώς της δημοσιότητας ακόμη, έγινε την άνοιξη του 1951, μεταξύ Ρώμης και Παρισίων.
-Μόνο που τον βαραίνουν ελαττώματα,ανάλογα η και περισσότερα από άλλα παλαιότερα ποιήματά μου.Φοβούμαι οτι και εδώ,το θέμα είναι που παρασύρει.Όσο για μένα,ο "Ανθυπολοχαγός", δεν θα είχε νόημα αν δεν ερχόταν να συνεχίσει και να συνενώσει δύο προσπάθειες που είχαν φανερωθεί στον πρώτο κύκλο των ποιημάυων μου.Από τη μια μεριά να δημιουργηθεί μέσα στον νεοελληνικό κόσμο ένας μύθος, με "τύπους" ανθρώπων και τοπίων,αντικειμενικά πραγματοποιημένους. Απο την άλλη, να βρεθούν οι "αντιστοιχίες των τύπων" αυτών μέσα στον ηθικό κόσμο.Αυτό έξω απο κάθε συμβατική χροιά που μπορεί να έχει ο όρος του "ηθικού" μέσα σε ένα λεξιλόγιο καταδικασμένο.
-Υπερβολικά περιεκτικές οι τελευταίες αυτές φράσεις.Θα είχατε τη διάθεση να αναλύσετε το περιεχόμενό τους,φέρνοντας αν είναι δυνατόν και μερικά παραδείγματα?
-Θυμηθείτε αυτό που σας είπα στην αρχή... Ο ποιητής η ζητεί να αγνοήσει τη μοναξιά του,και τότε αργά η γρήγορα εξουδετετρώνεται απο αυτήν. Η την μεταμορφώνει και την κατοικεί.Φτιάχνει δικά του πλάσματα,Θεούς,φίλους να του μιλήσουν,τόπους,γιορτές , να χωρέσουν την ανάγκη του να κινηθεί και να ζήσει. Είναι η πιό κοντινή στη δημιουργία, θέση του αυτή.Αναλογισθείτε τώρα τη μοναξιά του Ελληνισμού του σημερινού..., δεν ειναι η πιο κοντινήστη μοναξιά του ποιητήη πιο συγγενική του κατάσταση?Για μένα είναι μια ταύτιση που φωνάζει απο μακρυά.Ποτέ σύνολο δε βρέθηκε τόσο στερημένο απο στηρίγματα,αρπαγμένο απο τη φύση του,βαλμένο να μιλάει με τα άψυχα όσο το δικό μας.Η εποχή μας λοιπόν,όντας αρκετά προχωρημένη ώστε η παλιά εξατομίκευση της έμπνευσης να μην έχει νόημα πιά,(ενδιαφέρει κανέναν η εξύμνηση της γυναίκας που αγαπώ?)ενόμισα οτι η υποκατάσταση στη μοίρα του συνόλου που ανήκω,της ατομικής μου μοίρας του ποιητή,όχι μόνο μπορούσε,αλλα και έπρεπε να γίνει,ακολουθώντας τον ίδιο μηχανισμό.Τη μεταμόρφωση και την αναγωγή των στοιχείων του κόσμου σε μία ιδανική σύνθεση...
Η συζήτηση αυτή η οποία δεν εχει δεί το φώς της δημοσιότητας ακόμη, έγινε την άνοιξη του 1951, μεταξύ Ρώμης και Παρισίων.
11/04/2007
ΧΩΡΙΣ ΤΙΤΛΟ
Δυστυχώς... ένα πρόβλημα πάνω απο τις δυνατότητες μου, δε μου επιτέπει να είμαι συνεπής στο βλογκ...
Σας ηπόσχομαι οτι θα επιστρέψω...
Σας ηπόσχομαι οτι θα επιστρέψω...
10/31/2007
Αγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 14
-Δεν νομίζετε οτι στο σημείο αυτό η κριτική έχει κάποιες ευθύνες?Οτι το κοινό δεν έχει την κατάλληλη προπαίδεια?
-Το κοινόν είναι ένα απρόσωπο σύνολο το οποίο δεν έχουμε δικαίωμα να το κατηγορίσουμε ποτέ. Στο κάτω-κάτω δεν εζήτησε.... Εμείς του δίνουμε.Τόσο το χειτότερο για μάς,αν αυτό που του δίνουμε δεν το ικανοποιεί.Βέβαια η κριτική μπορούσε να βοηθήσει τις σχέσεις μας.Δυστυχώς στην Ελλάδα, η κριτική,εκτος απο ελάχιστες εξαιρέσεις,περιορίστηκε στην πληροφοριοδότηση.Αφήστε που και εκεί συλογίζομαι συχνά,μήπως το λάθος είναι δικό μας,αφού δεν είμαστε άξιοι να εμπνεύσουμε ένα έργο μεγάλης κριτικής...
-Είστε πολυ επιεικής...
-Δεν είμαι επιεικής διόλου.Είμαι μαλιστα αυστηρός, και κάποτε σκληρός όταν χρειάζεται.Αλλά τι ωφελεί να χάνουμε τα μέτρα που ορίζουν τις πραγματικές μας διαστάσεις και να χειρονομούμε στο κενό?Ξέρω οτι απο μια κακή προπαίδευση,που γιαυτή δεν είναι υπεύθυνος, ο μέσος ακροατής έχει συνηθείσει να δέχεται αυτά που ακούει,οχι σύμφωνα με την ευαισθησία του,αλλα σύμφωνα με την τυποποιημένη και απρόσωπη λογική.θεωρεί π.χ. υψηλό,κάθε ποίημα που κλείνει υψηλές ιδέες,η παιδιάτικο,κάθε ποίημα που σχετίζεται με μια αναδρομή στα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου.Επιμένει να συγχέει και να ταυτίζει τον πόνο που δίνει ένα γεγονός της ζωής,με καθε έργο που τυχόν πήρε για θέμα του.Συχνά φτάνει να βρίσκει τραγικότητα,στα ποιήματα ενός ανθρώπου με τραγική ζωή.Όλα αυτά βρίσκονται στη βάση της δυσκολίας μας για συνεννόηση.Καί ποτε κανείς δε βρέθηκε να εξηγήσει οτι όλα αυτά μ π ο ρ ε ί να συμπίπτουν- μ π ο ρ ε ί κ α ι ό χ ι .Οτι υπάρχουν καλές και κακές ποιητικές καταστάσεις,που την αξία τους ορίζει μόνο η καλή η κακή τέχνη.Οτι οι πρώτες βρίσκουν την αντιστοιχία τους στη ζωή και δικαιώνουν τη συγκεκριμένη έμπνευση απ΄όπου επήγασαν,ενω οι δεύτερες εξατμίζονται στο κενό, οπόταν μα στην αλήθεια δε φτάνουν όλες οι κλάψες και όλα τα λουλούδια του κόσμου για να μας σγκινήσουν η για να μας θαμπώσουν.Κάποτε στα χρόνια της Κατοχής,έτυχε να με ρωτήσουν σε μια συγκέντρωση φοιτητών, πως γίνεται να γράφω ποιήματα γεμάτα φώς και έξαρση, όταν τα πάντα γύρω ήσαν γεμάτα μαυρίλα και απελπισία.Αποκρίθηκα οτι δεν ηταν τα γεγονότα της εποχής που με ενδιαφέρανε αλλά το αίσθημα που αναλογούσε σε αυτά τα γεγονότα.Και το αίσθημα αυτό,που το σήκωνε περήφανα τότε ο λαός στους ώμους του,ήτανε γεμάτο φώς και έξαρση.Ακόμη ένα παράδειγμα για να δείτε πόσες δυσκολίες αντιμετωπίζουμε.
η συζήτηση αυτή μεταξύ του Οδυσσέα Ελύτη και του Τεριάντ έγινε την Ανοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων κατα τους μήνες Μαιο-Ιουνιο και η οποία μέχρι σήμερα δεν ειχε δει το φώς της δημοσιότατας...
-Το κοινόν είναι ένα απρόσωπο σύνολο το οποίο δεν έχουμε δικαίωμα να το κατηγορίσουμε ποτέ. Στο κάτω-κάτω δεν εζήτησε.... Εμείς του δίνουμε.Τόσο το χειτότερο για μάς,αν αυτό που του δίνουμε δεν το ικανοποιεί.Βέβαια η κριτική μπορούσε να βοηθήσει τις σχέσεις μας.Δυστυχώς στην Ελλάδα, η κριτική,εκτος απο ελάχιστες εξαιρέσεις,περιορίστηκε στην πληροφοριοδότηση.Αφήστε που και εκεί συλογίζομαι συχνά,μήπως το λάθος είναι δικό μας,αφού δεν είμαστε άξιοι να εμπνεύσουμε ένα έργο μεγάλης κριτικής...
-Είστε πολυ επιεικής...
-Δεν είμαι επιεικής διόλου.Είμαι μαλιστα αυστηρός, και κάποτε σκληρός όταν χρειάζεται.Αλλά τι ωφελεί να χάνουμε τα μέτρα που ορίζουν τις πραγματικές μας διαστάσεις και να χειρονομούμε στο κενό?Ξέρω οτι απο μια κακή προπαίδευση,που γιαυτή δεν είναι υπεύθυνος, ο μέσος ακροατής έχει συνηθείσει να δέχεται αυτά που ακούει,οχι σύμφωνα με την ευαισθησία του,αλλα σύμφωνα με την τυποποιημένη και απρόσωπη λογική.θεωρεί π.χ. υψηλό,κάθε ποίημα που κλείνει υψηλές ιδέες,η παιδιάτικο,κάθε ποίημα που σχετίζεται με μια αναδρομή στα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου.Επιμένει να συγχέει και να ταυτίζει τον πόνο που δίνει ένα γεγονός της ζωής,με καθε έργο που τυχόν πήρε για θέμα του.Συχνά φτάνει να βρίσκει τραγικότητα,στα ποιήματα ενός ανθρώπου με τραγική ζωή.Όλα αυτά βρίσκονται στη βάση της δυσκολίας μας για συνεννόηση.Καί ποτε κανείς δε βρέθηκε να εξηγήσει οτι όλα αυτά μ π ο ρ ε ί να συμπίπτουν- μ π ο ρ ε ί κ α ι ό χ ι .Οτι υπάρχουν καλές και κακές ποιητικές καταστάσεις,που την αξία τους ορίζει μόνο η καλή η κακή τέχνη.Οτι οι πρώτες βρίσκουν την αντιστοιχία τους στη ζωή και δικαιώνουν τη συγκεκριμένη έμπνευση απ΄όπου επήγασαν,ενω οι δεύτερες εξατμίζονται στο κενό, οπόταν μα στην αλήθεια δε φτάνουν όλες οι κλάψες και όλα τα λουλούδια του κόσμου για να μας σγκινήσουν η για να μας θαμπώσουν.Κάποτε στα χρόνια της Κατοχής,έτυχε να με ρωτήσουν σε μια συγκέντρωση φοιτητών, πως γίνεται να γράφω ποιήματα γεμάτα φώς και έξαρση, όταν τα πάντα γύρω ήσαν γεμάτα μαυρίλα και απελπισία.Αποκρίθηκα οτι δεν ηταν τα γεγονότα της εποχής που με ενδιαφέρανε αλλά το αίσθημα που αναλογούσε σε αυτά τα γεγονότα.Και το αίσθημα αυτό,που το σήκωνε περήφανα τότε ο λαός στους ώμους του,ήτανε γεμάτο φώς και έξαρση.Ακόμη ένα παράδειγμα για να δείτε πόσες δυσκολίες αντιμετωπίζουμε.
η συζήτηση αυτή μεταξύ του Οδυσσέα Ελύτη και του Τεριάντ έγινε την Ανοιξη του 1951,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων κατα τους μήνες Μαιο-Ιουνιο και η οποία μέχρι σήμερα δεν ειχε δει το φώς της δημοσιότατας...
10/30/2007
Άγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 13
-Αρχίσατε έτσι απο τα πρώτα σας βήματα?
-Για να είμαι ειλικρινής οχι.Τα πρώτα μου βήματα-θα σας φανεί παράξενο-τα όριζε σχεδον αποκλειστικα, η απέχθεια μου σε ότι ονομάζεται..."κοινοτοπία".την ευλογώ ακόμη.Η αρχική μου φύση ήταν βαθειά μελαχγολική και αρωστημένη.Την χαρακτήριζε και μια συστηματική στάση για κάθε τι το παράδοξο.Δεν ήθελα να εκπροσωπώ ,μέσα στη περιοχή που διάλεξα,τίποτα απ'ότι κιόλας εκπροσωπούσανε οι άλλοι.Τύχη προσωπική μου,ήταν,οτι παρουσιάστικα σε μια εποχή που το πεισιθανάτιο πνεύμα έκανε θραύση,κι'οπου ένα πλήθος παραδοξολόγοι έφταναν στο σημείο να διαμορφώσουν μια νέου είδους κοινοτoπία.Χωρίς να το καταλάβω,και απο αντίδραση στα καμώματα των άλλων,πήρα μια θέση υγιέστερη,θέλησα να γίνω ένας απλός άνθρωπος.
-Το συμπεραίνει αυτό κανείς, απο τον τρόπο που ντύνεστε η συμπεριφέρεστε...
-και που προκαλεί την αγανάκτηση η την απογοήτευση των ανθρώπων που έμαθαν να βλέπουν στον ποιητή έναν χαριτωμένο ηθοποιό.Καθώς έλεγε όμως ένας Γάλλος φίλος μου, στίς μέρες μας, το να μην αρέσεις, αποτελεί μια απο τις αριστοκρατικότερες απολάυσεις...
-Στραφήκατε τοτε στο Αιγαίο...
--Στο Αιγαίο, που κι αυτό απο μια ευτυχισμένη σύμπτωση,αποτελούσε τότε τη μόνη μου εμπειρία.Παράλληλα ήρθε ο Υπερρεαλισμός,που με βοήθησε αφάνταστα να κατανικήσω τις αντιστάσεις μου και να εκφρασθώ άμεσα.Ειναι σήμερα,ίσως,το μόνο που μου απομένει απο τη περίοδο εκείνη της λατρείας μου στη γαλλική πρωτοπορειακή σχολή.
-Συζήτήσανε-και πολλοί αμφισβητήσανε-αν είσαστε εσείς που ανακαλύψατε το Αιγαίο.Άλλοι είπανε,οτι το δώσατε σαν απαράδεχτο ηθογραφικο τοπίο,"κεντημένο με διάθεση ζωγράφου".
-Η κριτική μας-αλλοίμονο μέχρι εκεί φθάνει να δεί.Ωστόσο μια φύση ειναι "καινούρια",κάθε φορά που κατορθώνει κανείς να την κοιτάξει διαφορετικά.Όσο για το άλλο που λέτε,δεν ξέρω.Μπορεί το σφάλμα να εόιναι δικό μου.
-Τι εννοείτε?
-Ότι σαν άνθρωπος,προσπαθώ να λυτρώνομαι απο την ανάγκη να είμαι και για τούς άλλους,ό,τι είμαι για τον εαυτό μου,σαν ποιητής δεν έχω τον τρόπο.Η διάθεση δεν μετρά.Ε ί ν α ι κανείς ότι καταφέρει να δούν οι άλλοι οτι είναι.Φυσικά θλίβομαι αφάνταστα να γράφω "ήλιος" και να διαβάζουν οι άλλοι..."κυριακάτικη λιακάδα στο Ζάππειο...
συνεχίζεται...
-Για να είμαι ειλικρινής οχι.Τα πρώτα μου βήματα-θα σας φανεί παράξενο-τα όριζε σχεδον αποκλειστικα, η απέχθεια μου σε ότι ονομάζεται..."κοινοτοπία".την ευλογώ ακόμη.Η αρχική μου φύση ήταν βαθειά μελαχγολική και αρωστημένη.Την χαρακτήριζε και μια συστηματική στάση για κάθε τι το παράδοξο.Δεν ήθελα να εκπροσωπώ ,μέσα στη περιοχή που διάλεξα,τίποτα απ'ότι κιόλας εκπροσωπούσανε οι άλλοι.Τύχη προσωπική μου,ήταν,οτι παρουσιάστικα σε μια εποχή που το πεισιθανάτιο πνεύμα έκανε θραύση,κι'οπου ένα πλήθος παραδοξολόγοι έφταναν στο σημείο να διαμορφώσουν μια νέου είδους κοινοτoπία.Χωρίς να το καταλάβω,και απο αντίδραση στα καμώματα των άλλων,πήρα μια θέση υγιέστερη,θέλησα να γίνω ένας απλός άνθρωπος.
-Το συμπεραίνει αυτό κανείς, απο τον τρόπο που ντύνεστε η συμπεριφέρεστε...
-και που προκαλεί την αγανάκτηση η την απογοήτευση των ανθρώπων που έμαθαν να βλέπουν στον ποιητή έναν χαριτωμένο ηθοποιό.Καθώς έλεγε όμως ένας Γάλλος φίλος μου, στίς μέρες μας, το να μην αρέσεις, αποτελεί μια απο τις αριστοκρατικότερες απολάυσεις...
-Στραφήκατε τοτε στο Αιγαίο...
--Στο Αιγαίο, που κι αυτό απο μια ευτυχισμένη σύμπτωση,αποτελούσε τότε τη μόνη μου εμπειρία.Παράλληλα ήρθε ο Υπερρεαλισμός,που με βοήθησε αφάνταστα να κατανικήσω τις αντιστάσεις μου και να εκφρασθώ άμεσα.Ειναι σήμερα,ίσως,το μόνο που μου απομένει απο τη περίοδο εκείνη της λατρείας μου στη γαλλική πρωτοπορειακή σχολή.
-Συζήτήσανε-και πολλοί αμφισβητήσανε-αν είσαστε εσείς που ανακαλύψατε το Αιγαίο.Άλλοι είπανε,οτι το δώσατε σαν απαράδεχτο ηθογραφικο τοπίο,"κεντημένο με διάθεση ζωγράφου".
-Η κριτική μας-αλλοίμονο μέχρι εκεί φθάνει να δεί.Ωστόσο μια φύση ειναι "καινούρια",κάθε φορά που κατορθώνει κανείς να την κοιτάξει διαφορετικά.Όσο για το άλλο που λέτε,δεν ξέρω.Μπορεί το σφάλμα να εόιναι δικό μου.
-Τι εννοείτε?
-Ότι σαν άνθρωπος,προσπαθώ να λυτρώνομαι απο την ανάγκη να είμαι και για τούς άλλους,ό,τι είμαι για τον εαυτό μου,σαν ποιητής δεν έχω τον τρόπο.Η διάθεση δεν μετρά.Ε ί ν α ι κανείς ότι καταφέρει να δούν οι άλλοι οτι είναι.Φυσικά θλίβομαι αφάνταστα να γράφω "ήλιος" και να διαβάζουν οι άλλοι..."κυριακάτικη λιακάδα στο Ζάππειο...
συνεχίζεται...
10/29/2007
Άγνωστη συζήτηση Οδυσσεα Ελύτη-Τεριάντ 12
-Ναι το βλέπω.Βλέπω και γενικότερα να μιλάτε για τα μυστικά της τέχνης σας χωρις τις επιφυλάξεις που είχαν οι παλαιότεροι...
-Κατοικώ το γιαλινο σπίτι που έλεγε ο Μπρετόν...
-Τότε θα μου επιτρέψετε να επωφεληθώ.Μιλήσατε για τις ανάγκες που έχει κατα την αντίληψή σας η η Ποίηση που μας έρχεται.Ποιές άλλες βλέπετε?
-Ενδεικτικά θα σας αναφέρω μερικές... Την ανάγκη π.χ. να μετατοπιστεί το ποίημα,σαν νοητό σώμα,απο τον άξονα "παράδοξη ψυχολογική περίπτωση", στον άξονα "αντικειμενικό κάλος".Ένα λάθος της εποχής μας,είναι οτι ζήτησε το "εξαιρετικό" απο την" εξαίρεση",κάτι το αυτονόητο.Σημασία θα είχε να αναζητήσει το ίδιο πράγμα, απ'οτι αποτελεί τον "κανόνα". Σήμερα,οι ποιητές μας,ποντάρουν περισσότερο στη περιέργεια των ανθρώπων και λιγότερο στην ανάγκη του να γευτεί ομορφιά.Και με" ομορφιά" δέν εννοώ βέβαια την ωραιοπάθεια.Γιαυτό τους βλέπουμε να εμπνέονται απο τις εξωτερικές εναλλαγές, απο όπου πηγαίνουν, απο ότι βλέπουν, για να κάνουν "ενσταντανέ".Βελτιωμένα υποκειμένικά ημερολόγια.
-Εσείς δε γράψατε ποιήματα που να ξεκινούν απο ένα συγκεκριμένο εξωτερικό γεγονός?
-Απολύτως.Μπορώ μάλιστα να πω οτι ξεκινώ πάντα απο το συγκεκριμένο.Μόνο που το ζήτημα,δεν είναι απο που ξεκινά κανείς,αλλα που ζητά να φθάσει.Και όταν πηγαίνω εγώ στη Αφρική η στην Νορβηγία,δε ζητώ να φθάσω στους αραπάδες η στα φιόρδ.Ακόμη περισσότερο,δεν εμπνέομαι ποτέ απο μιά ωραία δύση,ένα ωραίο ποίημα για τη δύση.Αυτό θα ήτανε παιδαριώδες.
-Η στιγμή μου φαίνεται κατάλληλη να υποβάλλω και το κλασσικό πια ερώτημα...Πώς γράφετε εσεις? Έτσι θα περάσουμε απο τη Ποίηση στη Ποίησή σας...
-Κάτι τέτοια ερωτήματα-και να με συμπαθάτε-μου θυμίζουν άλλα,σχετικά με τον Έρωτα,που απασχολούσαν τα λευκώματα των δεσποινίδων,εδώ και έναν αιώνα.
-Και όμως, μια ποιητική ιδέα συχνά συνεπαίρνει όπως ο έρωτας-λένε...
-Πόζες ,που η εποχή μας δεν τις σηκώνει.Οι ιδέες,ξέρω εγώ,που τελούν σε ποιητική κατάσταση,προυπάρχουνε μέσα μου διαμορφωμένες απο τον τρόπο της συναναστροφής μου με τα πράγματα,σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Κάθε ποιητής,νομίζω,απο τη στιγμή που γράφει τον πρώτο στίχο του,κλείνει μέσα του σαν σ'ενα μικρό πυρήνα,ολόκληρο το ιδεολογικό περιεχόμενο,του έργου που θα αναπτύξει.Κι εδώ έρχεται το συγκεκριμένο στοιχείο που δίνει την αφορμή.Εντοπίζει την έμπνευση γύρω απο μια εστία,που θα πλατύνει κα θα αναπτυχθεί σε μικρόν αυτοτελή κόσμο, αλλα που μ'αυτό,δεν θα πάψει νάποτελεί μέρος της γενικής ιδέας που είπαμε οτι προυπάρχει μέσα μας.Συνήθως,αυτό,δ ί ν ε τ α ι με δυό-τρείς στίχους,η ακόμη και με έναν,που αμέσως,ο τεχνίτης που παραμονεύει μέσα μας, τον παραλαμβάνει με το γνωστό μεράκι του,και τον λογαριάζει επάνω στα μέτρα ενός υποθετικού συνόλου.Άλοτε,βλέπει οτι κρατεί στα χέρια του μια καλή αρχή ποιήματος, το οποίο πρέπει να γίνει τόσο ακριβώς, και έτσι ακριβώς,ποτέ διαφορετικό.Κάποτε,ταιριάζει τους δοσμένους στίχους στη μέση η στο τέλος του είδους που είναι να γεννηθεί γύρω απο αυτούς.Κατόπιν αρχίζει να δουλεύει.Και τότε,αλλάζει συχνά σχέδιο,επειδή αρχίζει να βρίσκει στην πράξη πράγματα που αλλοιώς ,χωρίς να έχει βουτηχτεί στα νερά,δε θα έβρισκε ποτέ,πράγματα που όχι λίγες φορές,ξεπερνούν σε σημασία το αρχικό εύρυμα,και γίνονται καίρια και αποφασιστικά μέσα στην εξέλιξη της μονάδας του ποιήματος.Η εργασία αυτή είναι περιορισμένη σε έκταση και απέραντη σε βάθος και πλοκή.Στο μινιμουμ ενός νοητού χωρου, ο ποιητής οφείλει να αναπτύξει παράλληλα και ταυτόχρονα,πολλαπλές ενέργειες,που πιάνουν απο τη φιλοσοφική αρχή των ιδεών του και φτάνουν έως την πεζότερη φαινομενικά τεχνητη ανάγκη.Πρέπει ακόμη,σε όλο αυτό το διαστημα, να μένει συνεπής..Συνεπής στις αρχές του,στο ύφος του.Στα πρίν και στα μετά του έργου που σχεδιάζει,επειδή η έσχατη αρμονία-τουλάχιστον για την αντίληψη που έχουμε σήμερα εμείς-έγκειται στην προοπτικιή του συνόλου.
συνεχίζεται...
Η Συζήτηση αυτή του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με τον Τεριάντ, έγινε την Ανοιξη του 1951,τους μήνες Μάιο-Ιούνιο,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων.
-Κατοικώ το γιαλινο σπίτι που έλεγε ο Μπρετόν...
-Τότε θα μου επιτρέψετε να επωφεληθώ.Μιλήσατε για τις ανάγκες που έχει κατα την αντίληψή σας η η Ποίηση που μας έρχεται.Ποιές άλλες βλέπετε?
-Ενδεικτικά θα σας αναφέρω μερικές... Την ανάγκη π.χ. να μετατοπιστεί το ποίημα,σαν νοητό σώμα,απο τον άξονα "παράδοξη ψυχολογική περίπτωση", στον άξονα "αντικειμενικό κάλος".Ένα λάθος της εποχής μας,είναι οτι ζήτησε το "εξαιρετικό" απο την" εξαίρεση",κάτι το αυτονόητο.Σημασία θα είχε να αναζητήσει το ίδιο πράγμα, απ'οτι αποτελεί τον "κανόνα". Σήμερα,οι ποιητές μας,ποντάρουν περισσότερο στη περιέργεια των ανθρώπων και λιγότερο στην ανάγκη του να γευτεί ομορφιά.Και με" ομορφιά" δέν εννοώ βέβαια την ωραιοπάθεια.Γιαυτό τους βλέπουμε να εμπνέονται απο τις εξωτερικές εναλλαγές, απο όπου πηγαίνουν, απο ότι βλέπουν, για να κάνουν "ενσταντανέ".Βελτιωμένα υποκειμένικά ημερολόγια.
-Εσείς δε γράψατε ποιήματα που να ξεκινούν απο ένα συγκεκριμένο εξωτερικό γεγονός?
-Απολύτως.Μπορώ μάλιστα να πω οτι ξεκινώ πάντα απο το συγκεκριμένο.Μόνο που το ζήτημα,δεν είναι απο που ξεκινά κανείς,αλλα που ζητά να φθάσει.Και όταν πηγαίνω εγώ στη Αφρική η στην Νορβηγία,δε ζητώ να φθάσω στους αραπάδες η στα φιόρδ.Ακόμη περισσότερο,δεν εμπνέομαι ποτέ απο μιά ωραία δύση,ένα ωραίο ποίημα για τη δύση.Αυτό θα ήτανε παιδαριώδες.
-Η στιγμή μου φαίνεται κατάλληλη να υποβάλλω και το κλασσικό πια ερώτημα...Πώς γράφετε εσεις? Έτσι θα περάσουμε απο τη Ποίηση στη Ποίησή σας...
-Κάτι τέτοια ερωτήματα-και να με συμπαθάτε-μου θυμίζουν άλλα,σχετικά με τον Έρωτα,που απασχολούσαν τα λευκώματα των δεσποινίδων,εδώ και έναν αιώνα.
-Και όμως, μια ποιητική ιδέα συχνά συνεπαίρνει όπως ο έρωτας-λένε...
-Πόζες ,που η εποχή μας δεν τις σηκώνει.Οι ιδέες,ξέρω εγώ,που τελούν σε ποιητική κατάσταση,προυπάρχουνε μέσα μου διαμορφωμένες απο τον τρόπο της συναναστροφής μου με τα πράγματα,σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Κάθε ποιητής,νομίζω,απο τη στιγμή που γράφει τον πρώτο στίχο του,κλείνει μέσα του σαν σ'ενα μικρό πυρήνα,ολόκληρο το ιδεολογικό περιεχόμενο,του έργου που θα αναπτύξει.Κι εδώ έρχεται το συγκεκριμένο στοιχείο που δίνει την αφορμή.Εντοπίζει την έμπνευση γύρω απο μια εστία,που θα πλατύνει κα θα αναπτυχθεί σε μικρόν αυτοτελή κόσμο, αλλα που μ'αυτό,δεν θα πάψει νάποτελεί μέρος της γενικής ιδέας που είπαμε οτι προυπάρχει μέσα μας.Συνήθως,αυτό,δ ί ν ε τ α ι με δυό-τρείς στίχους,η ακόμη και με έναν,που αμέσως,ο τεχνίτης που παραμονεύει μέσα μας, τον παραλαμβάνει με το γνωστό μεράκι του,και τον λογαριάζει επάνω στα μέτρα ενός υποθετικού συνόλου.Άλοτε,βλέπει οτι κρατεί στα χέρια του μια καλή αρχή ποιήματος, το οποίο πρέπει να γίνει τόσο ακριβώς, και έτσι ακριβώς,ποτέ διαφορετικό.Κάποτε,ταιριάζει τους δοσμένους στίχους στη μέση η στο τέλος του είδους που είναι να γεννηθεί γύρω απο αυτούς.Κατόπιν αρχίζει να δουλεύει.Και τότε,αλλάζει συχνά σχέδιο,επειδή αρχίζει να βρίσκει στην πράξη πράγματα που αλλοιώς ,χωρίς να έχει βουτηχτεί στα νερά,δε θα έβρισκε ποτέ,πράγματα που όχι λίγες φορές,ξεπερνούν σε σημασία το αρχικό εύρυμα,και γίνονται καίρια και αποφασιστικά μέσα στην εξέλιξη της μονάδας του ποιήματος.Η εργασία αυτή είναι περιορισμένη σε έκταση και απέραντη σε βάθος και πλοκή.Στο μινιμουμ ενός νοητού χωρου, ο ποιητής οφείλει να αναπτύξει παράλληλα και ταυτόχρονα,πολλαπλές ενέργειες,που πιάνουν απο τη φιλοσοφική αρχή των ιδεών του και φτάνουν έως την πεζότερη φαινομενικά τεχνητη ανάγκη.Πρέπει ακόμη,σε όλο αυτό το διαστημα, να μένει συνεπής..Συνεπής στις αρχές του,στο ύφος του.Στα πρίν και στα μετά του έργου που σχεδιάζει,επειδή η έσχατη αρμονία-τουλάχιστον για την αντίληψη που έχουμε σήμερα εμείς-έγκειται στην προοπτικιή του συνόλου.
συνεχίζεται...
Η Συζήτηση αυτή του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με τον Τεριάντ, έγινε την Ανοιξη του 1951,τους μήνες Μάιο-Ιούνιο,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων.
10/28/2007
Άγνωστος ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ 11
-Αυτό το τελευταίο,αν δεν κάνω λάθος,το πέτυχε ως ένα σημείο,στις μέρες μας ο Ελιοτ...
-Ναι.Και όχι μόνο αυτό.Επέτυχε μαζί η και χάρις στον Έζρα Πάουντ,να σταθεί έξω απο το τρίγωνο που μνημόνευσα πιο πάνω.Αν δεν εστάθηκα στο παράδειγμά του είναι γιατι ο Ελιοτ-όπως και σε μας ο Καβάφης-αποτελεί μια μεμονωμένη περίπτωση,μιαν εξαίερεση,που μπόρεσε να πραγματοποιηθεί μόνο 'οταν δέχτηκε να πληρώσει λίτρα και μάλιστα πολύ ακριβά..Να θυσιάσει δηλαδη τον λυρισμό.Στον Έλιοτ της "έρημης χώρας", υπάρχει μιά ακόμη μέθοδος.Ημέθοδος,όπως θα λέγαμε των πολλαπλών επιπέδων.Αλλά δε πιστεύω,όπως άλλοι,οτι εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στη ποιητική έκφραση.Το γεγονός οτι ο ίδιος εγκατέλειψε στα "Κουαρτέτα" του,δείχνει το ανεπανάληπτο του παραδείγματος.
Οπωσδήποτε-και για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα που μας απασχολεί-όταν σας μιλώ για χτίσιμο γερό,αποβλέπω σε ένα σύστημα ευρυμάτων,που με τη λειτουργία του να ισσοροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα του ποιήματος.Κοντολογής ονειρεύομαι ένα ποίημα που, να συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύχγρονης εμπειρίας,αλλά να είναι συνάμα γερό όσο και μια Πινδαρική ωδή.
-Και όμως εσείς πρωτοστατήσατε στη κατάργηση των σταθερών μορφών,και στη πλήρη ελευθερία...
-Ναι.Και όχι μόνο αυτό.Επέτυχε μαζί η και χάρις στον Έζρα Πάουντ,να σταθεί έξω απο το τρίγωνο που μνημόνευσα πιο πάνω.Αν δεν εστάθηκα στο παράδειγμά του είναι γιατι ο Ελιοτ-όπως και σε μας ο Καβάφης-αποτελεί μια μεμονωμένη περίπτωση,μιαν εξαίερεση,που μπόρεσε να πραγματοποιηθεί μόνο 'οταν δέχτηκε να πληρώσει λίτρα και μάλιστα πολύ ακριβά..Να θυσιάσει δηλαδη τον λυρισμό.Στον Έλιοτ της "έρημης χώρας", υπάρχει μιά ακόμη μέθοδος.Ημέθοδος,όπως θα λέγαμε των πολλαπλών επιπέδων.Αλλά δε πιστεύω,όπως άλλοι,οτι εγκαινιάζει μια νέα περίοδο στη ποιητική έκφραση.Το γεγονός οτι ο ίδιος εγκατέλειψε στα "Κουαρτέτα" του,δείχνει το ανεπανάληπτο του παραδείγματος.
Οπωσδήποτε-και για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα που μας απασχολεί-όταν σας μιλώ για χτίσιμο γερό,αποβλέπω σε ένα σύστημα ευρυμάτων,που με τη λειτουργία του να ισσοροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα του ποιήματος.Κοντολογής ονειρεύομαι ένα ποίημα που, να συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύχγρονης εμπειρίας,αλλά να είναι συνάμα γερό όσο και μια Πινδαρική ωδή.
-Και όμως εσείς πρωτοστατήσατε στη κατάργηση των σταθερών μορφών,και στη πλήρη ελευθερία...
-Και πρωτοστατώ ακόμη.Επειδή τα ισοσύλαβα μέτρα, οι ομοιοκαταληξίες με τις διασταυρώσεις τους,και όσα άλλα "ετοιμα ενδύματα" προσφέρει μια "Μετρική",-μπορεί να σ υ ν υ π ά ρ χ ο υ ν ,μπορεί και όχι, με ποιήματα που ονομάζουμε καλοχτισμένα.Δεν θα πεί οτι είναι αυτά που εξασφαλίζουν το αγαθό αποτέλεσμα.Ισα-ίσα,αν τα αποκλείσουμε,θα απομονώσουμε καλύτερα την εσωτερική και αόρατη μαστοριά,που μόνον αυτή πιστεύω,γνωρίζει και κρατεί υψηλά το λόγο.Είναι μια αρετή την οποία κατακτά κανείς με την πείρα βέβαια,και με τον μόχθο,αλλα και με την αδιάκοπη και συστηματική τάση να αντιστοιχεί κάθε φορά,στη βασική ανάγκη του ρυθμού που έχουν όλων των εποχών και τών ειδών οι άνθρωποι.
-Παραδείγματος χαριν....
-Την ανάγκη να κόβεται ο χρόνος σε διαστήματα που ξαναγυρίζουν κανονικά.Οι θρησκείες,εστήριξαν εκεί μεγάλο μέρος της επιτυχίας τους,και οι πιστοί,βλέπουμε να επιστρέφουν κάθε χρόνο για να τιμήσουνε τι? Μιά ιδέα.Στίς μέρες μας,και οι εχθροί της θρησκείας,έπλασαν εορτές και ήρωες.Ο ποιητικός λόγος μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα.
-Με τη λειτουργία μιας αδιάκοπης αντιστοιχίας όπως λέτε..
--Ναι. Μα που να έχει την εφαρμογή της όχι μόνο στη μορφή αλλα και στο περιεχόμενο.Στη Ποίηση άλλωστε που κάνουμε,η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.Γιαυτό το λόγο ακριβώς δε στηριζόμαστε σε έναν ομοειδή τύπο, αλλα προτιμούμε να διαμορφωθεί αυτός,απο το τρόπο που θα χειρισθούμε καθε φορά την ουσία.Μετατοπίζουμε ολοένα ενα υποθετικό "κέντρο βάρους",κι αν μπορεί να το χάσουμε,την αποτυχία μας τότε,καμια πρόσοψη "καθαρής μορφής" δεν έρχεται να καλύψει.Παιχνίδι με ανοιχτά χαρτιά.
Η συζήτηση αυτή μεταξύ του Οδυσσέα Ελύτη και του Τεριάντ, έγινε την Άνοιξη του 1951,μεταξυ Ρώμης και Παρισίων.
Συνεχιζεται...
-Παραδείγματος χαριν....
-Την ανάγκη να κόβεται ο χρόνος σε διαστήματα που ξαναγυρίζουν κανονικά.Οι θρησκείες,εστήριξαν εκεί μεγάλο μέρος της επιτυχίας τους,και οι πιστοί,βλέπουμε να επιστρέφουν κάθε χρόνο για να τιμήσουνε τι? Μιά ιδέα.Στίς μέρες μας,και οι εχθροί της θρησκείας,έπλασαν εορτές και ήρωες.Ο ποιητικός λόγος μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα.
-Με τη λειτουργία μιας αδιάκοπης αντιστοιχίας όπως λέτε..
--Ναι. Μα που να έχει την εφαρμογή της όχι μόνο στη μορφή αλλα και στο περιεχόμενο.Στη Ποίηση άλλωστε που κάνουμε,η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.Γιαυτό το λόγο ακριβώς δε στηριζόμαστε σε έναν ομοειδή τύπο, αλλα προτιμούμε να διαμορφωθεί αυτός,απο το τρόπο που θα χειρισθούμε καθε φορά την ουσία.Μετατοπίζουμε ολοένα ενα υποθετικό "κέντρο βάρους",κι αν μπορεί να το χάσουμε,την αποτυχία μας τότε,καμια πρόσοψη "καθαρής μορφής" δεν έρχεται να καλύψει.Παιχνίδι με ανοιχτά χαρτιά.
Η συζήτηση αυτή μεταξύ του Οδυσσέα Ελύτη και του Τεριάντ, έγινε την Άνοιξη του 1951,μεταξυ Ρώμης και Παρισίων.
Συνεχιζεται...
10/27/2007
Αγνωστος ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ-ΤΕΡΙΑΝΤ 10
-Μυρίζομαι μιαν επιστροφή στον ρεαλισμό...
-Δεν με καταλάβατε.Στο πνεύμα επιστροφή δε θα πει τίποτε.Ας δοκιμάσω να σας το πώ αλλιώς..Μέσα στην Ευρωπαική ποίηση της τελευταίας εκατονταετίας, τρία ειναι τα βασικά ρεύματα που επικράτησαν....Η ποίηση της απουσίας-που πιανει απο τον Μαλαρμέ και φτανει εως τον Ελυαρ-,η καταραμένη ποίηση-απο τον Μποντλέρ εως τον Αρτώ,-και η νεορεαλιστική, απο τον Μωρεά εως τον Αραγκόν.
Βρίσκω λοιπόν οτι αυτά τα ρευματα,σχηματίσανε τερματίζοντας,ενα τρίγωνο,που εξακολουθεί δίχως κανένα λόγο να περικλείνει ασφυκτικά την έκφρασή μας.
Αποτελεί μιαν επιβίωση.Πρέπει να απελευθερωθούμε απο τον κλοιό του και να πάμε πιο πέρα.
Πολύ περισσότερο εμείς οι Ελληνες, που με αυτά τα πράγματα δεθήκαμε σε μια ορισμένη στιγμή εντελώς επιπόλαια,και που σήμερα, οπότε σήμανε για τους ίδιους Ευρωπαίους η ώρα της αντίδρασης, έχουμε να παιξουμε ρόλο σημαντικό,ρόλο πρωτοπόρου,φτάνει να εκτιμήσουμε σωστά μερικά απο τα διδάγματα που κλείνει η ιδιαίτερη μας κληρονομιά.Πάντοτε μέσα στη προοπτική να ενωθούμε φυσιολογικά μαζί τους.
-Μιλάτε ισως για μερικά στοιχεία Ελληνικά που η Δύση με τη στροφή που έκανε,ξανάφερε στην επικαιρότητα.
-Για να δείτε πιο καθαρά, θα πάρω τις αναλογίες που υπάρχουν ανάμεσα στη πλαστική και στη ποιητική έκφραση.
Η Δύση, στηρίχθηκε σχεδόν πάντοτε στον μορφασμό, στην οφθαλμαπάτη, στις αποχρώσεις.Σκοπός της η ατμόσφαιρα.Την οδήγησαν εκεί-όπως στις θρησκευτικές της δοξασίες,άλλα πράγματα (η φύση?, η γλώσσα?) που δεν είναι της στιγμή να εξετάσουμε.
Λησμονήσετε όμως μια στιγμή την αναγέννηση που έγινε χωρίς τη συμμετοχή μας,και που πληρώνουμε ακόμα σήμερα τίς αμαρτίες της.
Τί ήταν η ελληνική τέχνη στις πιο διαφορετικές περιόδους ακόμη και στο Βυζάντιο?
Πάντοτε ι δ ε ο γ ρ α μ μ α και ποτέ σκηνοθεσία. Πάντοτε φ ώ ς και σ κ ι ά με καθαρή αντιπαράθεση-ποτέ αποχρώσεις
.Πάντοτε σύνθεση και ποτε περιγραφή.Και ο λόγος υψηλός.Χωρίς να πέφτει στην οικειότητα η στο ανεκδοτολογικό στοιχειο.Χτισμένος ακόμη γερά,με κάθε πρόβλεψη για εσωτερική στερεότητα και διάρκεια.
Συνεχίζεται...
-Δεν με καταλάβατε.Στο πνεύμα επιστροφή δε θα πει τίποτε.Ας δοκιμάσω να σας το πώ αλλιώς..Μέσα στην Ευρωπαική ποίηση της τελευταίας εκατονταετίας, τρία ειναι τα βασικά ρεύματα που επικράτησαν....Η ποίηση της απουσίας-που πιανει απο τον Μαλαρμέ και φτανει εως τον Ελυαρ-,η καταραμένη ποίηση-απο τον Μποντλέρ εως τον Αρτώ,-και η νεορεαλιστική, απο τον Μωρεά εως τον Αραγκόν.
Βρίσκω λοιπόν οτι αυτά τα ρευματα,σχηματίσανε τερματίζοντας,ενα τρίγωνο,που εξακολουθεί δίχως κανένα λόγο να περικλείνει ασφυκτικά την έκφρασή μας.
Αποτελεί μιαν επιβίωση.Πρέπει να απελευθερωθούμε απο τον κλοιό του και να πάμε πιο πέρα.
Πολύ περισσότερο εμείς οι Ελληνες, που με αυτά τα πράγματα δεθήκαμε σε μια ορισμένη στιγμή εντελώς επιπόλαια,και που σήμερα, οπότε σήμανε για τους ίδιους Ευρωπαίους η ώρα της αντίδρασης, έχουμε να παιξουμε ρόλο σημαντικό,ρόλο πρωτοπόρου,φτάνει να εκτιμήσουμε σωστά μερικά απο τα διδάγματα που κλείνει η ιδιαίτερη μας κληρονομιά.Πάντοτε μέσα στη προοπτική να ενωθούμε φυσιολογικά μαζί τους.
-Μιλάτε ισως για μερικά στοιχεία Ελληνικά που η Δύση με τη στροφή που έκανε,ξανάφερε στην επικαιρότητα.
-Για να δείτε πιο καθαρά, θα πάρω τις αναλογίες που υπάρχουν ανάμεσα στη πλαστική και στη ποιητική έκφραση.
Η Δύση, στηρίχθηκε σχεδόν πάντοτε στον μορφασμό, στην οφθαλμαπάτη, στις αποχρώσεις.Σκοπός της η ατμόσφαιρα.Την οδήγησαν εκεί-όπως στις θρησκευτικές της δοξασίες,άλλα πράγματα (η φύση?, η γλώσσα?) που δεν είναι της στιγμή να εξετάσουμε.
Λησμονήσετε όμως μια στιγμή την αναγέννηση που έγινε χωρίς τη συμμετοχή μας,και που πληρώνουμε ακόμα σήμερα τίς αμαρτίες της.
Τί ήταν η ελληνική τέχνη στις πιο διαφορετικές περιόδους ακόμη και στο Βυζάντιο?
Πάντοτε ι δ ε ο γ ρ α μ μ α και ποτέ σκηνοθεσία. Πάντοτε φ ώ ς και σ κ ι ά με καθαρή αντιπαράθεση-ποτέ αποχρώσεις
.Πάντοτε σύνθεση και ποτε περιγραφή.Και ο λόγος υψηλός.Χωρίς να πέφτει στην οικειότητα η στο ανεκδοτολογικό στοιχειο.Χτισμένος ακόμη γερά,με κάθε πρόβλεψη για εσωτερική στερεότητα και διάρκεια.
Συνεχίζεται...
10/26/2007
Αγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 9
-Προφητεία για τη ποίηση που βλέπετε να μας έρχεται?
-Οχι,δεν κάνω προφητείες.Δοκιμάζω με πολύ απλά μέσα να δώ τα πράγματα μέσα στο μέλλον.Απο μια άποψη-το ξέρουμε αυτό-η Ποίηση αγκαλιάζει όλα τα θέματα σε όλες τις εποχές.Άμα όμως προσέξετε καλύτερα,θα δείτε οτι πάντοτε υπάρχει,σε κάθε εποχή, κάποιο στοιχείο που βγαίνει πάνω απο όλα τα άλλα,που προεξέχει,και γίνεται αν μπορεί να πει κανείς,η α ι χ μ ή της ευαισθησίας της.Έτσι στην εποχή του Αρχιλόχου, η Ποίηση ήταν πολιτική.Στην εποχή του Ρωμανού θρησκευτική.Στον αιώνα του RONSARD,ιπποτικά ερωτική.Στα χρόνια του REMBAUD υποστασιακά επαναστατική.Φοβούμαι οτι σήμερα η Ποίηση ,κυλάει σαν μια απο εκείνες τις γυάλινες σφαίρες που χρησιμοποιούσαν οι πατέρες μας για τα χαρτιά των γραφείων τους, και που κυλούσαν όσο να βρούν τη πραγματική τους βάση.Δεν την έχει βρεί.Λέω...Μήπως η βάση αυτή είναι η Ποίηση που θα μπορούσε να γίνει δεκτή απο τη πλατωνική πολιτεία?Με τη διαφορά οτι πρέπει πρώτα να συννενοηθούμε επάνω στο νόημα που συμβολίζει για την εποχή μας ο όρος αυτός.Το δύσκολο είναι να πεί κανείς , οχι τι δ ε ν μάς χρειάζεται,αλλά τ ι μας χρειάζεται.Καιρός να το εννοήσουν οι νέοι που μάχονται με ανύπαρκτα θέματα.
-Για την ώρα, η εικόνα η ποιητική τη εποχής μας, μοιάζει να βρίσκεται στούς αντίποδες εκείνου που εννοείτε.
-Το ξέρω.Αλλά γιαυτό υπάρχει και η προοπτική, να περάσουμε απο τη μια στην αλλη,δύο έσχατες άκρες που αγγίζονται.Όπως απο την άκρη του μεγάλου πόνου της εποιχής,μπορεί πια να συναντήσουμε την ελπίδα.Και απο την εσχατιά των καταχρηστικών εκφράσεων,ένα λόγο, που η επιτυχία του να μην έγκειται στη πλειοδότηση.Θυμηθείτε το περίφημο "μυστήριο".Το πήραμε σαν υπόθεση σκηνοθεσίας,και λησμονήσαμε οτι αληθινό,είναι το μόνο μυστήριο που εξακολουθεί να μένει τέτοιο και μέσα στο απόλυτο φώς.Βλέπεται οτι δε μιλώ για αισιοδοξία η απαισιοδοξία.Για τον ποιητή οι διακρίσεις αυτές δεν υπάρχουν.Υπάρχει μόνο το τραγικό στοιχείο,που είναι μια ύψιστη αντρική στάση,και υπάρχει η πονολατρεία ,που είναι μια νευρωτική ηττοπάθεια.
Η συζήτηση αυτή έγινε τον Μάιο-Ιούνιο 1951 μεταξύ Ρώμης και Παρισίων. Αύριο η συνέχεια.
-Οχι,δεν κάνω προφητείες.Δοκιμάζω με πολύ απλά μέσα να δώ τα πράγματα μέσα στο μέλλον.Απο μια άποψη-το ξέρουμε αυτό-η Ποίηση αγκαλιάζει όλα τα θέματα σε όλες τις εποχές.Άμα όμως προσέξετε καλύτερα,θα δείτε οτι πάντοτε υπάρχει,σε κάθε εποχή, κάποιο στοιχείο που βγαίνει πάνω απο όλα τα άλλα,που προεξέχει,και γίνεται αν μπορεί να πει κανείς,η α ι χ μ ή της ευαισθησίας της.Έτσι στην εποχή του Αρχιλόχου, η Ποίηση ήταν πολιτική.Στην εποχή του Ρωμανού θρησκευτική.Στον αιώνα του RONSARD,ιπποτικά ερωτική.Στα χρόνια του REMBAUD υποστασιακά επαναστατική.Φοβούμαι οτι σήμερα η Ποίηση ,κυλάει σαν μια απο εκείνες τις γυάλινες σφαίρες που χρησιμοποιούσαν οι πατέρες μας για τα χαρτιά των γραφείων τους, και που κυλούσαν όσο να βρούν τη πραγματική τους βάση.Δεν την έχει βρεί.Λέω...Μήπως η βάση αυτή είναι η Ποίηση που θα μπορούσε να γίνει δεκτή απο τη πλατωνική πολιτεία?Με τη διαφορά οτι πρέπει πρώτα να συννενοηθούμε επάνω στο νόημα που συμβολίζει για την εποχή μας ο όρος αυτός.Το δύσκολο είναι να πεί κανείς , οχι τι δ ε ν μάς χρειάζεται,αλλά τ ι μας χρειάζεται.Καιρός να το εννοήσουν οι νέοι που μάχονται με ανύπαρκτα θέματα.
-Για την ώρα, η εικόνα η ποιητική τη εποχής μας, μοιάζει να βρίσκεται στούς αντίποδες εκείνου που εννοείτε.
-Το ξέρω.Αλλά γιαυτό υπάρχει και η προοπτική, να περάσουμε απο τη μια στην αλλη,δύο έσχατες άκρες που αγγίζονται.Όπως απο την άκρη του μεγάλου πόνου της εποιχής,μπορεί πια να συναντήσουμε την ελπίδα.Και απο την εσχατιά των καταχρηστικών εκφράσεων,ένα λόγο, που η επιτυχία του να μην έγκειται στη πλειοδότηση.Θυμηθείτε το περίφημο "μυστήριο".Το πήραμε σαν υπόθεση σκηνοθεσίας,και λησμονήσαμε οτι αληθινό,είναι το μόνο μυστήριο που εξακολουθεί να μένει τέτοιο και μέσα στο απόλυτο φώς.Βλέπεται οτι δε μιλώ για αισιοδοξία η απαισιοδοξία.Για τον ποιητή οι διακρίσεις αυτές δεν υπάρχουν.Υπάρχει μόνο το τραγικό στοιχείο,που είναι μια ύψιστη αντρική στάση,και υπάρχει η πονολατρεία ,που είναι μια νευρωτική ηττοπάθεια.
Η συζήτηση αυτή έγινε τον Μάιο-Ιούνιο 1951 μεταξύ Ρώμης και Παρισίων. Αύριο η συνέχεια.
10/25/2007
Άγνωστη συζήτηση ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 8
-Εξόν και αν αυτό ειναι ο θάνατος...
-Στην ποίηση υπάρχει μια διάσταση χρόνου, οπου η ανάμνηση είναι μέλλον και το μέλλον ανάμνηση την ίδια στιγμή.Έννοια θανάτου δεν υπάρχει εκεί.
-Αν παρακολουθώ σωστά, την αποστολή του ποιητή αντιλαμβάνεστε σαν ένα σύνολο απο αντισυμβατικές ενέργειες,που ζητεί να αντιπαραθέσει στον άνθρωπο το ιδανικό του.
-Η επανάστασή μας , ειναι οτι μετακινούμε ολοένα προς τα εμπρός, το σημείο του ιδανικού κόσμου που κατεργάζονται οι επιστήμονες, οι πολιτικοί και οι φιλόσοφοι.
-Ωστόσο μου εξομολογηθήκατε κάποτε οτι η ιδέα της πολιτείας δε σας είναι ξένη,κι' ακόμη οτι αποβλέπετε σε μια Ηθική, που οι άλλοι συνάδελφοί σας-απ'οσο ξέρω-μήτε στοχάζονται καθόλου να την αγγίξουν.
-Επειδή αποφεύγουνε όπως ο διάβολος το λιβάνι, έννοιες που κατάντησαν συμβατικές.Βέβαια,χρειάζεται κιόλας γιαυτό, κάποιο θάρρος . Μα σας είπα, το υπέρτατο θάρρος θα ήταν να τις ξαναπάρουνε αντισυμβατικά.Το ιδανικό, να τις υπαγορεύσουν στους άλλους ανθρώπους.Συμφιλίωση του ποιητή με την Πλατωνική πολιτεία.
-Προφητεία για τη ποίηση που βλέπετε να μας έρχεται?
-Στην ποίηση υπάρχει μια διάσταση χρόνου, οπου η ανάμνηση είναι μέλλον και το μέλλον ανάμνηση την ίδια στιγμή.Έννοια θανάτου δεν υπάρχει εκεί.
-Αν παρακολουθώ σωστά, την αποστολή του ποιητή αντιλαμβάνεστε σαν ένα σύνολο απο αντισυμβατικές ενέργειες,που ζητεί να αντιπαραθέσει στον άνθρωπο το ιδανικό του.
-Η επανάστασή μας , ειναι οτι μετακινούμε ολοένα προς τα εμπρός, το σημείο του ιδανικού κόσμου που κατεργάζονται οι επιστήμονες, οι πολιτικοί και οι φιλόσοφοι.
-Ωστόσο μου εξομολογηθήκατε κάποτε οτι η ιδέα της πολιτείας δε σας είναι ξένη,κι' ακόμη οτι αποβλέπετε σε μια Ηθική, που οι άλλοι συνάδελφοί σας-απ'οσο ξέρω-μήτε στοχάζονται καθόλου να την αγγίξουν.
-Επειδή αποφεύγουνε όπως ο διάβολος το λιβάνι, έννοιες που κατάντησαν συμβατικές.Βέβαια,χρειάζεται κιόλας γιαυτό, κάποιο θάρρος . Μα σας είπα, το υπέρτατο θάρρος θα ήταν να τις ξαναπάρουνε αντισυμβατικά.Το ιδανικό, να τις υπαγορεύσουν στους άλλους ανθρώπους.Συμφιλίωση του ποιητή με την Πλατωνική πολιτεία.
-Προφητεία για τη ποίηση που βλέπετε να μας έρχεται?
10/24/2007
Άγνωστη συζήτηση ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 7
Η κινούν τον πιο σιμά σ'αυτούς καθρέφτη, έτσι που να υποκαταστήσουν το είδωλό τους στο είδωλο του κόσμου-<η μεγάλη αυταπάτη>, ή επαναστατούν και τον τσακίζουν,<η αυτοκτονία>.
Ο ποιητής, αντίθετα, μεταβάλει τον εαυτό του σε μια πηγή πνευματικών δυνάμεων,γίνεται ένας πομπός, που αυτή τη φορά περνά τούς ανακλώμενους καθρέφτες αντίστροφα,απο τα κάτω προς τα πάνω ,όσο που να αγγίξει τον πραγματικό κόσμο.Απο κεί και πέρα η επιστροφή του ανάμεσά μας, ευθύγραμμη,θά συμπίπτει με το αλήθινό φώς.Ιδού μια εργασία που είναι αόρατη,κοπιώδης και κάποτε φονική.
-Ναί.Αλλά και παρουσιάζει τον κίνδυνο να μας απομακρύνει απο την εποχή μας.
-Αυτά που ακούτε να λένε κάθε μέρα, ότι ο ποιητής πορεύεται με την εποχή του,είναι πλάνη, αν όχι δημαγωγία.Μιλά βέβαια σύμφωνα με την ευαισθησία της εποχής του,αλλά το πράγμα ειναι εντελώς διαφορετικό.
Άμα όμως το καλοσκεφθείτε θα δείτε οτι ίσα-ίσα ο ποιητής α ν τ ι π ο ρ ε ύ ε τ α ι στην εποχή του,απο εκει μάλιστα ο ηρωικός και μαρτυρικός χαρακτήρας του έργου του.Ανεβαίνει ολοένα ενα ρεύμα που θέλει να τον παρασύρει αλλού.Μόχθος.Οι πιτσιλάδες του νερού τον στραβώνουν,τα πλήθη βλαστημούνε.Κάποτε για λίγο βλέπει το όραμα.Μια στιγμή μονάχα.Ζεί την αληθινή ζωή του σε στιγμές.όταν δίνει τις στιγμές αυτές,δίνει ποιήματα.
-Πιστεύετε οτι δεν υπάρχουν όρια στη πορεία αυτή?
-Οι αισθήσεις ναι,φτάνουν ως ένα όριο που το προσδιορίζουν η ένταση και η ποιότητα.Πολλοί
<οι επιστήμονες> φτάνουν στο όριο και σταματούν αναγκαστικά.Άλλοι <οι φιλόσοφοι> αρνούνται τη φύση των αισθήσεων για να εμπιστευθούν τον νού.Ο ποιητής ξεκινά ακριβώς πο το σημείο οπου συναντιούνται οι αντιστοιχίες των αισθήσεων και του νού.Γιαυτό δε γνωρίζει όριο.
-Εξόν και αν αυτό ειναι θάνατος...
-Στη ποίηση υπάρχει μ ι α διάσταση χρόνου, οπου η ανάμνηση είναι μέλλον και το μέλλον ανάμνηση την ίδια στιγμή.Έννοια θανάτου δεν έχει θέση εκεί....
αύριο η συνέχεια.....
Ο ποιητής, αντίθετα, μεταβάλει τον εαυτό του σε μια πηγή πνευματικών δυνάμεων,γίνεται ένας πομπός, που αυτή τη φορά περνά τούς ανακλώμενους καθρέφτες αντίστροφα,απο τα κάτω προς τα πάνω ,όσο που να αγγίξει τον πραγματικό κόσμο.Απο κεί και πέρα η επιστροφή του ανάμεσά μας, ευθύγραμμη,θά συμπίπτει με το αλήθινό φώς.Ιδού μια εργασία που είναι αόρατη,κοπιώδης και κάποτε φονική.
-Ναί.Αλλά και παρουσιάζει τον κίνδυνο να μας απομακρύνει απο την εποχή μας.
-Αυτά που ακούτε να λένε κάθε μέρα, ότι ο ποιητής πορεύεται με την εποχή του,είναι πλάνη, αν όχι δημαγωγία.Μιλά βέβαια σύμφωνα με την ευαισθησία της εποχής του,αλλά το πράγμα ειναι εντελώς διαφορετικό.
Άμα όμως το καλοσκεφθείτε θα δείτε οτι ίσα-ίσα ο ποιητής α ν τ ι π ο ρ ε ύ ε τ α ι στην εποχή του,απο εκει μάλιστα ο ηρωικός και μαρτυρικός χαρακτήρας του έργου του.Ανεβαίνει ολοένα ενα ρεύμα που θέλει να τον παρασύρει αλλού.Μόχθος.Οι πιτσιλάδες του νερού τον στραβώνουν,τα πλήθη βλαστημούνε.Κάποτε για λίγο βλέπει το όραμα.Μια στιγμή μονάχα.Ζεί την αληθινή ζωή του σε στιγμές.όταν δίνει τις στιγμές αυτές,δίνει ποιήματα.
-Πιστεύετε οτι δεν υπάρχουν όρια στη πορεία αυτή?
-Οι αισθήσεις ναι,φτάνουν ως ένα όριο που το προσδιορίζουν η ένταση και η ποιότητα.Πολλοί
<οι επιστήμονες> φτάνουν στο όριο και σταματούν αναγκαστικά.Άλλοι <οι φιλόσοφοι> αρνούνται τη φύση των αισθήσεων για να εμπιστευθούν τον νού.Ο ποιητής ξεκινά ακριβώς πο το σημείο οπου συναντιούνται οι αντιστοιχίες των αισθήσεων και του νού.Γιαυτό δε γνωρίζει όριο.
-Εξόν και αν αυτό ειναι θάνατος...
-Στη ποίηση υπάρχει μ ι α διάσταση χρόνου, οπου η ανάμνηση είναι μέλλον και το μέλλον ανάμνηση την ίδια στιγμή.Έννοια θανάτου δεν έχει θέση εκεί....
αύριο η συνέχεια.....
10/23/2007
Άγνωστος Ε Λ Υ Τ Η Σ 6
Συνέχεια άγνωστης συζήτησης μεταξύ ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ τον Μάιο-Ιούνιο του 1951, μεταξύ Ρώμης και Παρισίων...
-Όχι. Αναρωτιέμαι μόνο ,τι μπορεί στην περίπτωση αυτή, να κάνει ο ποιητής ….
-Να ακολουθήσει τον αντίστροφο δρόμο. Να πάει προς τον άνθρωπο με αντίδοτα που παρασκευάζει η δική του ευαισθησία. Κοιτάξτε :οι καταστάσεις που είπαμε πριν ότι χάνονται χωρίς να τις συλλαμβάνει κανένας δέκτης ,γεννιούνται από μία πραγματικότητα που βρίσκεται σε δυσαρμονία με τον άνθρωπο , αντιστοιχούνε με άλλα λόγια σε μια ορισμένη –τη συμβατική –τάξη του κόσμου .
Ο ποιητής αρχίζει να δουλεύει στο σημείο όπου συντελείτε αυτή η απώλεια ,μόνο που δουλεύει αυτή τη φορά ,για λογαριασμό μιας άλλης τάξης του κόσμου ,εκείνης ακριβώς που αντιστοιχεί στην πραγματικότητα του πνεύματος .
Δημιουργεί, ακόμη και αυθαίρετα (μιλώ για το αυθαίρετο της φαντασίας ) νέες καταστάσεις ,που ακολουθούν ένα αντίστοιχο ρεύμα , και πάνε επαναστροφή του σ επάνω στον υλικό κόσμο ,να υπαγορεύσουν μία καινούργια πραγματικότητα, πιο σύμφωνη με την αλήθεια.
Καθώς βλέπετε, αντίθετα από ότι πιστεύουν οι πολλοί, ο ποιητής δεν φεύγει ,έ ρ χ ε τ α ι. Δεν ιδρύει, κ α τ α λ ύ ε ι τη μοναξιά . Ποίηση είναι η επαναστροφή του πνεύματος επάνω στον υλικό κόσμο. Οι αριστοτελικοί όμως Ευρωπαίοι δεν το εννοούν αυτό πάντοτε.
-Ούτε φυσικά εκείνοι που μιλούν για φυγή από την πραγματικότητα, ονομάζοντας πραγματικότητα τις σχέσεις τους με τα πράγματα ή την ταραχή τους με τους άλλους ανθρώπους ….
-Αυτοί …στο αναμεταξύ χάνουν τη ζωή τους ,εγκαταλείποντας την όσο να γίνει θάνατος .Γιατί κατά βάθος ,αυτό νομίζω είναι ο θάνατος : το ποσοστό συνειδητής ζωής που αφήνει ο άνθρωπος αχρησιμοποίητο. Μια τέλεια ζωή, που δεν θα άφηνε κανένα κατάλοιπο ,δεν θα γνώριζε τον θάνατο.
-Εχετε μία εξαιρετικά ενεργητική αντίληψη για την αποστολή του ποιητή , που ως ένα σημείο την καταλαβαίνω. Μα τη στιγμή αυτή, δε λησμονώ , ότι υποδύομαι το κοινό αίσθημα ,και το κοινό αίσθημα λέει πως ό, τι και να κάνουμε ,ζούμε κυκλωμένοι από αόρατα τείχη .Δύο λοιπόν είναι οι λύσεις :ή τα ρίχνουμε –και πέφτουμε στο κενό. Ή τ’ αφήνουμε ,και τότε ταυτιζόμαστε με την μοναξιά μας.
-Ή μεταμορφώνουμε τη φύση της μοναξιάς μας και τότε γινόμαστε ποιητές .
-Ό ιδεαλισμός σας είναι φανερός. Πλατωνικός θα έλεγα.
-Μπορεί . Όχι ίσως ‘όπως τον αντιλαμβάνονται οι ιδεοκράτες φιλόσοφοι των ημερών μας –δεν είμαι φιλόσοφος και δεν ξέρω- αλλά οπωσδήποτε με τον τρόπο που αντιδρά όποιος έχει μέσα στο αίμα του τον Πλάτωνα. Και μια και αναφέραμε το όνομα του μεγάλου φιλοσόφου ,αφήσετε με να χρησιμοποιήσω μιαν ανάλογη με τις δικές του εικόνα : Ότι ο κόσμος φτάνει στην αντίληψη του ανθρώπου, ύστερα από πολλαπλή αντανάκλαση του σε καθρέπτες .Ό πολύς ο κόσμος δεν υποψιάζεται ότι περνά τον καιρό του με τα είδωλα .Καλά. Μα οι άλλοι ,οι λίγοι, που το αντιλαμβάνονται τι κάνουν;
Αύριο η συνέχεια...
-Όχι. Αναρωτιέμαι μόνο ,τι μπορεί στην περίπτωση αυτή, να κάνει ο ποιητής ….
-Να ακολουθήσει τον αντίστροφο δρόμο. Να πάει προς τον άνθρωπο με αντίδοτα που παρασκευάζει η δική του ευαισθησία. Κοιτάξτε :οι καταστάσεις που είπαμε πριν ότι χάνονται χωρίς να τις συλλαμβάνει κανένας δέκτης ,γεννιούνται από μία πραγματικότητα που βρίσκεται σε δυσαρμονία με τον άνθρωπο , αντιστοιχούνε με άλλα λόγια σε μια ορισμένη –τη συμβατική –τάξη του κόσμου .
Ο ποιητής αρχίζει να δουλεύει στο σημείο όπου συντελείτε αυτή η απώλεια ,μόνο που δουλεύει αυτή τη φορά ,για λογαριασμό μιας άλλης τάξης του κόσμου ,εκείνης ακριβώς που αντιστοιχεί στην πραγματικότητα του πνεύματος .
Δημιουργεί, ακόμη και αυθαίρετα (μιλώ για το αυθαίρετο της φαντασίας ) νέες καταστάσεις ,που ακολουθούν ένα αντίστοιχο ρεύμα , και πάνε επαναστροφή του σ επάνω στον υλικό κόσμο ,να υπαγορεύσουν μία καινούργια πραγματικότητα, πιο σύμφωνη με την αλήθεια.
Καθώς βλέπετε, αντίθετα από ότι πιστεύουν οι πολλοί, ο ποιητής δεν φεύγει ,έ ρ χ ε τ α ι. Δεν ιδρύει, κ α τ α λ ύ ε ι τη μοναξιά . Ποίηση είναι η επαναστροφή του πνεύματος επάνω στον υλικό κόσμο. Οι αριστοτελικοί όμως Ευρωπαίοι δεν το εννοούν αυτό πάντοτε.
-Ούτε φυσικά εκείνοι που μιλούν για φυγή από την πραγματικότητα, ονομάζοντας πραγματικότητα τις σχέσεις τους με τα πράγματα ή την ταραχή τους με τους άλλους ανθρώπους ….
-Αυτοί …στο αναμεταξύ χάνουν τη ζωή τους ,εγκαταλείποντας την όσο να γίνει θάνατος .Γιατί κατά βάθος ,αυτό νομίζω είναι ο θάνατος : το ποσοστό συνειδητής ζωής που αφήνει ο άνθρωπος αχρησιμοποίητο. Μια τέλεια ζωή, που δεν θα άφηνε κανένα κατάλοιπο ,δεν θα γνώριζε τον θάνατο.
-Εχετε μία εξαιρετικά ενεργητική αντίληψη για την αποστολή του ποιητή , που ως ένα σημείο την καταλαβαίνω. Μα τη στιγμή αυτή, δε λησμονώ , ότι υποδύομαι το κοινό αίσθημα ,και το κοινό αίσθημα λέει πως ό, τι και να κάνουμε ,ζούμε κυκλωμένοι από αόρατα τείχη .Δύο λοιπόν είναι οι λύσεις :ή τα ρίχνουμε –και πέφτουμε στο κενό. Ή τ’ αφήνουμε ,και τότε ταυτιζόμαστε με την μοναξιά μας.
-Ή μεταμορφώνουμε τη φύση της μοναξιάς μας και τότε γινόμαστε ποιητές .
-Ό ιδεαλισμός σας είναι φανερός. Πλατωνικός θα έλεγα.
-Μπορεί . Όχι ίσως ‘όπως τον αντιλαμβάνονται οι ιδεοκράτες φιλόσοφοι των ημερών μας –δεν είμαι φιλόσοφος και δεν ξέρω- αλλά οπωσδήποτε με τον τρόπο που αντιδρά όποιος έχει μέσα στο αίμα του τον Πλάτωνα. Και μια και αναφέραμε το όνομα του μεγάλου φιλοσόφου ,αφήσετε με να χρησιμοποιήσω μιαν ανάλογη με τις δικές του εικόνα : Ότι ο κόσμος φτάνει στην αντίληψη του ανθρώπου, ύστερα από πολλαπλή αντανάκλαση του σε καθρέπτες .Ό πολύς ο κόσμος δεν υποψιάζεται ότι περνά τον καιρό του με τα είδωλα .Καλά. Μα οι άλλοι ,οι λίγοι, που το αντιλαμβάνονται τι κάνουν;
Αύριο η συνέχεια...
10/22/2007
Συνέχεια άγνωστης Συζήτησης Ελύτη-Τεριάντ 5
Συνέχεια συζήτησης μεταξύ Τεριάντ-Ελύτη μεταξύ Ρώμης-Παρισιού τους μήνες Μάιο-Ιούνιο 1951
..................
-Τι λέτε. Μου θυμίζετε μάλιστα ότι το πρώτο πράγμα που ήθελα να μάθω είναι πως έγινε ν’ αφιερωθείτε στην Τέχνη. Τι είναι εκείνο που σας έκανε να προτιμήσετε την Ποίηση σαν εκφραστικό μέσο…
-Εν αρχή, όπως λεν, αόριστα, όσο μεγάλωνα, ένοιωθα να χωρίζει ο κόσμος μέσα μου, σε πρακτικό πνεύμα και σε αφιλοκέρδεια .Δυο τρόποι να αντιλαμβάνεται κανείς τη ζωή, άνισοι και ασυμφιλίωτοι .
Ευθύς, ένοιωσα, πως θέλω δε θέλω, είμαι πλασμένος για το δεύτερο. Μα από τη στιγμή εκείνη , η ανάγκη να πραγματοποιηθώ έξω από τον εαυτό μου και μέσα από την αφιλοκέρδεια ,όριζε και την εκλογή του τρόπου.
Κι από όλους τους τρόπους που φανταζόμουν ,ομολογώ, με γοήτευε εκείνος που θα ήταν σε θέση με τα λιγότερα μέσα να φτάσει στο μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Κάτι, που με συγκινούσε ακόμη και έξω από την Τέχνη : Σ’ ένα μηχάνημα ,σ’ ένα τύπο μαθηματικό , σε μια φράση. Κι όταν αργότερα, η υποψία μιας άλλης, μιας ανώτερης πραγματικότητας , έγινε μέσα μου βεβαιότητα, κατάλαβα για τα καλά, πως η ζωή μου ολόκληρη θα έπαιρνε νόημα μόνο αν γινότανε να αφιερωθεί σ’ αυτό το έργο : να την αποδώσει
.Όχι με την ανάλυση ,την περιγραφή, ή την ψυχολογική παρατήρηση, προσόντα που δεν διαθέτω καν και που, ίσως γι’ αυτό , συνήθισα να τα θεωρώ κατώτερα. Αλλά με την μόνη μέθοδο’ που κατέχω : τη σ ύ ν θ ε σ η.
Να οδηγηθεί ο λόγος με την ευθύτερη και αντισυμβατικoτερη διατύπωση του στο σημείο να ξαναγεννά μέσα στο πνεύμα την αντιστοιχία πολλαπλών καταστάσεων, που κάποτε μας άγγιξαν ακαριαία . Δεν το κατάφερα παρά σπάνια .
Το ιδανικό μου όμως παραμένει .Και για μένα ευτυχία θα πει , να έχει κανείς υγεία και ανεξαρτησία μόνο και μόνο για να μπορεί μέσα από κάθε μορφή ζωής – ταξίδια .έρωτες ,πολέμους ,γνωριμίες – να προχωρεί ολοένα βαθύτερα , με όλη του την δεκτικότητα στραμμένη προς την άλλη ζωή που παίζεται μέσα σε τούτη .Ακόμη και αν σαν άτομο δεν έχει κερδίσει τίποτε ,αν είναι απλά και μόνο αυτό που λεν’ ένας δυστυχισμένος
-Δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι υπάρχουν στις μέρες μας άνθρωποι που δέχονται αυτή τη θυσία ,για να καθηλώσουν κάπου φευγαλέες ψυχικές καταστάσεις….
-Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά .Οι καταστάσεις αυτές που νομίζουμε συνήθως ότι αντιπροσωπεύουν το ‘απολύτως ατομικό’ του καθενός μας ,ακριβώς επειδή στα έσχατα σύνορα της ψυχής όπου τις απωθούμε , αγγίζονται και σμίγουν ,αποτελούν ένα στρώμα κοινό ,που δε γίνεται να μην επηρεάζει αυτές ,αλλά δεν τις ν ο ο ύ μ ε ποτέ .
Τις εκπέμπουμε μόνο ,και εκείνες φεύγουν και χάνονται , στερημένες από κατεύθυνση , στο κενό. Πρόκειται –σκεφτείτε- για μίαν αδιάκοπη απώλεια ,που αποστέρει τον άνθρωπο από την επικοινωνία ,και προκαλεί τη μόνωσή του.
Η περίφημη αρρώστια της εποχής μας (που ήτανε και αρρώστια πολλών άλλων εποχών ) εκεί οφείλεται. Τη βρίσκετε μικρή υπόθεση αυτή;
..................
-Τι λέτε. Μου θυμίζετε μάλιστα ότι το πρώτο πράγμα που ήθελα να μάθω είναι πως έγινε ν’ αφιερωθείτε στην Τέχνη. Τι είναι εκείνο που σας έκανε να προτιμήσετε την Ποίηση σαν εκφραστικό μέσο…
-Εν αρχή, όπως λεν, αόριστα, όσο μεγάλωνα, ένοιωθα να χωρίζει ο κόσμος μέσα μου, σε πρακτικό πνεύμα και σε αφιλοκέρδεια .Δυο τρόποι να αντιλαμβάνεται κανείς τη ζωή, άνισοι και ασυμφιλίωτοι .
Ευθύς, ένοιωσα, πως θέλω δε θέλω, είμαι πλασμένος για το δεύτερο. Μα από τη στιγμή εκείνη , η ανάγκη να πραγματοποιηθώ έξω από τον εαυτό μου και μέσα από την αφιλοκέρδεια ,όριζε και την εκλογή του τρόπου.
Κι από όλους τους τρόπους που φανταζόμουν ,ομολογώ, με γοήτευε εκείνος που θα ήταν σε θέση με τα λιγότερα μέσα να φτάσει στο μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Κάτι, που με συγκινούσε ακόμη και έξω από την Τέχνη : Σ’ ένα μηχάνημα ,σ’ ένα τύπο μαθηματικό , σε μια φράση. Κι όταν αργότερα, η υποψία μιας άλλης, μιας ανώτερης πραγματικότητας , έγινε μέσα μου βεβαιότητα, κατάλαβα για τα καλά, πως η ζωή μου ολόκληρη θα έπαιρνε νόημα μόνο αν γινότανε να αφιερωθεί σ’ αυτό το έργο : να την αποδώσει
.Όχι με την ανάλυση ,την περιγραφή, ή την ψυχολογική παρατήρηση, προσόντα που δεν διαθέτω καν και που, ίσως γι’ αυτό , συνήθισα να τα θεωρώ κατώτερα. Αλλά με την μόνη μέθοδο’ που κατέχω : τη σ ύ ν θ ε σ η.
Να οδηγηθεί ο λόγος με την ευθύτερη και αντισυμβατικoτερη διατύπωση του στο σημείο να ξαναγεννά μέσα στο πνεύμα την αντιστοιχία πολλαπλών καταστάσεων, που κάποτε μας άγγιξαν ακαριαία . Δεν το κατάφερα παρά σπάνια .
Το ιδανικό μου όμως παραμένει .Και για μένα ευτυχία θα πει , να έχει κανείς υγεία και ανεξαρτησία μόνο και μόνο για να μπορεί μέσα από κάθε μορφή ζωής – ταξίδια .έρωτες ,πολέμους ,γνωριμίες – να προχωρεί ολοένα βαθύτερα , με όλη του την δεκτικότητα στραμμένη προς την άλλη ζωή που παίζεται μέσα σε τούτη .Ακόμη και αν σαν άτομο δεν έχει κερδίσει τίποτε ,αν είναι απλά και μόνο αυτό που λεν’ ένας δυστυχισμένος
-Δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι υπάρχουν στις μέρες μας άνθρωποι που δέχονται αυτή τη θυσία ,για να καθηλώσουν κάπου φευγαλέες ψυχικές καταστάσεις….
-Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά .Οι καταστάσεις αυτές που νομίζουμε συνήθως ότι αντιπροσωπεύουν το ‘απολύτως ατομικό’ του καθενός μας ,ακριβώς επειδή στα έσχατα σύνορα της ψυχής όπου τις απωθούμε , αγγίζονται και σμίγουν ,αποτελούν ένα στρώμα κοινό ,που δε γίνεται να μην επηρεάζει αυτές ,αλλά δεν τις ν ο ο ύ μ ε ποτέ .
Τις εκπέμπουμε μόνο ,και εκείνες φεύγουν και χάνονται , στερημένες από κατεύθυνση , στο κενό. Πρόκειται –σκεφτείτε- για μίαν αδιάκοπη απώλεια ,που αποστέρει τον άνθρωπο από την επικοινωνία ,και προκαλεί τη μόνωσή του.
Η περίφημη αρρώστια της εποχής μας (που ήτανε και αρρώστια πολλών άλλων εποχών ) εκεί οφείλεται. Τη βρίσκετε μικρή υπόθεση αυτή;
10/21/2007
Συνέχει άγνωστης συζήτησησς ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 4
Συνέχεια της άγννωστης συζήτησησς μεταξυ Ελύτη -Τεριαντ Τον Μάιο-Ιούνιο του 1951, μεταξύ Ρώμης και Παρισιού.
-Και ήμουν έτοιμος ακριβώς να σας ρωτήσω... Η ζωή που περάσατε αυτά τα τελευταία χρόνια στην Εύρώπη, με καινούριες εντυπώσεις και εναλλαγές συγκινήσεων, δε σας έδωσε αφορμή να γράψετε άλλα ποιήματα έξω απο τον γνωστό κύκλο εμπνεύσεων που χαρακτηρίζει το έργο σας?
-Επιτρέψετε μου να απαντήσω αργότερα σε αυτό το ερώτημα.Εκτός αν έχετε να υποβάλλετε άλλα, που να προηγούνται ας πούμε ιστορικά.
-Τι λέτε.. Μου θυμίζετε μάλιστα οτι το πρώτο πράγμα που ήυελα να μάθω είναι π ω ς έγινε να αφιερωθείτε στη Τέχνη. Τί είναι εκείνο που σας έκανε να προτιμήσετε την Ποίηση σαν εκφραστικό μέσο...
-Εν' αρχή. όπως λένε αόριστα,όσο μεγάλωνα, ένοιωθα να χωρίζει ο κόσμος μέσα μου, σε πρακτικό πνεύμα και σε αφιλοκέρδεια.Δύο τρόποι να νατιλαμβάνεται κανείς τη ζωή, άνισοι και ασυμφιλίωτοι.Ευθύς, ένοιωσα, πως θέλω δε θέλω,είμαι πλασμένος για τον δεύτερο. Μα απο εκείνη τη στιγμή η ανάγκη να πραγματοποιηθώ έξω απο τον εαυτό μου και μέσα στην αφιλοκέρδεια, όριζε και την εκλογή του τρόπου.Και απο όλους τούς τρόπους που φανταζόμουν, ομολογώ, με γοήτευε εκείνος που θα ήταν σε θέση με τα λιγότερα μέσα να φτάσει στο μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.......
-Και ήμουν έτοιμος ακριβώς να σας ρωτήσω... Η ζωή που περάσατε αυτά τα τελευταία χρόνια στην Εύρώπη, με καινούριες εντυπώσεις και εναλλαγές συγκινήσεων, δε σας έδωσε αφορμή να γράψετε άλλα ποιήματα έξω απο τον γνωστό κύκλο εμπνεύσεων που χαρακτηρίζει το έργο σας?
-Επιτρέψετε μου να απαντήσω αργότερα σε αυτό το ερώτημα.Εκτός αν έχετε να υποβάλλετε άλλα, που να προηγούνται ας πούμε ιστορικά.
-Τι λέτε.. Μου θυμίζετε μάλιστα οτι το πρώτο πράγμα που ήυελα να μάθω είναι π ω ς έγινε να αφιερωθείτε στη Τέχνη. Τί είναι εκείνο που σας έκανε να προτιμήσετε την Ποίηση σαν εκφραστικό μέσο...
-Εν' αρχή. όπως λένε αόριστα,όσο μεγάλωνα, ένοιωθα να χωρίζει ο κόσμος μέσα μου, σε πρακτικό πνεύμα και σε αφιλοκέρδεια.Δύο τρόποι να νατιλαμβάνεται κανείς τη ζωή, άνισοι και ασυμφιλίωτοι.Ευθύς, ένοιωσα, πως θέλω δε θέλω,είμαι πλασμένος για τον δεύτερο. Μα απο εκείνη τη στιγμή η ανάγκη να πραγματοποιηθώ έξω απο τον εαυτό μου και μέσα στην αφιλοκέρδεια, όριζε και την εκλογή του τρόπου.Και απο όλους τούς τρόπους που φανταζόμουν, ομολογώ, με γοήτευε εκείνος που θα ήταν σε θέση με τα λιγότερα μέσα να φτάσει στο μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.......
250.000 Eυρω ζητούν οι Bonham's απο τον Νίκο Σταθούλη
Τα γεγονότα όπως διαδραματίστηκαν το 2005, στην παρουσίαση έργων προς δημοπράτηση του οίκου Boham’s, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού έχουν, όπως δήλωσε ο Νίκος Σταθούλης, o ως εξής:
«Ενώ συνόδευα τον γλύπτη Takis στην αίθουσα όπου ελάμβανε χώρα η έκθεση, οι υπεύθυνοι του οίκου Bonham’s μας προειδοποίησαν ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να πειράξουμε τα έργα του γλύπτη. Ο οποίος ένα μήνα πριν τους είχε προειδοποιήσει να μην τα εκθέσουν, και πολύ περισσότερο να μη τα πουλήσουν, γιατί ήταν δωρεά του ίδιου στον Αλέξανδρο Ιόλα και άρα δεν είχε κανείς το δικαίωμα να τα πουλήσει. Οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει σχεδόν μια αλυσίδα ασφαλείας-συνοδείας δίπλα μας.
Με το που φτάσαμε μπροστά στα έργα οι υπεύθυνοι ασφαλείας μας εμπόδισαν να έρθουμε σε απόσταση περίπου ενός μέτρου από αυτά.
Στις διαμαρτυρίες μας απάντησαν με σπρωξιές και μπουνιές στο στομάχι. Όταν είδα ότι έσπρωξαν και τον Takis ο οποίος «σημάδευε» με μαρκαδόρο τα έργα του οι υπεύθυνοι του οίκου Boham’s άρχισαν μπροστά στους φίλους να απειλούν: «Ούτε στα καρότσια στην Ομόνοια δεν θα υπάρχουν τα έργα του Takis.» ή «Θα τον καταστρέψουμε σαν όνομα και σαν καλλιτέχνη.»
Όταν τους είπα σε έντονο ύφος ότι «Έχει δικαίωμα ο καλλιτέχνης να προστατεύει το έργο του.» τότε ο υπεύθυνος του Boham’s Phillip … μου είπε ότι «Εμάς δεν μας ενδιαφέρει η τέχνη. Είμαστε χρηματιστές, τα χρήματα μας ενδιαφέρουν.» Στην εντονότατη αντίδρασή μου ότι εκπλήσσομαι από την κυνικότητα αυτής της δήλωσης μου απάντησε ότι «Ο Takis δε θα ξαναπουλήσει έργο του ποτέ. Έχουμε τη δύναμη να τον καταστρέψουμε.»…»
Ο Γλύπτης Τάκις, υπέβαλε αγωγή στον οίκο δημοπρασιών ζητώντας 5.000.000 ευρώ αποζημίωση, η οποία εκδικάστηκε και αναμένεται τούτες τις μέρες να βγει η απόφαση.
Όταν εκλήθη ο Νίκος Σταθούλης στο δελτίο ειδήσεων του ALTER τον Φεβρουάριο 2007 να σχολιάσει τη δημοπράτηση των αντικειμένων του που δημοπρατούσε η πρώην Βασιλική Οικογένεια στο Λονδίνο και αναφέρθηκε στο γεγονός αυτό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι,. «Οι οίκοι δημοπρασιών δεν αγαπούν τη Τέχνη αλλά τα χρήματα..» θυμίζοντας το περιστατικό με τον Τάκις ,ο οίκος Bonham’s έστειλε αγωγή στον Νίκο Σταθούλη, ζητώντας του 250.000 ευρώ … Η υπόθεση εκδικάζεται τις επόμενες μέρες
«Ενώ συνόδευα τον γλύπτη Takis στην αίθουσα όπου ελάμβανε χώρα η έκθεση, οι υπεύθυνοι του οίκου Bonham’s μας προειδοποίησαν ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να πειράξουμε τα έργα του γλύπτη. Ο οποίος ένα μήνα πριν τους είχε προειδοποιήσει να μην τα εκθέσουν, και πολύ περισσότερο να μη τα πουλήσουν, γιατί ήταν δωρεά του ίδιου στον Αλέξανδρο Ιόλα και άρα δεν είχε κανείς το δικαίωμα να τα πουλήσει. Οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει σχεδόν μια αλυσίδα ασφαλείας-συνοδείας δίπλα μας.
Με το που φτάσαμε μπροστά στα έργα οι υπεύθυνοι ασφαλείας μας εμπόδισαν να έρθουμε σε απόσταση περίπου ενός μέτρου από αυτά.
Στις διαμαρτυρίες μας απάντησαν με σπρωξιές και μπουνιές στο στομάχι. Όταν είδα ότι έσπρωξαν και τον Takis ο οποίος «σημάδευε» με μαρκαδόρο τα έργα του οι υπεύθυνοι του οίκου Boham’s άρχισαν μπροστά στους φίλους να απειλούν: «Ούτε στα καρότσια στην Ομόνοια δεν θα υπάρχουν τα έργα του Takis.» ή «Θα τον καταστρέψουμε σαν όνομα και σαν καλλιτέχνη.»
Όταν τους είπα σε έντονο ύφος ότι «Έχει δικαίωμα ο καλλιτέχνης να προστατεύει το έργο του.» τότε ο υπεύθυνος του Boham’s Phillip … μου είπε ότι «Εμάς δεν μας ενδιαφέρει η τέχνη. Είμαστε χρηματιστές, τα χρήματα μας ενδιαφέρουν.» Στην εντονότατη αντίδρασή μου ότι εκπλήσσομαι από την κυνικότητα αυτής της δήλωσης μου απάντησε ότι «Ο Takis δε θα ξαναπουλήσει έργο του ποτέ. Έχουμε τη δύναμη να τον καταστρέψουμε.»…»
Ο Γλύπτης Τάκις, υπέβαλε αγωγή στον οίκο δημοπρασιών ζητώντας 5.000.000 ευρώ αποζημίωση, η οποία εκδικάστηκε και αναμένεται τούτες τις μέρες να βγει η απόφαση.
Όταν εκλήθη ο Νίκος Σταθούλης στο δελτίο ειδήσεων του ALTER τον Φεβρουάριο 2007 να σχολιάσει τη δημοπράτηση των αντικειμένων του που δημοπρατούσε η πρώην Βασιλική Οικογένεια στο Λονδίνο και αναφέρθηκε στο γεγονός αυτό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι,. «Οι οίκοι δημοπρασιών δεν αγαπούν τη Τέχνη αλλά τα χρήματα..» θυμίζοντας το περιστατικό με τον Τάκις ,ο οίκος Bonham’s έστειλε αγωγή στον Νίκο Σταθούλη, ζητώντας του 250.000 ευρώ … Η υπόθεση εκδικάζεται τις επόμενες μέρες
10/19/2007
ΑΓΝΩΣΤΗ συζήτηση ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 3
-Θέλετε να πείτε οτι είδατε μια ευκαιρία που έπρεπε να την αδράξετε?
-Νομίζω.Τόσο καιρό μεσα στα βάθη του νέου ελληνισμού που άρχιζε να ωριμάζει,το πρόβλημα έμενε άλυτο και γεννούσε συμπλέγματα που έφταναν η στην κατωτερότητα η στα δύο άκρα.Όσο η Δύση ζούσε μέσα στην Αναγέννηση, και στα εκφραστικά μέσα που είχε κληρονομησει απο αυτήν-θέλαμε δε θέλαμε- έστεκε μακρυά μας.Η τέλεια αφωμοίωση όμως, όπως τηνξ ήθελε ένας Ροίδης, θα οδηγούσε στην υποταγή.Η τέλεια απομώνωση, οπως την ευαγγελιζότανε ένας Γιαννόπουλος δε θα έσωζε παρά την υπερηφάνεια μας.Ωστόσο έπρεπε να συμπορευτούμε κάποτε με τον υπόλοιπο κόσμο.Ηεπαναστατική λοιπόν γενιά του μεσοπολέμου-η γαλλική προ πάντων-δίνοντας ένα τελικό χτύπημα στην αποκλειστικότητα της κληρονομιάς της,χωρίς να το επιζητεί, στρεφόταν σε πηγές που μας ήταν πιο γνώριμες,ξανάφερνε στο φώς πρότυπα, πολιτογραφημένα απο αιώνες μέσα στο ομαδικό μας υποσυνείδητο. Ένας κοινός χώρος ανοιγόταν για όλους.
Απελευθέρωση λοιπόν μέσα στην έκφραση, και με την ίδια χειρονομία συνένωση με την Ευρώπη, χωρίς θυσίες, αλλα μόνο με κέρδη-αυτά ειναι που ετράβηξαν την εποχή εκείνη εμένα και τους φίλους μου στον Υπερρεαλισμό.Φυσικά εκάναμε υπερβολές. Αλλά και όταν λίγο αργότερα εξηγήσαμε τη θέση μας, κανείς δεν έδωσε προσοχή, δε θέλησε να καταλάβει. Χρειάστηκε να έρθει πολύ αργότερα ένας ξένος πάλι, να πεί τα ίδια περίπου πράγματα,για να τα χωνέψει ένα μέρος της κριτικής μας. Στο μεταξύ εμείς απο τον υπερρεαλισμό, είχαμε κάνει κάτι άλλο,που έφτανε ίσως στους αντίποδες του.Επειδή η μοναδικότητα της Ελλάδος έχει πάντοτε τον τελευταίο λόγο.Τρέφεται πο τις πιό ισχυρές επαναστάσεις,τις αφομοιώνει τέλεια, και στο βάθος μένει απρόσβλητη.Λες και οτιδήποτε περάσει τα σύνορα αυτής της χώρας,υποβέλεται στην κατεργασία που ένας αόρατος μηχανισμός θέτει σε ενέργεια, κινημένος απο τι?Τη Πλατωνική γεωμέτρηση?Το φώς? όπως θέλετε πάρτε το.Η Δύση απο καιρό είχε φτάσει στην εξατομίκευση της έμπνευσης.Η καθημερινή ζωή,ορθολογιστικά οργανωμένη και χωρίς τι περιθώρειο να λειτουργήσει ο παράγοντας του απροσδόκητου... Η φύση πληθωρική και απρόσωπη,Η συλλογική ζωή, απο την απουσία κινδύνου,αποκεντρωμένη και ανίκανη να καταλήξει σε κοινά σύμβολα, όλα αυτά, υποχρεώσανε τη Ποίηση να λειτουργήσει σε χωριστά στεγανά θα έλεγα,διαμερίσματα της ψυχής.Απο εκεί ο περιπτωσιολογικός και ημερολογιακός και ημερολογιακός χαρακτήρας των ποιημάτων που μιμήθηκαν και στην ελλάδα,χωρίς να πολυσκεφθούν το ζήτημα πολλοί ελάσσονες λυρικοί μας. Ο Ελληνας ποιητής ωστόσο, ο αυθεντικός,που είναι απο τη κούνια του ενανθρωπιστής και φυσιοκράτης, αντιδρά με άλλο τρόπο,δείχνει και με τα αντανακλαστικά του ακόμη, να αισθάνεται όπως ο αλλοτινός του συνάδελφος μέσα στον αρχαίο η στον χριστιανικό μύθο.Σήμερα που τούς έχει αποστερηθεί αυτούς, ζητάει έστω και με το άτομό του, να απομιμηθεί το μηχανισμό τους.που θα πεί να σηκώνει για λογαρισμό του το βάρος της ομάδας.Να φτάνει στην αντικειμενικότητα.περνώντας απο πολλές ειδικές περιπτώσεις σε ένα σύμβολο.Είναι η συνείδησή του που μιλά στη θέση της θρησκείας, και αφού η τελευταία τούτη έχει ατονήσει, φυσικά η ευθύνη της πρώτης προβάλει μεγαλύτερη...Να λύσει τη ζώνη του καιρού γύρω απο μερικά στοιχεία που κλείνει η παράδοση, και ύστερα απο αδιάκοπες μεταμορφώσεις,να τα ταυτίσει με μορφές ζωντανές. που έχουν άλλο αντίκρυσμα για μας, αποβλέποντας έτσι στη συγκρότηση ενός μύθου της συγχρονης ζωής....
Αύριο η συνέχεια...
-Νομίζω.Τόσο καιρό μεσα στα βάθη του νέου ελληνισμού που άρχιζε να ωριμάζει,το πρόβλημα έμενε άλυτο και γεννούσε συμπλέγματα που έφταναν η στην κατωτερότητα η στα δύο άκρα.Όσο η Δύση ζούσε μέσα στην Αναγέννηση, και στα εκφραστικά μέσα που είχε κληρονομησει απο αυτήν-θέλαμε δε θέλαμε- έστεκε μακρυά μας.Η τέλεια αφωμοίωση όμως, όπως τηνξ ήθελε ένας Ροίδης, θα οδηγούσε στην υποταγή.Η τέλεια απομώνωση, οπως την ευαγγελιζότανε ένας Γιαννόπουλος δε θα έσωζε παρά την υπερηφάνεια μας.Ωστόσο έπρεπε να συμπορευτούμε κάποτε με τον υπόλοιπο κόσμο.Ηεπαναστατική λοιπόν γενιά του μεσοπολέμου-η γαλλική προ πάντων-δίνοντας ένα τελικό χτύπημα στην αποκλειστικότητα της κληρονομιάς της,χωρίς να το επιζητεί, στρεφόταν σε πηγές που μας ήταν πιο γνώριμες,ξανάφερνε στο φώς πρότυπα, πολιτογραφημένα απο αιώνες μέσα στο ομαδικό μας υποσυνείδητο. Ένας κοινός χώρος ανοιγόταν για όλους.
Απελευθέρωση λοιπόν μέσα στην έκφραση, και με την ίδια χειρονομία συνένωση με την Ευρώπη, χωρίς θυσίες, αλλα μόνο με κέρδη-αυτά ειναι που ετράβηξαν την εποχή εκείνη εμένα και τους φίλους μου στον Υπερρεαλισμό.Φυσικά εκάναμε υπερβολές. Αλλά και όταν λίγο αργότερα εξηγήσαμε τη θέση μας, κανείς δεν έδωσε προσοχή, δε θέλησε να καταλάβει. Χρειάστηκε να έρθει πολύ αργότερα ένας ξένος πάλι, να πεί τα ίδια περίπου πράγματα,για να τα χωνέψει ένα μέρος της κριτικής μας. Στο μεταξύ εμείς απο τον υπερρεαλισμό, είχαμε κάνει κάτι άλλο,που έφτανε ίσως στους αντίποδες του.Επειδή η μοναδικότητα της Ελλάδος έχει πάντοτε τον τελευταίο λόγο.Τρέφεται πο τις πιό ισχυρές επαναστάσεις,τις αφομοιώνει τέλεια, και στο βάθος μένει απρόσβλητη.Λες και οτιδήποτε περάσει τα σύνορα αυτής της χώρας,υποβέλεται στην κατεργασία που ένας αόρατος μηχανισμός θέτει σε ενέργεια, κινημένος απο τι?Τη Πλατωνική γεωμέτρηση?Το φώς? όπως θέλετε πάρτε το.Η Δύση απο καιρό είχε φτάσει στην εξατομίκευση της έμπνευσης.Η καθημερινή ζωή,ορθολογιστικά οργανωμένη και χωρίς τι περιθώρειο να λειτουργήσει ο παράγοντας του απροσδόκητου... Η φύση πληθωρική και απρόσωπη,Η συλλογική ζωή, απο την απουσία κινδύνου,αποκεντρωμένη και ανίκανη να καταλήξει σε κοινά σύμβολα, όλα αυτά, υποχρεώσανε τη Ποίηση να λειτουργήσει σε χωριστά στεγανά θα έλεγα,διαμερίσματα της ψυχής.Απο εκεί ο περιπτωσιολογικός και ημερολογιακός και ημερολογιακός χαρακτήρας των ποιημάτων που μιμήθηκαν και στην ελλάδα,χωρίς να πολυσκεφθούν το ζήτημα πολλοί ελάσσονες λυρικοί μας. Ο Ελληνας ποιητής ωστόσο, ο αυθεντικός,που είναι απο τη κούνια του ενανθρωπιστής και φυσιοκράτης, αντιδρά με άλλο τρόπο,δείχνει και με τα αντανακλαστικά του ακόμη, να αισθάνεται όπως ο αλλοτινός του συνάδελφος μέσα στον αρχαίο η στον χριστιανικό μύθο.Σήμερα που τούς έχει αποστερηθεί αυτούς, ζητάει έστω και με το άτομό του, να απομιμηθεί το μηχανισμό τους.που θα πεί να σηκώνει για λογαρισμό του το βάρος της ομάδας.Να φτάνει στην αντικειμενικότητα.περνώντας απο πολλές ειδικές περιπτώσεις σε ένα σύμβολο.Είναι η συνείδησή του που μιλά στη θέση της θρησκείας, και αφού η τελευταία τούτη έχει ατονήσει, φυσικά η ευθύνη της πρώτης προβάλει μεγαλύτερη...Να λύσει τη ζώνη του καιρού γύρω απο μερικά στοιχεία που κλείνει η παράδοση, και ύστερα απο αδιάκοπες μεταμορφώσεις,να τα ταυτίσει με μορφές ζωντανές. που έχουν άλλο αντίκρυσμα για μας, αποβλέποντας έτσι στη συγκρότηση ενός μύθου της συγχρονης ζωής....
Αύριο η συνέχεια...
10/18/2007
Άγνωστη συζήτηση ΕΛΥΤΗ-ΤΕΡΙΑΝΤ 2
Συνέχεια της συζήτησης του Τεριάντ με τον Οδυσσέα Ελύτη,μεταξύ Ρώμης και Παρισίων τον Μαιο-Ιούνιο του 1951
-Και ο Υπερρεαλισμός? Η Ευρώπη? Τα κορίτσια?
-Σιγά, μη βιάζεστε, θα φτάσουμε και σ'αυτά.Το ένα θα μας φέρει το άλλο.Τα κορίτσια,μια που θελήσατε να το αναφέρετε, μου τα έδωσε η Αθήνα.Ουσιαστικκά και μεταφορικά μιλώντας.Εύρισκα μια συνέχεια στον αισθησιακό λαικο τύπο που μου είχε προσφέρει το νησί,κατι που με άφηνε όπως η διαυγεια του γιαλού, να δώ καθαρα το νόημα της οργανικής ύλης επανω στην ανάπτυξή της και τον σχηματισμό της.Έννοιες όπως το "παρθενικο", το "αστραφτερό", το "αρρυτίδωτο",σύμβολα μαγικά που τα είχα μεγάλη ανάγκη να ξορκίσω το γεροντισμό της εποχής μας, που τόσο με ενοχλούσε.Μόνο που την ίδια στιγμή, χωρίς να το καταλάβω,κρατούσα στα χέρια μου και κάτι άλλο, σημαντικότερο...Το βιολογικό υπόδειγμα ενός τύπου πνευματικού που πραγματοποιούσε τη συνύπαρξη πολλών αντιφατικών καταστάσεων μέσα σε μια αδιαίρετη μονάδα.Ότι ακριβώς φιλοδοξούσα να είναι η ποίηση,τότε,που η συνείδηση με τα άλλα της προβλήματα δεν είχε πάρει ακόμη θέση στις αναζητήσεις μου.Ένα πρώτο στοιχείο, κατι ικανό να καταργεί το αίσθημα της αντινομίας που δίνει η πολλαπλότητα του κόσμου.
Και όταν λίγο αργότερα, είδα τη νεώτερη Ευρωπαική γενιά, απορροφημένη απο τίς ίδιες έγνοιες,δοκίμασα όχι μόνο έναν κάπως αφελή ενθουσιασμό, αλλα και την υποψία οτι η μικρή αυτή σύμπτωση δε μπορούσε να είναι τυχαία.Ερχότανε σαν ένα απο εκείνα τα σημεία των καιρών που δήλωναν οτι έχει φτάσει η κατάλληλη στιγμή, να παραμερισθεί φυσιολογικά ένα εμπόδιο που έστεκε ανάμεσα σε μας και τη Δύση, αιώνες τώραεμπόδιο που αφορούσε βέβαι την έκφραση...
-Και ο Υπερρεαλισμός? Η Ευρώπη? Τα κορίτσια?
-Σιγά, μη βιάζεστε, θα φτάσουμε και σ'αυτά.Το ένα θα μας φέρει το άλλο.Τα κορίτσια,μια που θελήσατε να το αναφέρετε, μου τα έδωσε η Αθήνα.Ουσιαστικκά και μεταφορικά μιλώντας.Εύρισκα μια συνέχεια στον αισθησιακό λαικο τύπο που μου είχε προσφέρει το νησί,κατι που με άφηνε όπως η διαυγεια του γιαλού, να δώ καθαρα το νόημα της οργανικής ύλης επανω στην ανάπτυξή της και τον σχηματισμό της.Έννοιες όπως το "παρθενικο", το "αστραφτερό", το "αρρυτίδωτο",σύμβολα μαγικά που τα είχα μεγάλη ανάγκη να ξορκίσω το γεροντισμό της εποχής μας, που τόσο με ενοχλούσε.Μόνο που την ίδια στιγμή, χωρίς να το καταλάβω,κρατούσα στα χέρια μου και κάτι άλλο, σημαντικότερο...Το βιολογικό υπόδειγμα ενός τύπου πνευματικού που πραγματοποιούσε τη συνύπαρξη πολλών αντιφατικών καταστάσεων μέσα σε μια αδιαίρετη μονάδα.Ότι ακριβώς φιλοδοξούσα να είναι η ποίηση,τότε,που η συνείδηση με τα άλλα της προβλήματα δεν είχε πάρει ακόμη θέση στις αναζητήσεις μου.Ένα πρώτο στοιχείο, κατι ικανό να καταργεί το αίσθημα της αντινομίας που δίνει η πολλαπλότητα του κόσμου.
Και όταν λίγο αργότερα, είδα τη νεώτερη Ευρωπαική γενιά, απορροφημένη απο τίς ίδιες έγνοιες,δοκίμασα όχι μόνο έναν κάπως αφελή ενθουσιασμό, αλλα και την υποψία οτι η μικρή αυτή σύμπτωση δε μπορούσε να είναι τυχαία.Ερχότανε σαν ένα απο εκείνα τα σημεία των καιρών που δήλωναν οτι έχει φτάσει η κατάλληλη στιγμή, να παραμερισθεί φυσιολογικά ένα εμπόδιο που έστεκε ανάμεσα σε μας και τη Δύση, αιώνες τώραεμπόδιο που αφορούσε βέβαι την έκφραση...
10/17/2007
AΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΥΤΗΣ
Από σήμερα θα αρχίσω να δημοσιεύω αποσπάσματα απο μια άγνωστη συζήτηση που είχε δώσει ο Οδυσσέας Ελύτης με τον Τεριάντ το 1951 και η οποία δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας μέχρι σήμερα.
Η συζήτησή τους έγινεμεταξύ Ρώμης και Παρισίων, την Άνοιξη του 1951 μεταξύ των μηνων Μάιου-Ιούνιου.
-Ποιο σωστό μου φαίνεται να αρχίσουμε απο μερικά βιογραφικά...
-Όπως προτιμάτε. Μη λησμονείτε όμως οτι δικαίωμα στη δημοσιότητα έχουν μόνο τα στοιχεία που μπορει να φωτίσουν απο μια άγνωστη πλευρά ένα ποιητικό έργο.Σας παρακαλώ να περιοριστούμε σε αυτά.
-Γεννηθήκατε?
-Στη Κρήτη.Αλλά κατάγομαι απο τη Λέσβο και μεγάλωσα στην Αθήνα. Ενώσετε με τρείς ευθείες πάνω στο χάρτη αυτά τα σημεία και θα δείτε να σχηματίζεται ένα τρίγωνο, που το κέντρο του βρίσκεται "καπου" στο Αιγαίο Πέλαγος.Εκεί υπάρχω ουσιαστικά και απο εκεί προσδιορίζεται η μοίρα μου.Αν σας πώοτι τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων τα πέρασα όλα σε ένα μικρο νησί, απο αυτά που διατηρούν ακόμη τα χνάρια του αγώνα της ανεξαρτησίας μας, θα εννοήσετε πιο εύκολα και την καταγωγή της ηθικής χροιάς που τείνει να πάρει σήμερα ο νησιωτισμός στη ποίησή μου.
-Και που θα άντλησε νέεσ δυνάμεισ φαντάζομαι απο τη συμετοχή σας στον Αλβανικό πόλεμο...
-Ναί. Απο την άποψη οτι σε ώριμη ηλικία, μου δόθηκε η χάρη να λάβω μέρος σε ένα απο εκείνα τα γεναία βήματα που κάνει ο Ελληνισμός προσ το θαύμα, με κάθε πιθανότητα να πέσει, και όμως με κάθε βεβαιότητα να κερδίσει.Το λέω με ταπεινωσύνη και άκρα σοβαρότητα. Ξέρω οτι οι άλλοι ειρωνεύονται, αλλά εμένα ο θάνατος,που τον αντίκρυσα κατάματα τότε, αχρήστεψε μέσα μου κάθε τέτοια διάθεση.Και σήμερα, από το φόβο μήπως αγγίξωω έννοιες που κατάντησαν συμβατικές,προτιμώ το θάρρος να τις ξαναπάρω στα χέρια μου με τρόπο διαφορετικό.Στην υπόθεση της Αλβανίας δεν είδα τη διαμάχη δύο λαών,ούτε το δυναμισμό της φυλής.Είδα τη νίκη της ωραίας αφροσύνης επάνω στον υπολογισμό.Και ακόμη την υγεία που παρουσιάζει το ένστικτο του λαού μας, οταν μπροστά στον κίνδυνο μπορεί να ξεχωρίζει διαμιάς το Καλό απο το Κακό.Μέσα στο συσκοτισμό που μας έφεραν οι καιροί της σοφιστείας και της προπαγάνδας, μου αρέσει να υπολογίζω σε αυτο το φως..."
Αθριο η συνέχεια...
Η συζήτησή τους έγινεμεταξύ Ρώμης και Παρισίων, την Άνοιξη του 1951 μεταξύ των μηνων Μάιου-Ιούνιου.
-Ποιο σωστό μου φαίνεται να αρχίσουμε απο μερικά βιογραφικά...
-Όπως προτιμάτε. Μη λησμονείτε όμως οτι δικαίωμα στη δημοσιότητα έχουν μόνο τα στοιχεία που μπορει να φωτίσουν απο μια άγνωστη πλευρά ένα ποιητικό έργο.Σας παρακαλώ να περιοριστούμε σε αυτά.
-Γεννηθήκατε?
-Στη Κρήτη.Αλλά κατάγομαι απο τη Λέσβο και μεγάλωσα στην Αθήνα. Ενώσετε με τρείς ευθείες πάνω στο χάρτη αυτά τα σημεία και θα δείτε να σχηματίζεται ένα τρίγωνο, που το κέντρο του βρίσκεται "καπου" στο Αιγαίο Πέλαγος.Εκεί υπάρχω ουσιαστικά και απο εκεί προσδιορίζεται η μοίρα μου.Αν σας πώοτι τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων τα πέρασα όλα σε ένα μικρο νησί, απο αυτά που διατηρούν ακόμη τα χνάρια του αγώνα της ανεξαρτησίας μας, θα εννοήσετε πιο εύκολα και την καταγωγή της ηθικής χροιάς που τείνει να πάρει σήμερα ο νησιωτισμός στη ποίησή μου.
-Και που θα άντλησε νέεσ δυνάμεισ φαντάζομαι απο τη συμετοχή σας στον Αλβανικό πόλεμο...
-Ναί. Απο την άποψη οτι σε ώριμη ηλικία, μου δόθηκε η χάρη να λάβω μέρος σε ένα απο εκείνα τα γεναία βήματα που κάνει ο Ελληνισμός προσ το θαύμα, με κάθε πιθανότητα να πέσει, και όμως με κάθε βεβαιότητα να κερδίσει.Το λέω με ταπεινωσύνη και άκρα σοβαρότητα. Ξέρω οτι οι άλλοι ειρωνεύονται, αλλά εμένα ο θάνατος,που τον αντίκρυσα κατάματα τότε, αχρήστεψε μέσα μου κάθε τέτοια διάθεση.Και σήμερα, από το φόβο μήπως αγγίξωω έννοιες που κατάντησαν συμβατικές,προτιμώ το θάρρος να τις ξαναπάρω στα χέρια μου με τρόπο διαφορετικό.Στην υπόθεση της Αλβανίας δεν είδα τη διαμάχη δύο λαών,ούτε το δυναμισμό της φυλής.Είδα τη νίκη της ωραίας αφροσύνης επάνω στον υπολογισμό.Και ακόμη την υγεία που παρουσιάζει το ένστικτο του λαού μας, οταν μπροστά στον κίνδυνο μπορεί να ξεχωρίζει διαμιάς το Καλό απο το Κακό.Μέσα στο συσκοτισμό που μας έφεραν οι καιροί της σοφιστείας και της προπαγάνδας, μου αρέσει να υπολογίζω σε αυτο το φως..."
Αθριο η συνέχεια...
65 εργα του Γκρέκο στην Αθήνα
Μεγάλη έκθεση του Γκρέκο στην Αθήνα με 65 μοναδικά έργα ξεκίνησε επίσημα χθές στο
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ με τίτλο “Ο Γκρέκο και το εργαστήριό του”
Δειάρκεια έκθεσης
17 Οκτωβρίου 2007 – 5 Ιανουαρίου 2008
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάζει την έκθεση «Ο Γκρέκο και το εργαστήριό του», η οποία θα διαρκέσει από τις 17 Οκτωβρίου 2007 έως τις 5 Ιανουαρίου 2008.
Η έκθεση είναι μια παραγωγή της SEACEX (Sociedad Estatal Para la Acción Cultural Exterior) σε συνδιοργάνωση με το Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή-Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία της Iberdrola Renewables.
Η έκθεση περιλαμβάνει 58 έργα από μεγάλα μουσεία της Ισπανίας (Μουσείο Ελ Γκρέκο - Τολέδο, Μουσείο Santa Cruz - Τολέδο, Μουσείο Πράδο - Μαδρίτη, Patrimonio Nacional: Palacio Real, Real Monasterio de S. Lorenzo de El Escorial, Lazaro Galdiano - Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη – Μαδρίτη, Μουσείο Καλών Τεχνών Μπιλμπάο, Μουσείο Καλών Τεχνών – Σεβίλλη κ.ά), των Ηνωμένων Πολιτειών (Metropolitan Museum of Art - Ν. Υόρκη, Hispanic Society of America - Ν.Υόρκη), της Ουγγαρίας (Szépmüvészeti Museum – Βουδαπέστη) και της Ελβετίας (Συλλογή Bührle), εκ των οποίων 8-10 πίνακες φέρουν την υπογραφή του μεγάλου δημιουργού της Ισπανικής τέχνης του 17ου αιώνα, Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Ελ Γκρέκο).
Μαζί με τις δημιουργίες του Γκρέκο θα παρουσιαστούν έργα των μαθητών του, του γιου του Jorge Manuel Theotocopuli (1578-1631) και Luis Tristan (c.1585-1624) και άλλων ζωγράφων που αποδίδονται στο εργαστήριό του, καθώς επίσης και έργα του Blas Muñoz (τέλη 17ου αιώνα). Τέλος, θα συμπεριληφθεί ένα αντίγραφο από το Μουσείο Πράδο, το οποίο αρχικά είχε αποδοθεί στον Γκρέκο.
Η έκθεση θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην Ισπανική περίοδο του Γκρέκο με στόχο να προβληθεί η καθοριστική επιρροή του την εποχή εκείνη, καθώς και η επιστημονική τεκμηρίωση του εργαστηρίου του. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει η Carmen Garrido (Μουσείο Πράδο), ο José Alvarez Lopera, ιστορικός τέχνης (Μουσείο Πράδο) και ο Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Την έκθεση θα συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος στα ελληνικά και τα ισπανικά.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία
Στο πλαίσιο της έκθεσης, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων διοργανώνει εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου και στις μεγάλες τάξεις του Δημοτικού. Οι μαθητές θα παρακολουθούν αρχικά μία 20λεπτη προβολή, σχετική με τη ζωή και το έργο του El Greco, και στη συνέχεια θα ξεναγούνται στην έκθεση από Μουσειοπαιδαγωγό του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Στους μαθητές θα δίνεται εκπαιδευτικό βιβλίο σχετικό με το θέμα της έκθεσης. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να τηλεφωνούν από Δευτέρα έως Παρασκευή, 13:00 – 16:00 μ.μ. στο 210 7239438 για να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους στο Μουσείο.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ με τίτλο “Ο Γκρέκο και το εργαστήριό του”
Δειάρκεια έκθεσης
17 Οκτωβρίου 2007 – 5 Ιανουαρίου 2008
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάζει την έκθεση «Ο Γκρέκο και το εργαστήριό του», η οποία θα διαρκέσει από τις 17 Οκτωβρίου 2007 έως τις 5 Ιανουαρίου 2008.
Η έκθεση είναι μια παραγωγή της SEACEX (Sociedad Estatal Para la Acción Cultural Exterior) σε συνδιοργάνωση με το Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή-Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία της Iberdrola Renewables.
Η έκθεση περιλαμβάνει 58 έργα από μεγάλα μουσεία της Ισπανίας (Μουσείο Ελ Γκρέκο - Τολέδο, Μουσείο Santa Cruz - Τολέδο, Μουσείο Πράδο - Μαδρίτη, Patrimonio Nacional: Palacio Real, Real Monasterio de S. Lorenzo de El Escorial, Lazaro Galdiano - Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη – Μαδρίτη, Μουσείο Καλών Τεχνών Μπιλμπάο, Μουσείο Καλών Τεχνών – Σεβίλλη κ.ά), των Ηνωμένων Πολιτειών (Metropolitan Museum of Art - Ν. Υόρκη, Hispanic Society of America - Ν.Υόρκη), της Ουγγαρίας (Szépmüvészeti Museum – Βουδαπέστη) και της Ελβετίας (Συλλογή Bührle), εκ των οποίων 8-10 πίνακες φέρουν την υπογραφή του μεγάλου δημιουργού της Ισπανικής τέχνης του 17ου αιώνα, Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Ελ Γκρέκο).
Μαζί με τις δημιουργίες του Γκρέκο θα παρουσιαστούν έργα των μαθητών του, του γιου του Jorge Manuel Theotocopuli (1578-1631) και Luis Tristan (c.1585-1624) και άλλων ζωγράφων που αποδίδονται στο εργαστήριό του, καθώς επίσης και έργα του Blas Muñoz (τέλη 17ου αιώνα). Τέλος, θα συμπεριληφθεί ένα αντίγραφο από το Μουσείο Πράδο, το οποίο αρχικά είχε αποδοθεί στον Γκρέκο.
Η έκθεση θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην Ισπανική περίοδο του Γκρέκο με στόχο να προβληθεί η καθοριστική επιρροή του την εποχή εκείνη, καθώς και η επιστημονική τεκμηρίωση του εργαστηρίου του. Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν αναλάβει η Carmen Garrido (Μουσείο Πράδο), ο José Alvarez Lopera, ιστορικός τέχνης (Μουσείο Πράδο) και ο Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Την έκθεση θα συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος στα ελληνικά και τα ισπανικά.
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία
Στο πλαίσιο της έκθεσης, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων διοργανώνει εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου και στις μεγάλες τάξεις του Δημοτικού. Οι μαθητές θα παρακολουθούν αρχικά μία 20λεπτη προβολή, σχετική με τη ζωή και το έργο του El Greco, και στη συνέχεια θα ξεναγούνται στην έκθεση από Μουσειοπαιδαγωγό του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Στους μαθητές θα δίνεται εκπαιδευτικό βιβλίο σχετικό με το θέμα της έκθεσης. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να τηλεφωνούν από Δευτέρα έως Παρασκευή, 13:00 – 16:00 μ.μ. στο 210 7239438 για να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους στο Μουσείο.
10/16/2007
OI TOIXOI MΟΙΛΑΝΕ ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ-ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ
Επειδή, «αν ο Θεός ήθελε να μην γράφουμε στους τοίχους, θα έδινε τις 10 εντολές σε τετράδιο » , .....παρακάτω ακολουθούν ορισμένα από τα ωραιότερα:
«Αυτοί που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε.» (λεωφόρος Αλεξάνδρας, Αθήνα)
«Αν τα λάθη διδάσκουν, τότε έχω καταπληκτική μόρφωση.»(οδός Μπενάκη, Αθήνα)
«Η χώρα καταστρέφεται από την αδιαφορία, αλλά τι με νοιάζει εμένα?» (λόφος Στρέφη, Αθ! ήνα)
«Δεν φοβάμαι τίποτα, Δεν ελπίζω τίποτα, Ι am a free man.» (πλατεία Αγ. Κήρυκου, Ικαρία) «Θέλω να γίνω αυτό που ήμουν τότε που ήθελα να γίνω αυτό που είμαι τώρα.» (πλατεία Εξαρχείων, Αθήνα)
«Οι τοίχοι έχουν αυτιά και τα αυτιά μας τοίχους.» (Ψυρρής, Αθήνα)
«Το καλύτερο σχολείο που φωτίζει είναι αυτό που καίγεται.» (4ο Λύκειο, Καλαμάτα)
«Ο Χριστός δίδαξε και πέθανε. Οι καθηγητές τι περιμένουν ?»(Ε.Μ.Π., Αθήνα)
«Κολόμβε, γαμώ την περιέργειά σου.» ( ! Decadence, Αθήνα)
«Το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του.»(πλατεία Εξαρχείων, Αθήνα)
«Φονιάδες των Ψαριών, Πελεκάνοι.» (οδός Γερουλάνου, Αργυρούπολη)
«Η μαμά! μου λέει ότι αν δεν έχω πέσω στο κρεβάτι μέχρι τις δέκα και μισή, θα πρέπει να γυρίσω σπίτι.»
(Ποτοπωλείον, Αθήνα) «Μόνο τα καλά κορίτσια κρατάνε ημερολόγιο. Τα κακά δεν έχουν χρόνο.»( Dark Sun, Αθήνα)
«Δεν υπάρχουν παθητικοί καπνιστές, μόνο αντιπαθητικοί αντικαπνιστές» ( T.E. I ., Αθήνας) «Το Lifestyle είναι μ! αγικό, από μηδενικό σε κάνει νούμερο.»
(Γκάζι, Αθήνα)
«Θεσσαλονίκη, η μόνη πόλη που γράφεται με δύο Σίγμα και προφέρεται με δύο Λάμδα.»(Μύλος, Θεσσαλονίκη)
«Διατηρείτε την Αθήνα καθαρή. Πετάτε τα σκουπίδια σας στον Πειραιά.» (Μεταξουργείο, Αθήνα)
«Ο Χριστός πέθανε, ο Αινστάιν πέθανε, και Εγώ δεν αισθάνομαι καλά τελευταία.» ( Aν club, Αθήνα) «Ζαλίζομαι. Σταματήστε τη Γη να κατέβω.»(Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη)
«Συμμετέχω, Συμμετέχεις, Συμμετέχει, Συμμετέχουμε, Συμμετέχετε, Αποφασίζουν.» (οδός Σινώπης, Αθήνα) «
Μήπως ήρθε η ώρα να πεθάνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην χώρα που τους γέννησε ?» (οδός Σινώπης, Αθήνα)
«Τα γκαζάκια δεν είναι μόνο για καφέδες.» (οδός Παπαδιαμαντοπούλου, Αθήνα)
«Έγχρωμη TV , Ασπρόμαυρη Ζωή.»(οδός Στου! ρνάρα, Αθήνα)
«Μην τα περιμένετε όλα από την Αστυνομία. Χτυπηθείτε μόνοι σας.» (Παπασωτηρίου, οδός Στουρνάρα, Αθήνα)
«Η Βία δεν είναι Λύση, η Λία όμως είναι Βίσση.» (Μύθος, Ρέθυμνο)
-----------------------------
Και τα μαργαριτάρια μας!!!! Να μας Χαιρόμαστε
Για να μάθετε και κάτι καινούργιο!! - «Η σκανδιναβία είναι μια πράξη που κάθε πολιτισμένος άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει » (Από γυμνάσιο της Λάρνακας Κύπρου) &nbs p; ; « Εσπεριδοειδή σαν τα πορτοκάλια είναι και τα μαντολίνια, αλλά πιο μικρά και με φλούδα που βγαίνει εύκολα » (Από γυμνάσιο της Αθήνας, 1992) &nbs p; ; « Η επετηρίδα είναι αυτό που βγάζουμε στα μαλλιά μας άμα δεν λουζόμαστε συχνά » &nbs p; ; «Ο μισογύνης είναι τέρας μυθολογικόν, μισός γυναίκα και μισός άλλο πράμα, απερίγραπτης ασχήμιας και τελείως εξαγριωμένος με την κατάστασή του. » (Από γυμνάσιο της Θεσπρωτίας, 1991) &nbs p; ; « Το φοβερότερο όπλο των αρχαίων Αράβων ήταν ο Ευνούχος» &nbs p; ; «Ο Κωνσταντίνος Καντάφης ήτανε Έλληνας ποιητής που γεννήθηκε στη Λιβύη της Αλεξάνδρειας » &nbs p; ; «Οι Έλληνες εφεύρεσαν τη γεωμετρία για να αποφύγουνε την άλγεβρα που ήτανε αράπικη » &nbs p; ; «Στην αρχαία εποχή δεν υπήρχαν ξένες χώρες γι' αυτό δεν έχουν βρει οι αρχαιολόγοι αρχαία διαβατήρια » &nbs p; ; «Όταν ο Οδυσσέας γύρισε πίσω στην Ιθάκη, βρήκε τους είκοσι ανεμιστήρες και την Πηνελόπη να τους δουλεύει στο φουλ.» (Από διαγώνισμα στην Ιστορία, γυμνάσιο της Κορινθίας, 1989) &nbs p; ; « Όταν ο Χριστός ήτανε μικρός, ο πατέρας του ο μαραγκός Ιωσήθ, το φώναζε Χρηστάκη » &nbs p; ; «Ο Λεωνίδας και οι Τριακόσιοι του ηττήθηκαν γιατί οι Θερμοπύλες ήτανε πολυπληθέστεροι σε αριθμό » &nbs p; ; «Την Οδύσσεια της έγραψε ο Οδυσσέας. Την Ιλιάδα ο Ηλιάδης. » (Από διαγώνισμα Β' τάξης γυμνασίου της Λαμίας, 1969) &nbs p; ; « Η γυναίκα του Τσάρου λεγότανε Τσάρα. Η κόρη του τσατσάρα. Ο γιος του Νορέγιεφ. » &nbs p; ; «Η μάνα του Ρασπούτιν ήτανε η ρασπουτάνα, τεραστίων διαστάσεων Ρωσίδα της Σιβηρίας ». (Από γυμνάσιο της Καρδίτσας, 1991) &nbs p; ; « Η Παραφίνη ήτανε η θεά που προστάτευε τα Χερουφίμια και τα Σεραφίμια». (Από διαγώνισμα στα θρησκευτικά, γυμνάσιο της Κορίνθου, 1990) &nbs p; ; « Πρωτεύουσα της Κεϋλάνης είναι η Λιπτον Τι». &nbs p; ; «Ο Κορινθιακός Κόλπος ευρίσκεται τελείως κατά μήκος. » (Από γυμνάσιο της Πάτρας, 1988) &nbs p; ; « Το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται, αλλά όχι πάντοτε» (Από γυμνάσιο της Καλαμάτας, 1991) &nbs p; ; « Η κυριότερη αιτία της εξάτμισης είναι η φωτιά κάτω από το κατσαρολάκι» &nbs p; ; «Η βαρύτητα είναι πιο δυνατή το Φθινόπωρο. Τότε βλέπουμε τα μήλα να >πέφτουν ομαδικά » &nbs p;
Tonight's top picks. What will you watch tonight? Preview the hottest shows on Yah
«Αυτοί που νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα, εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε.» (λεωφόρος Αλεξάνδρας, Αθήνα)
«Αν τα λάθη διδάσκουν, τότε έχω καταπληκτική μόρφωση.»(οδός Μπενάκη, Αθήνα)
«Η χώρα καταστρέφεται από την αδιαφορία, αλλά τι με νοιάζει εμένα?» (λόφος Στρέφη, Αθ! ήνα)
«Δεν φοβάμαι τίποτα, Δεν ελπίζω τίποτα, Ι am a free man.» (πλατεία Αγ. Κήρυκου, Ικαρία) «Θέλω να γίνω αυτό που ήμουν τότε που ήθελα να γίνω αυτό που είμαι τώρα.» (πλατεία Εξαρχείων, Αθήνα)
«Οι τοίχοι έχουν αυτιά και τα αυτιά μας τοίχους.» (Ψυρρής, Αθήνα)
«Το καλύτερο σχολείο που φωτίζει είναι αυτό που καίγεται.» (4ο Λύκειο, Καλαμάτα)
«Ο Χριστός δίδαξε και πέθανε. Οι καθηγητές τι περιμένουν ?»(Ε.Μ.Π., Αθήνα)
«Κολόμβε, γαμώ την περιέργειά σου.» ( ! Decadence, Αθήνα)
«Το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του.»(πλατεία Εξαρχείων, Αθήνα)
«Φονιάδες των Ψαριών, Πελεκάνοι.» (οδός Γερουλάνου, Αργυρούπολη)
«Η μαμά! μου λέει ότι αν δεν έχω πέσω στο κρεβάτι μέχρι τις δέκα και μισή, θα πρέπει να γυρίσω σπίτι.»
(Ποτοπωλείον, Αθήνα) «Μόνο τα καλά κορίτσια κρατάνε ημερολόγιο. Τα κακά δεν έχουν χρόνο.»( Dark Sun, Αθήνα)
«Δεν υπάρχουν παθητικοί καπνιστές, μόνο αντιπαθητικοί αντικαπνιστές» ( T.E. I ., Αθήνας) «Το Lifestyle είναι μ! αγικό, από μηδενικό σε κάνει νούμερο.»
(Γκάζι, Αθήνα)
«Θεσσαλονίκη, η μόνη πόλη που γράφεται με δύο Σίγμα και προφέρεται με δύο Λάμδα.»(Μύλος, Θεσσαλονίκη)
«Διατηρείτε την Αθήνα καθαρή. Πετάτε τα σκουπίδια σας στον Πειραιά.» (Μεταξουργείο, Αθήνα)
«Ο Χριστός πέθανε, ο Αινστάιν πέθανε, και Εγώ δεν αισθάνομαι καλά τελευταία.» ( Aν club, Αθήνα) «Ζαλίζομαι. Σταματήστε τη Γη να κατέβω.»(Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη)
«Συμμετέχω, Συμμετέχεις, Συμμετέχει, Συμμετέχουμε, Συμμετέχετε, Αποφασίζουν.» (οδός Σινώπης, Αθήνα) «
Μήπως ήρθε η ώρα να πεθάνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην χώρα που τους γέννησε ?» (οδός Σινώπης, Αθήνα)
«Τα γκαζάκια δεν είναι μόνο για καφέδες.» (οδός Παπαδιαμαντοπούλου, Αθήνα)
«Έγχρωμη TV , Ασπρόμαυρη Ζωή.»(οδός Στου! ρνάρα, Αθήνα)
«Μην τα περιμένετε όλα από την Αστυνομία. Χτυπηθείτε μόνοι σας.» (Παπασωτηρίου, οδός Στουρνάρα, Αθήνα)
«Η Βία δεν είναι Λύση, η Λία όμως είναι Βίσση.» (Μύθος, Ρέθυμνο)
-----------------------------
Και τα μαργαριτάρια μας!!!! Να μας Χαιρόμαστε
Για να μάθετε και κάτι καινούργιο!! - «Η σκανδιναβία είναι μια πράξη που κάθε πολιτισμένος άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει » (Από γυμνάσιο της Λάρνακας Κύπρου) &nbs p; ; « Εσπεριδοειδή σαν τα πορτοκάλια είναι και τα μαντολίνια, αλλά πιο μικρά και με φλούδα που βγαίνει εύκολα » (Από γυμνάσιο της Αθήνας, 1992) &nbs p; ; « Η επετηρίδα είναι αυτό που βγάζουμε στα μαλλιά μας άμα δεν λουζόμαστε συχνά » &nbs p; ; «Ο μισογύνης είναι τέρας μυθολογικόν, μισός γυναίκα και μισός άλλο πράμα, απερίγραπτης ασχήμιας και τελείως εξαγριωμένος με την κατάστασή του. » (Από γυμνάσιο της Θεσπρωτίας, 1991) &nbs p; ; « Το φοβερότερο όπλο των αρχαίων Αράβων ήταν ο Ευνούχος» &nbs p; ; «Ο Κωνσταντίνος Καντάφης ήτανε Έλληνας ποιητής που γεννήθηκε στη Λιβύη της Αλεξάνδρειας » &nbs p; ; «Οι Έλληνες εφεύρεσαν τη γεωμετρία για να αποφύγουνε την άλγεβρα που ήτανε αράπικη » &nbs p; ; «Στην αρχαία εποχή δεν υπήρχαν ξένες χώρες γι' αυτό δεν έχουν βρει οι αρχαιολόγοι αρχαία διαβατήρια » &nbs p; ; «Όταν ο Οδυσσέας γύρισε πίσω στην Ιθάκη, βρήκε τους είκοσι ανεμιστήρες και την Πηνελόπη να τους δουλεύει στο φουλ.» (Από διαγώνισμα στην Ιστορία, γυμνάσιο της Κορινθίας, 1989) &nbs p; ; « Όταν ο Χριστός ήτανε μικρός, ο πατέρας του ο μαραγκός Ιωσήθ, το φώναζε Χρηστάκη » &nbs p; ; «Ο Λεωνίδας και οι Τριακόσιοι του ηττήθηκαν γιατί οι Θερμοπύλες ήτανε πολυπληθέστεροι σε αριθμό » &nbs p; ; «Την Οδύσσεια της έγραψε ο Οδυσσέας. Την Ιλιάδα ο Ηλιάδης. » (Από διαγώνισμα Β' τάξης γυμνασίου της Λαμίας, 1969) &nbs p; ; « Η γυναίκα του Τσάρου λεγότανε Τσάρα. Η κόρη του τσατσάρα. Ο γιος του Νορέγιεφ. » &nbs p; ; «Η μάνα του Ρασπούτιν ήτανε η ρασπουτάνα, τεραστίων διαστάσεων Ρωσίδα της Σιβηρίας ». (Από γυμνάσιο της Καρδίτσας, 1991) &nbs p; ; « Η Παραφίνη ήτανε η θεά που προστάτευε τα Χερουφίμια και τα Σεραφίμια». (Από διαγώνισμα στα θρησκευτικά, γυμνάσιο της Κορίνθου, 1990) &nbs p; ; « Πρωτεύουσα της Κεϋλάνης είναι η Λιπτον Τι». &nbs p; ; «Ο Κορινθιακός Κόλπος ευρίσκεται τελείως κατά μήκος. » (Από γυμνάσιο της Πάτρας, 1988) &nbs p; ; « Το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται, αλλά όχι πάντοτε» (Από γυμνάσιο της Καλαμάτας, 1991) &nbs p; ; « Η κυριότερη αιτία της εξάτμισης είναι η φωτιά κάτω από το κατσαρολάκι» &nbs p; ; «Η βαρύτητα είναι πιο δυνατή το Φθινόπωρο. Τότε βλέπουμε τα μήλα να >πέφτουν ομαδικά » &nbs p;
Tonight's top picks. What will you watch tonight? Preview the hottest shows on Yah
10/11/2007
Σύχγρονος Ρασπούτιν
Το 1905 ο Ρασπούτιν, γιος χωρικών από τη Σιβηρία , αμόρφωτος σε σημείο που δεν ήξερε να γράφει , μυστικιστής, διείσδυσε στο παλάτι στην Αγία Πετρούπολη και ο οποίος κατάφερε να ασκήσει τεράστια επίδραση στο τελευταίο αυτοκρατορικό ζεύγος , του Τσάρου Νικολάου του Β΄ και της Τσαρίνας Αλεξάνδρας.
Οι πνευματικές του αναζητήσεις τον οδήγησαν σε ηλικία 18 ετών σε μοναστήρι όπου μυήθηκε στη διδασκαλία των «μαστιγουμένων», μια αίρεση που τα μέλη της ονομάζονταν επίσης και «πειθαρχούμενοι», «κουκουλοφόροι» η «δεδομένοι» και οι οποίοι μαστιγώνονταν για λόγους μετανοίας η εξιλέωσης.
Διαστρεβλώνοντας τα κηρύγματα της αίρεσης αυτής, ο Ρασπούτιν διατύπωσε το δικό του δόγμα, σύμφωνα με το οποίο η σεξουαλική εξάντληση ήταν το καλύτερο μέσο για να φθάσει ο πιστός στη κατάσταση της «θείας αταραξίας», ώστε να βρεθεί πιο κοντά στο θεό.
Έφυγε από το μοναστήρι πριν γίνει μοναχός και το 1889 παντρεύτηκε και απέκτησε 4 παιδιά. Εγκατέλειψε όμως το σπίτι και την οικογένειά του το 1901 για να γίνει προσκυνητής και πέρασε μεγάλο διάστημα περιπλανώμενος, φθάνοντας μέχρι το Άγιο Όρος και τα Ιεροσόλυμα. Στα δυο χρόνια που μεσολάβησαν έγινε γνωστός για τις υποτιθέμενες θεραπευτικές του ιδιότητες και για τη σκανδαλώδη ερωτική του ζωή
Η πρώτη επαφή του Ρασπούτιν με το αυτοκρατορικό ζεύγος, ήταν το φθινώπορο του 1905, όταν στη Ρωσία διαδραματίζονταν τα γεγονότα της γνωστής εξέγερσης ενάντια στη μοναρχία.
Εκτός όμως από τα γεγονότα αυτά, την αυτοκρατορική οικογένεια είχε κλονίσει και η ανακάλυψη ότι ο Αλεξέι Νικολάγιεβιτς, ο διάδοχος του θρόνου ήταν αιμοφιλικός.
Ο Ρασπούτιν κατόρθωσε με γιατροσόφια και αποστάγματα της δικής του εφεύρεσης να απαλύνει το πρόβλημα των αιμορραγιών του αγοριού και με το περιστατικό αυτό ξεκίνησε μια δεκαετία κυριαρχίας του στις υποθέσεις της τσαρικής οικογένειας αλλα και του κράτους, αφού είχε φροντίσει να πείσει το ζεύγος των Τσάρων ότι η ζωή του παιδιού εξαρτιόταν από τον ίδιο.
Μέχρι το 1911 η συμπεριφορά του Ρασπούτιν είχε πάρει τις διαστάσεις σκανδάλου και οι ερωτικές ιστορίες για τον «ακόλαστο» αυτόν καλόγερο ήταν στα χείλη όλων. Τελικά ύστερα από πιέσεις , ο Τσάρος εξόρισε τον ευνοούμενό του αλλά κάτω από την επιμονή της Τσαρίνας Αλεξάνδρας αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή του λίγους μήνες αργότερα, καθώς δεν ήταν διατεθειμένος να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του γιου του , η να δυσαρεστήσει την σύζυγο του η οποία ηταν φανατικά πιστή του Ρασπούτιν, επειδή της έλεγε πως ήταν «Αγία» και πως τη βλέπει στα όνειρά του με φωτοστέφανο.
Εναντίον του Ρασπούτιν οργανώθηκε συνομωσία στην οποία συμμετείχαν πρόσωπα του συγγενικού περιβάλλοντος του Τσάρου, με σκοπό να σταματήσουν τα απανωτά πλήγματα που δεχόταν η μοναρχία σε μια τόσο ταραγμένη εποχή, την οποία τελικά ακολούθησε η περίφημη Ρωσική Επανάσταση.
Τη νύχτα της 29ης προς την 30η Δεκεμβρίου 1916, ο σύζυγος της ανιψιάς του Τσάρου Γιουσούποφ Φελίξ, πρίγκιπας Ιωάννης πασών των Ρωσιών, προσκάλεσε τον Ρασπούτιν στο σπίτι του και του προσέφερε δηλητηριασμένο κρασί και γλυκό.
Το τέλος του ήταν το ίδιο συναρπαστικό με τη ζωή του. Ενώ ήπιε το δηλητηριασμένο κρασί, ζητά δεύτερο ποτήρι, τρώει και γλυκά, όμως δε δείχνει κανένα σημάδι αδιαθεσίας. Έτσι ο Γιουσούποφ τον πλησιάζει και του ρίχνει μια σφαίρα στη καρδιά. Ο Ρασπούτιν όμως καταφέρνει να συρθεί φωνάζοντας μέσα στην αυλή, όπου τον προφταίνουν και του αδειάζουν ολόκληρο γεμιστήρα επάνω του .
10/09/2007
ΤΕΧΝΗ και Αλήτες
Έναν από τους κορυφαίους φωτογράφους του εικοστού αιώνα
παρουσίασετο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, τον Andre Kertesz, σε μια αναδρομική έκθεση, το μήνα Αύγουστο και η οποία αποτέλεσε σημείο αναφοράς για κάθε φιλότεχνο λάτρη της φωτογραφίας.
Γράφω τώρα αυτό το κείμενο γιατί τότε δεν είχα ανοίξει το blog
Ο Andre Kertesz (Ουγγαρία 1894-19850) προκαλεί ακόμα τον θαυμασμό. Γιατί το έργο του έχει βάθος. Γιατί και οι σχολαστικοί ακόμα της φωτογραφίας αδυνατούν να πουν… έστω ένα σχόλιο. Γιατί η δουλειά του αποτέλεσε πηγή διδασκαλίας για πολλούς άλλους σημαντικούς φωτογράφους, όπως ο Henri-Cartier Bresson, ο οποίος έλεγε ότι «Όταν η μηχανή του Kertesz κάνει κλικ, νοιώθω τον χτύπο της καρδιάς του. Όταν ανοιγοκλείνει τα βλέφαρά του, είναι μια διαυγής έκλαμψη, και όλα αυτά σε μια αξιοθαύμαστη επίδειξη περιέργειας.»
Ένας από τους μεγαλύτερους δημιουργούς της παγκόσμιας φωτογραφίας. Ο οποίος έγραψε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της φωτογραφικής τέχνης. Γιατί το έργο του δε περιγράφεται… μόνο το νοιώθεις. Γιατί το έργο του δεν αναλύεται… σε παρασέρνει.
Από την Ουγγαρία και τα χαρακώματα του Αυστροουγγρικού στρατού έως τις φωτογραφίες στην εξοχή με τους φίλους του, και από το Παρίσι με το πολύβουο Μονπαρνάς με τα καλλιτεχνικά καφέ και τη Παριζιάνική κουλτούρα έως τους κλοσάρ του Σηκουάνα, κατέγραψε ανεπανάληπτες στιγμές ενός αιώνα με παρακαταθήκες ανεπανάληπτες.
Ο Μάρκ Σαγκάλ και η Κολέτ, ο Αιζενστάιν και ο Τρισταν Τζαρά στήνονται στον φακό του. Στο σπίτι του Μοντριάν απαθανατίζεται.Η ποίηση και η Γαλλική κουλτούρα τον συναρπάζει.. και ύστερα η Νέα Υόρκη.. η οποία τον γοητεύει… εκεί που άφησε τη τελευταία του πνοή.
Το 1984 ως δείγμα του στενού του συναισθηματικού δεσμού με τη χώρα που είχε βρει για πρώτη φορά σημαντική καλλιτεχνική αναγνώριση, ο καλλιτέχνης δωρίζει το αρχείο του στη Γαλλική κυβέρνηση, καθώς και τις προσωπικές του σημειώσεις, την αλληλογραφία του, τα αρνητικά και τα contacts του.
Η έκθεση «Καθρέφτης μιας ζωής», μια παραγωγή του Jeu de Paume, πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή της Επιτροπής Καλών Τεχνών και της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής και Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Επικοινωνίας της Γαλλίας.
Λουλούδια στη Τέχνη
Στον Εκθεσιακό Πολιτιστικό Χώρο της Alpha Bank, στο Ναύπλιο η Εθνική Πινακοθήκη παρουσιάζει μια δροσερή έκθεση έως τις 28 Οκτωβρίου με τίτλο «Αντιστοιχίες-Λουλούδια από την Ελληνική Τέχνη»
Η έκθεση με το σχετικό θέμα, προσελκύει πολλούς θαυμαστές. Δεν είναι επίκαιρο το θέμα. Ούτε πρωτότυπο. Πάμπολλοι επιμελητές το έχουν προσεγγίσει και όλοι λίγο πολύ κάτι πετυχαίνουν…Γιατί η Ανθογραφία έχει χρώματα. Ποικιλία. Αρμονία. Απέραντη φαντασία. Λεπτότητα. Ελευθερία. Ευαισθησία.
Από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, σε όλους τους πολιτισμούς της γης, η Ανθογραφία-από τα φρούτα και τις νεκρές φύσεις, έως τα φύλα της Άνοιξής και του Φθινοπώρου- πρωταγωνιστεί.
Στην έκθεση αυτή 66 καλλιτέχνες της νεοελληνικής και σύγχρονης τέχνης, χρησιμοποιούν τα λουλούδια σαν μεταφορά… η σαν αναφορά στα συναισθήματά τους και ακόμη στα δικαιώματά τους.
Ενδιαφέρουσα έκθεση. Η οποία αποτελεί μια ακόμη στις εκατοντάδες που γίνονται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο με αυτή τη θεματική. Η οποία από μόνη της έχει να κάνει με την ομορφιά. Την αισθητική. Και τα κριτήρια που καθορίζονται από αυτήν. Απολαύστε την.
Αρτ Φαξ- Καλλιτεχνικό Παρασκήνιο.
Είναι δυνατόν…. Τέτοια κοροϊδία δεν έχει ξαναγίνει. Έχουν περάσει 15 χρόνια και το Μουσείο του Πέι παραμένει στα χαρτιά. Ο Αμερικανοκινέζος Αρχιτέκτονας-μύθος, σήμερα στα ενενήντα του χρόνια, ακούει Ελλάδα και αισθάνεται…έλλειψη σοβαρότητας . Κρίμα.
-Και όχι τίποτα άλλο... ένα σωρό γκάου τεχνοκριτικοί και πολιτιστικοί συντάκτες. εκθείασαν μια αποτυχημένη πλήρως Μπιενάλε... τα αλητήρια...
10/08/2007
Κυκλαδική Τέχνη
Τι περίεργο… Όσο πιο πίσω στο χρόνο και στο πολιτισμό πας, τόσο πιο μπροστά βρίσκεσαι… Τόσο πιο πρωτοπόρος είσαι…
Αυτές οι σκέψεις ήταν διάχυτες στην επίσκεψή μου στην μόνιμη έκθεση τουΜουσείου Κυκλαδικής Τέχνης το οποίο γιορτάζει τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του.
Τη ΄΄ προέλευση ‘’ και τη ΄΄ διαφορετικότητα εξετάζει η μεγαλειώδης αυτή έκθεση. Γιατί στρέφεται σε γνώριμες πηγές της ιστορίας μας. Οι οποίες ξαναφέρνουν στο φως πρότυπα πολιτογραφημένα από αιώνες τώρα μέσα στο πνευματικό μας υποσυνείδητο.
Χάρη στην έκθεση αυτή, επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά, ότι στους αρχέγονους πολιτισμούς ανοίχθηκε ο κοινός χώρος για όλους…
Η συλλογή η οποία επιδιώκει να καταδείξει- μέσω επιλεγμένων έργων του Νεολιθικού, Μινωικού, Κυπριακού, Αιγυπτιακού πολιτισμού και των πολιτισμών της Ανατολίας- τις επιρροές, έμμεσες η άμεσες που ενέπνευσαν οι πρώιμες μορφές τέχνης ορισμένους από τους πλέον πρωτοπόρους καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα.
Σχηματοποίηση. Απλότητα και αφαίρεση. Χρώμα και δομή. Αυτοί σχεδόν είναι οι κανόνες της τέχνης. Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στα έργα του Κυκλαδικού πολιτισμού αλλά και των άλλων πολιτισμών της ανατολικής Μεσογείου. Αυτά τα στοιχεία αναγνωρίζονται επίσης στα έργα των πρωτοπόρων καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα.
Αιώνες τώρα η τέχνη επιδιώκει να φθάσει στην ουσία των πραγμάτων και των μορφών μέσα από τη σταδιακή κατάτμηση και απλοποίηση του πραγματικού κόσμου. Πάντοτε ίσχυε και πάντα θα ισχύει αυτό….να εγκαινιάζεις μια νέα αισθητική αντίληψη και έναν καινούριο κανόνα.
Δίπλα στα Κυκλαδικά ειδώλια τοποθετήστε Μινωικά , Αφρικάνικη Τέχνη καθώς και τέχνη της Ωκεανίας, της Μελανησίας, η της Πολυνησίας. Και πάλι δίπλα στα αριστουργήματα αυτά τοποθετήστε έργα των Τζιακομέτι, Μπρανκούζι, Χενρι Μούρ, Ροντέν, Ντερέν, Πικασσο , Αρτσιπένκο Κούπερ και Καλατράβα…. Θα δείτε μπροστά σας το ιδεόγραμμα. Και ας είναι σκηνοθετημένο. Θα δείτε το φως και τη σκιά. Θα δείτε τη σύνθεση. Θα αναγνωρίσετε το ίδιο πάντα σύστημα ευρημάτων που ισορροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα της έμπνευσης. Και που συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύγχρονης εμπειρίας. Το κυριότερο…. Είναι χτισμένα τα έργα αυτά τόσο γερά όσο και μια Πινδαρική ωδή… Με εσωτερική στερεότητα και διάρκεια.
Παράλληλα, συνεξετάζονται ορισμένα αρχέγονα θέματα και μοτίβα όπως η σπείρα, το δικτυωτό μοτίβο και ο τετραγωνισμένος χώρος, υ πυραμίδα και ο λαβύρινθος αλλά και η απόδοση σχημάτων σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που προσφέρει στον λιθοξόο καλλιτέχνη ένα συγκεκριμένο υλικό. Και τα οποία θέματα και μοτίβα πρωτοστατούσαν τότε, πρωτοστατούν και τώρα και το βλέπουμε μπροστά μας . σαυτη την έκθεση, στην οποία συναντάμε τις …διασταυρώσεις τους.
Σπάνια έκθεση, η οποία μου θυμίζει το 1985 στο Grand Palais την έκθεση ‘’ La Rime et le Raison’’ την οποία είχε οργανώσει η συλλέκτης Ντομινίκ ντε Μενίλ , όπου παρουσίαζε όχι μόνο την κοινή διαδρομή, αλλά την ουσία. Ότι δηλαδή η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα πρώιμων πολιτισμών σε συσχετισμό με σχέδια, μοτίβα και γλυπτά των Robin, Brancusi, Matisse, Derain, Picasso, Giacometti, Moore, Armitage, Coper, Archipenko και Calatrava. Τα έργα θα πλαισιώνονται με φωτογραφίες του Μπρανκούζι γύρω από αρχέγονα θέματα και σχέδια του Τζιακομέτι, εμπνευσμένα από αιγυπτιακές μορφές και ειδώλια.
Για την έκθεση αυτή συνεργάστηκαν με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης 29 Μουσεία, ιδρύματα και πολιτιστικοί φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τη σπουδαιότητα αυτού του εγχειρήματος, αλλά και την εμπιστοσύνη που θρέφουν στο πρόσωπο και τις επιλογές της κ. Ντολυ Γουλανδρή πρόεδρο του Μουσείου.
Οι θεματικές προσεγγίσεις της εξαίσιας αυτής έκθεσης είναι η γυναίκα-αγγείο, οι κατηγορίες των μορφών, ο συμπαγής όγκος, η πίστη το υλικό, ο καναβος και το δικτυωτό, η σπείρα, ο λαβύρινθος, τα αγγεία, ο κορμός και το θραύσμα η επιπεδότητα και το αποτύπωμα.
Αυτές οι σκέψεις ήταν διάχυτες στην επίσκεψή μου στην μόνιμη έκθεση τουΜουσείου Κυκλαδικής Τέχνης το οποίο γιορτάζει τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του.
Τη ΄΄ προέλευση ‘’ και τη ΄΄ διαφορετικότητα εξετάζει η μεγαλειώδης αυτή έκθεση. Γιατί στρέφεται σε γνώριμες πηγές της ιστορίας μας. Οι οποίες ξαναφέρνουν στο φως πρότυπα πολιτογραφημένα από αιώνες τώρα μέσα στο πνευματικό μας υποσυνείδητο.
Χάρη στην έκθεση αυτή, επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά, ότι στους αρχέγονους πολιτισμούς ανοίχθηκε ο κοινός χώρος για όλους…
Η συλλογή η οποία επιδιώκει να καταδείξει- μέσω επιλεγμένων έργων του Νεολιθικού, Μινωικού, Κυπριακού, Αιγυπτιακού πολιτισμού και των πολιτισμών της Ανατολίας- τις επιρροές, έμμεσες η άμεσες που ενέπνευσαν οι πρώιμες μορφές τέχνης ορισμένους από τους πλέον πρωτοπόρους καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα.
Σχηματοποίηση. Απλότητα και αφαίρεση. Χρώμα και δομή. Αυτοί σχεδόν είναι οι κανόνες της τέχνης. Αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στα έργα του Κυκλαδικού πολιτισμού αλλά και των άλλων πολιτισμών της ανατολικής Μεσογείου. Αυτά τα στοιχεία αναγνωρίζονται επίσης στα έργα των πρωτοπόρων καλλιτεχνών του εικοστού αιώνα.
Αιώνες τώρα η τέχνη επιδιώκει να φθάσει στην ουσία των πραγμάτων και των μορφών μέσα από τη σταδιακή κατάτμηση και απλοποίηση του πραγματικού κόσμου. Πάντοτε ίσχυε και πάντα θα ισχύει αυτό….να εγκαινιάζεις μια νέα αισθητική αντίληψη και έναν καινούριο κανόνα.
Δίπλα στα Κυκλαδικά ειδώλια τοποθετήστε Μινωικά , Αφρικάνικη Τέχνη καθώς και τέχνη της Ωκεανίας, της Μελανησίας, η της Πολυνησίας. Και πάλι δίπλα στα αριστουργήματα αυτά τοποθετήστε έργα των Τζιακομέτι, Μπρανκούζι, Χενρι Μούρ, Ροντέν, Ντερέν, Πικασσο , Αρτσιπένκο Κούπερ και Καλατράβα…. Θα δείτε μπροστά σας το ιδεόγραμμα. Και ας είναι σκηνοθετημένο. Θα δείτε το φως και τη σκιά. Θα δείτε τη σύνθεση. Θα αναγνωρίσετε το ίδιο πάντα σύστημα ευρημάτων που ισορροπεί αρχιτεκτονικά το οικοδόμημα της έμπνευσης. Και που συμπυκνώνει μέσα του όλα τα εξαγόμενα της σύγχρονης εμπειρίας. Το κυριότερο…. Είναι χτισμένα τα έργα αυτά τόσο γερά όσο και μια Πινδαρική ωδή… Με εσωτερική στερεότητα και διάρκεια.
Παράλληλα, συνεξετάζονται ορισμένα αρχέγονα θέματα και μοτίβα όπως η σπείρα, το δικτυωτό μοτίβο και ο τετραγωνισμένος χώρος, υ πυραμίδα και ο λαβύρινθος αλλά και η απόδοση σχημάτων σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που προσφέρει στον λιθοξόο καλλιτέχνη ένα συγκεκριμένο υλικό. Και τα οποία θέματα και μοτίβα πρωτοστατούσαν τότε, πρωτοστατούν και τώρα και το βλέπουμε μπροστά μας . σαυτη την έκθεση, στην οποία συναντάμε τις …διασταυρώσεις τους.
Σπάνια έκθεση, η οποία μου θυμίζει το 1985 στο Grand Palais την έκθεση ‘’ La Rime et le Raison’’ την οποία είχε οργανώσει η συλλέκτης Ντομινίκ ντε Μενίλ , όπου παρουσίαζε όχι μόνο την κοινή διαδρομή, αλλά την ουσία. Ότι δηλαδή η μορφή είναι και αυτή στοιχείο περιεχομένου.
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα πρώιμων πολιτισμών σε συσχετισμό με σχέδια, μοτίβα και γλυπτά των Robin, Brancusi, Matisse, Derain, Picasso, Giacometti, Moore, Armitage, Coper, Archipenko και Calatrava. Τα έργα θα πλαισιώνονται με φωτογραφίες του Μπρανκούζι γύρω από αρχέγονα θέματα και σχέδια του Τζιακομέτι, εμπνευσμένα από αιγυπτιακές μορφές και ειδώλια.
Για την έκθεση αυτή συνεργάστηκαν με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης 29 Μουσεία, ιδρύματα και πολιτιστικοί φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τη σπουδαιότητα αυτού του εγχειρήματος, αλλά και την εμπιστοσύνη που θρέφουν στο πρόσωπο και τις επιλογές της κ. Ντολυ Γουλανδρή πρόεδρο του Μουσείου.
Οι θεματικές προσεγγίσεις της εξαίσιας αυτής έκθεσης είναι η γυναίκα-αγγείο, οι κατηγορίες των μορφών, ο συμπαγής όγκος, η πίστη το υλικό, ο καναβος και το δικτυωτό, η σπείρα, ο λαβύρινθος, τα αγγεία, ο κορμός και το θραύσμα η επιπεδότητα και το αποτύπωμα.
10/07/2007
Ο TAKIS στη foundation Maeght
Ο γλύπτης TAKIS αυτή τη περίοδο και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και μέχρι την επόμενη Άνοιξη όπου θα παρουσιασθεί αναδρομικά το έργο του στο Μουσείο Ορσέ, απολαμβάνει ό,τι επιθυμεί κάθε καλλιτέχνης. Την αποδοχή. .Η μάλλον το πιο σωστό είναι τη δόξα…
Το επιστέγασμα στην εκθεσιακή πορεία ενός καλλιτέχνη είναι η παρουσίασή του από τη foundation Maeght , στo Saint-Paul de Vence στη Γαλλία.
Αυτή τη φορά επιλέχτηκε ο διεθνούς φήμης γλύπτης Τακις, τον οποίο οι Γάλλοι λατρεύουν και τα έργα του στη κορυφαία αυτή συλλογή, συντροφεύουν πλέον τα έργα των Πικάσο, Καλντέρ, Μπράκ, Μπονάρ, Λεζέ, Σαγκάλ, Μιρό,Τζιακομέτι και άλλων κορυφαίων καλλιτεχνών της Μοντέρνας και της Σύγχρονης Τέχνης της διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής.
Διακόσιες χιλιάδες επισκέπτες ετησίως. Πάνω από εκατό ατομικές και θεματικές εκθέσεις κορυφαίων καλλιτεχνών. Αφιερώματα με ποιητές, φιλοσόφους, ιστορικούς τέχνης και καλλιτέχνες είναι ένας ελάχιστος απολογισμός του κορυφαίου ιδρύματος , όνειρο για κάθε καλλιτέχνη.
Ο Τακις για τους Γάλλους , είναι ένας μεγάλος αστρικός χειριστής. Διαβολικός. Αγνός. Μουσικός. Αναρχικός. Διονυσιακός. Απολλώνιος .Δεξιοτέχνης και ποιητής . Ανυπόταχτος. Ερωτικός.. Τα έργα του σε προκαλούν… σε χαϊδεύουν, σε αγγίζουν…
Διακεκριμένος από τον Μαρσσέλ Ντυσάμπ. Ακουσμένος από τον Τζον Γκέιτζ. Συγκρινόμενος με τον Στοκχάουζεν. Φίλος των μεγάλων της Beat Genεration. Φίλος των Μπιτλς και του Αντι Γουόρχολ. Καταραμένος και σαγηνευτής. Έτσι παρουσιάζεται ο Τακις στο Παρίσι.
Στην έκθεση αυτή η οποία θα διαρκέσει έως το τέλος Ιουνίου παρουσιάζονται τα μουσικά του έργα καθώς και τα αιολικά έργα ,συμβολικά στη πενηντάχρονη πορεία του κοσμοπολίτη καλλιτέχνη…
Για έναν ολόπκληρο περίπου χρόνο, οι Γάλλοι θα αφεθούν στη σκοτεινή μαγεία τη φυσικής επιστήμης των έργων του μεγάλου γλύπτη ΤΑΚΙ που είναι η Έλξη…μια έννοια μυστηριώδης και πάντως ελληνική. Μέχρι εκεί που δε παίρνει… Γιαυτό οι Γάλλοι γουστάρουν τον Τακι.. Γιατί τους έδωσε σε γερή δόση ότι επιθυμούσαν για την Ελλάδα. Αυτό του το χρωστούν οι Γάλοι.
Art-Fax
Το Σεπτέμβριο επίσης θα κάνει την επανεμφάνισή της η Down Town art gallery και πρόκειται για τη πραγματική Down Town και όχι τις άλλες …μαϊμούδες που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια παντού…
Άγνωστος συλλέκτης αγόρασε στη παρααγορά του Κολωνακίου, έργο γνωστού ζωγράφου αντί 3000 Ευρώ. Στη συνέχεια με τη διαμεσολάβηση γνωστού εμπόρου, αγοράσθηκε αντί 12000 Ευρώ, για να καταλήξει σε γνωστό συλλέκτη για 20000Ευρώ….
….
10/06/2007
Χαμένος Χατζηκυριάκος Γκίκας
Εδώ και 15 μέρες, ένα έργο του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα δημιουργημένο το 1936 και θεωρείται ένα καθοριστικό έργο στη πορεία του καλλιτέχνη, έχει αναστατώσει την αγορά τέχνης της Αθήνας.
Γνωστός έμπορος τέχνης, είχε τη πληροφορία ότι συλλέκτης ενδιαφέρεται να πουλήσει ένα έργο του Χατζηκυριάκου Γκίκα, το οποίο είχε στη κατοχή του τα τελευταία 25 χρόνια. Το είχε αγοράσει από γνωστό έμπορο τέχνης της οδού Πινδάρου στο Κολωνάκι.
Στην επίσκεψή του ο έμπορος στο σπίτι του συλλέκτη έμεινε άφωνος μπροστά σε ένα αριστούργημα, το οποίο του θύμισε τα πρώτα έργα του μεγάλου καλλιτέχνη, αφού θεωρείται σαν ένα απο τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του .
Η υπογραφή του ήταν καθαρή και ενταγμένη μέσα στο χρωματικό φλοιό του πίνακα με την ένδειξη 36 . Στο πίσω μέρος του πίνακα δύο σφραγιδόλιθοι κόκκινοι όπου συνήθιζε να βάζει ο καλλιτέχνης μαζί με την υπογραφή του στα λατινικά, ανέβασαν τον ενθουσιασμό του.
Το φωτογράφισε και από τις δύο πλευρές και δείγματά τους πήγε στη πινακοθήκη Γκίκα για να μάθει για τη γνησιότητα του έργου.
Εξ΄ αρχής πληροφορήθηκε ότι το έργο ήταν ενταγμένο στα πλαστά. Σε επίσκεψή μου μάλιστα πληροφορήθηκα εγώ ο ίδιος, ότι το έργο ήταν το μισό, ενός πλαστού που πριν χρόνια είχαν δει και είχαν φωτογραφήσει. Τότε γιατί ήταν κομμένο…αναρωτήθηκα., αφού έτσι κι αλλιώς είναι πλαστό… Το ίδιο όμως έργο, το θυμόταν ο Αλέξανδρος Ιόλας στο ατελιέ του καλλιτέχνη, γύρω στο 1950 λέγοντάς του ότι επρόκειτο για ένα αριστούργημα αφού ήταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης, με την ενόρασή του στο ατελιέ και τη ψυχή του στην Ύδρα…
Η συνέχεια αναμένεται ενδιαφέρουσα, αφού το έργο εξετάζεται πλέον από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό… Την ώρα μάλιστα που γράφεται αυτό το κείμενο, έμαθα οτι ο πίνακας μεταπουλήθηκε αντί 37 000 ευρώ.
10/04/2007
Αλέξης Ακριθακης -Αλέξανδρος Ιόλας
Τον αγαπούσα.Φίλος ακριβός... Ποιο ακριβός από το πιο πολύτιμο κόσμημα...
Ήταν Οκτώβριος. Αρχές. Η ηρωίνη ήταν πάνω στο τραπέζι του Αλέξη Ακριθάκη δίπλα στα κυκλάμινα που του είχε φέρει η Μαρία...
"Αγαπητή Νίκο
Η φυσική μου κατάσταση είναι στα μαύρα της τα χάλια. Η πολιτική γύρω μου είναι σαν τα ερείπια ενός μεγάλου σεισμού. Κι εγώ μόνος έχω κλειστεί στο σπίτι μου και ζωγραφίζω με τον φόβο ενός ισορροπιστή στο σχοινί του τσίρκου. Γιατί η τέχνη έχει μια ευθύνη.
Η τέχνη έχει την δύναμη να ανατρέψει και κυβερνήσεις. Αυτός είναι και (ο ρόλος) της.
Ο ζωγράφος βλέπει πάντα εξωτερικά. Ο καλλιτέχνης βλέπει εσωτερικά-είναι κάτι σαν την φωτογραφία να αντιστρέφεις το είδωλο.
Η τέχνη έχει και μία υποχρέωση στον πολιτικό τομέα αλλά όχι πολιτικά ενταγμένη. Γιατί ανήκει σε όλους ακόμη και σε αυτούς που δεν την καταλαβαίνουν τέχνη είναι κάτι το σημερινό και το αέναο-όσοι έχουν αυτιά να βλέπουνε και όσοι έχουν μάτια να ακούνε.
Είναι ξημέρωμα. Έχω κουραστεί και εγώ δεν βλέπω-μόνο σκέπτομαι. Και είναι που πριν πολλά χρόνια στο Μιλάνο μου είχε πει ο Ιόλας…”Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι τυφλός.”
Φιλιά. Αλέξης 22/03/1993
Σίγουρα δεν ήταν από τα ευκολότερα πράγματα που μου ζήτησαν να κάνω : Να ασχοληθώ με τις αυτοκτονίες των φίλων του Αλέξη Ακριθάκη, αλλά και τον αυτοκτονικό τρόπο ζωής του ίδιου του φίλου μου.
Τον Μάρτιο σε μια συνάντησή μας με την γυναίκα της ζωής του και μητέρας της λατρεμένης κόρης τους Χλόης στο μουσείο Κυκλαδικής τέχνης, η Φώφη Ακριθάκη μου είπε ότι “Ο Αλέξης τον θάνατο δεν τον φοβήθηκε ποτέ. Είχε εξοικειωθεί μαζί του. Είχε συμφιλιωθεί.
Σκέφτομαι ότι ο θάνατος είναι το ποσοστό συνειδητής ζωής που αφήνει ο άνθρωπος αχρησιμοποίητο. Ειδικά όταν γεννιέται καλλιτέχνης όπως στην περίπτωση του Αλέξη Ακριθάκη το ποσοστό αυτό τον πνίγει… τον απειλεί.
Ο Αλέξης Ακριθάκης ήταν γεννημένος καλλιτέχνης. Είχε δημιουργήσει έναν ολόδικό του ηθικό δεκάλογο με τον οποίο ξόρκιζε ότι τον ενοχλούσε…ότι άσχημο άλλαζε την καθημερινότητά του.
Μέρα και νύχτα όταν η αδικία γύρω του ασχημονούσε εκείνος γύριζε στις δημιουργίες του. Ήταν μια πράξη καθαρότητας η ζωγραφική του. Ήταν μια πράξη αισθητική. Μα στο βάθος ήταν ηθική. Αφού από μικρό παιδί σχεδόν την αδικία είχε συνηθίσει να την βλέπει σαν μια πράξη ασχήμιας.
Είχα την χάρη να με τιμήσει με την φιλία του τα τελευταία 10 χρόνια της ζωής του. Μια φιλία έντονη η οποία μου επιτρέπει να ισχυριστώ πια σήμερα πως όταν επρόκειτο να θιγεί η ανθρωπιά του, ζητούσε να αντιδράσει σαν οργανισμός πια…να βρίσει…να δημιουργήσει πράγματα που ότι κι αν τους κάνεις δεν λερώνονται με τίποτα : ένα καράβι, μια βαλίτσα, μια σφήνα, ένα τόξο, μια καρδιά…μια μπόλικη δόση ηρωίνης η αλκοόλ στο αίμα του…”Αλέξη παράτα το…αυτοκτονείς…του είχα πει σε μια από τις τελευταίες μας συναντήσεις για να εισπράξω την απάντηση…”Αυτή η πραγματικότητα μπορεί να είναι πιο σύμφωνη με την αλήθεια, μην προσπαθείς να αποδείξεις την αλήθεια…όποιος αποδεικνύει την αλήθεια της κάνει κακό…”
Ο Αλέξης μεταλαβαίνει την σοφία των γραμμών και των εικόνων δίνοντας τους την δύναμη των συμβόλων. Η διαφάνεια του ουρανού τον εμπνέει. Η ελευθερία του υγρού στοιχείου τον συγκλονίζει. Το ταξίδι και η φυγή ήταν νόμοι για τον καλλιτέχνη. Νόμοι που υπαγορεύουν πράξεις με ανάλογη σημασία. Το Φως και το Σκοτάδι είναι το ξεκίνημα και το τέλος της ζωής. Είναι ολόκληρος ο κόσμος “Είναι η επαναστροφή μου πάνω στις αμαρτίες μου που με κάνει καλλιτέχνη” θα μου πει σε μια από τις ατέλειωτες συζητήσεις μας.
Όταν η απελπισία του χτυπούσε το κουδούνι την δεχόταν. Και της αντέτασσε ένα τοξάκι, ένα κυματάκι, μια καρδιά…Δεν εθρήνησε ο Αλέξης στα δύσκολα. Ήξερε να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις με την πιο διαυγή, καθαρή σύνθεση που το πνεύμα του μπορούσε να συλλάβει. Από το σύμβολο του ναυαγίου έβγαινε ένα υψηλό δίδαγμα φωτός…
Την έπαθε συχνά και αυτοτιμωρήθηκε αρκετά. Κράτησε όμως ακέραια την φυσιογνωμία του και έριξε στον κόσμο της τέχνης δυο-τρία πράγματα. Αυτή είναι η μεγαλοσύνη του και η τιμιότητά του.
Με τον Αλέξη γνωριστήκαμε το 1984. Μου είχε μιλήσει ο Αλέξανδρος Ιόλας με πάθος για τον Ακριθάκη. Τον θαύμαζε. Πίστευε ότι ήταν ο πλέον αυθεντικός καλλιτέχνης που είχε συναντήσει ποτέ…Την ώρα που κυλούσε η ηρωίνη ή το αλκοόλ στο αίμα του κατέγραφα τις σκέψεις του στο μαγνητόφωνο. Αυτές τις σκέψεις, αυτές τις συζητήσεις από τον “καταραμένο” της γενιάς του (που έβλεπε τους φίλους του να αυτοκτονούν) παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Ήταν τέχνη το βρίσιμο. Τέχνη η αστότητά του. Ήξερε να αυτοσαρκάζεται και παθιαζόταν στην αδυναμία του να μην μπορεί να πει τι είναι τέχνη…ήξερε όμως ότι το να είσαι καλλιτέχνης είναι πράξη φονική. “Το πληρώνεις πολύ ακριβά Νίκο…βάστα μην είσαι καλλιτέχνης…Το πληρώνεις πολύ ακριβά”.
Δεν γνωρίζει τι είναι τέχνη. Ξέρει όμως ότι είναι μια αρρώστια…πράξη φονική. Κι ακόμη ότι το πρόβλημα του καλλιτέχνη του ίδιου είναι αυτοκτονικό.
Είναι κατάρα. Αλλά είναι και χυδαίο να βγάζεις λεφτά από την τέχνη. Τα πράγματα είναι μέσα και όχι έξω.
Ο Αλέξης Ακριθάκης αγνοεί την αλήθεια. Όπως και την τέχνη. Είναι ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί.
-Αλέξη…γεννήθηκες?
-Ε ναι γεννήθηκα δεν φυτρωσα! Με παιδικές μνήμες που καλύπτονται από στάχια.
-Τι ήταν αυτό που σε έκανε παιδί ακόμα να ανακατευθείς με τα χρώματα?
-Τα λαϊκά μπουρδελα.
-Σου άρεσαν τα μπουρδέλα από μικρός?
-Το τι ξύλο είχα φάει δεν λέγεται. Το’σκαγα από το σπίτι, όμως το γούσταρα (εν. το ξυλο).
-Και η αντίδραση των γονιών σου?
-Θέλανε να πάω στο εργοστάσιο που είχαν οι ίδιοι.
-Η σχέση σου με το εργοστάσιο ποια ήταν?
-Καμιά. Το μισούσα.
-Και η πρώτη σου επαφή πια πρόσωπο με πρόσωπο με πουτσα?
-Όταν έφυγα από το σπίτι. Πέρασα μια μεγάλη περίοδο στο καφενείο “Οι Τρελες Αδελφες”. Ήταν μαζεμένοι όλοι εκεί τότε. Εκεί γνώρισα τον Χατζιδάκι, τον Μακρή, τον Αργυράκη, την Σπεράντζα Βρανα, τον Ωνάση…όλοι μαζευόντουσαν εκεί τότε.
-Αυτοί ωστόσο είχαν μία ευθεία διαδρομή ενώ εσύ έκανες συνέχεια ένα σλάλομ.
-Ναι. Αλλά πήγαινα παράλληλα με αυτούς. Διαδρομές οι οποίες ήταν ατέρμονες.
-Αλήθεια, έχεις μαλώσει ποτέ με καλλιτέχνες? Γιατί ξέρω ότι πολλούς τους βρίζεις…
-Μπορεί να τους έχω βρίσει αλλά λίγοι καλλιτέχνες είναι κακοί άνθρωποι.
-Την ύβρη δηλαδή την χρησιμοποιείς μέσα από μια πατίνα χιουμοριστική?
-Πάντα. Γι’αυτό έχω αποτύχει.
-Ποιοι από τους καλλιτέχνες που έζησες κοντά τους είχαν χιούμορ?
-Χιούμορ είχε ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο Κώστας Ταχτσής είχε επικίνδυνο χιούμορ, που σημαίνει ότι δεν ήξερες που βρισκόσουνα αν σε έπιανε στο στόμα του. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε κι αυτός επικίνδυνο χιούμορ. Άσε που με είχε καλέσει μα φορά να φάω σπίτι του και δεν έφαγα. Σιχάθηκα. Που δεν σιχαίνομαι, τρώω από κάτω. Πιο βρόμικος άνθρωπος δεν υπήρχε… πολύ βρόμικος…αλλά πολύ καθαρός στα χρώματά του.
-Τι είναι τέχνη Αλέξη?
-Δεν ξέρω
-Γιατί οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να πουν τι είναι τέχνη?
-Δεν ξέρω, ειλικρινά. Μια ανάγκη ζωής είναι…είναι μια αρρώστια…δεν έχει υπάρξει καλλιτέχνης που να έχει δώσει ορισμό της τέχνης. Ούτε θα υπάρξει. Έτσι είναι.
-Μήπως το να κινείσαι έξω από τα όρια είναι τέχνη?
-Ναι, αυτό είναι. Μόνο μην ξεχνάς ότι το πρόβλημα του καλλιτέχνη είναι αυτοκτονικό τελείως.
-Είναι λύτρωση να είναι κάποιος καλλιτέχνης?
-Δεν θα το’λεγα λύτρωση θα το’λεγα κατάρα.
-Το πληρώνει ακριβά?
-Ναι. Η φτηνά…αν είναι τίποτα
-Είσαι μποέμ Αλέξη?
-Ξέρω γω…
-Καταραμένο?
-Είμαι. Το έγραφα από πολλά χρόνια στο κουδούνι μου στο Παρίσι.
-Οι μποέμ καλλιτέχνες κυκλοφορούν με κάντιλακ?
-Όχι μωρέ, μια Άλφα Ρομέο έχω μεταχειρισμένη…έχω σπάσει 15 αυτοκίνητα.
-Με πόσα χιλιόμετρα τρέχει το μυαλό σου Αλέξη?
-Δεν κοιμάμαι όλη την νύχτα…και τρέχω με χίλια.
-Μίλησε μου για την παιδαγωγική σου? Τι έμαθες στους μαθητές σου σαν καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου? Γιατί θέλησες να γίνεις καθηγητής?
-Τους έμαθα να βλέπουν τα πράγματα από μέσα τους και όχι να τα απεικονίζουν απέξω τους. Πώς να στο πω…να τα βλέπουνε μέσα τους. Θέλει πολύ δυνατή άσκηση αυτό. Ένα χάϊδεμα θέλει και το καταλάβανε οι μαθητές μου. Ένα άγγιγμα ότι μέσα είναι τα πράγματα δεν είναι έξω.
-Εσύ για να το καταφέρεις αυτό τι χρειάστηκες?
-Ξέρω γω…από 16 χρονών που έφυγα από το σπίτι. Τόσο χρειάστηκε.
-Μια απόφαση μόνο?
-Μια τόλμη θα έλεγα. Ή ένας βιασμός, όχι σε παρθένα…αλλά στον ίδιο μου τον εαυτό.
-Τι ψάχνεις να βρεις Αλέξη?
-Την ουσιαστική έννοια ψάχνω να βρω Νίκο. Γι’αυτό όποτε έχω διδάξει δεν έχω πει ποτέ στους μαθητές μου 10 πράγματα. Πάντα τους λέω ένα. Μόνον ένα. Για να μπορεί να γίνει αφομοιώσιμο μέσα τους, γιατί, αν τους πεις 10, δεν μαθαίνουνε καλά. Και αυτό το είχα ζήσει από την σχολή στο Παρίσι που, εντάξει, μας λέγανε πολλά, αλλά κάθε μέρα που έφευγα κράταγα μόνο ένα πράγμα.
-Είσαι πολύ φειδωλός στις εκθέσεις σου, είσαι πολύ φειδωλός στο έργο σου, δεν παρουσιάζεσαι συχνά, γιατί?
-Δεν έχω λόγο να μιλήσω. Για να βγω να μιλήσω, πρέπει να βρίζω από το πρωί έως το βράδυ. Έβρισα μία φορά, έβρισα δύο και για να βρίσω κάποιον πρέπει να με προκαλέσει.
-Να βρίσεις γιατί?
-Να τους χέσω γαμώτο. Γιατί σε αναγκάζουν να βρίσεις. Το φέρνουν από δω, το φέρνουν από κει, τάχας με μία ευγένεια, αλλά σε φέρνουν μέχρι το λαιμό…αυτοί δεν βρίζουνε, αλλά σε φέρνουνε σε θέση να τους βρίσεις. Σε ενοχλούν στα ίσια. Κοντράρεσαι. Η συμπεριφορά τους είναι χυδαία. Σε κοροϊδεύουν, σε αντιγράφουν. Όταν εσύ έχεις κάνει μια ολόκληρη διαδρομή, και έρχεσαι να βάλεις τρικλοποδιά σε μένα, εγώ δεν έχω τι να σου πω. Εγώ δεν έχω πόδι να σου βάλω τρικλοποδιά εκείνη την ώρα. Διότι εσύ λειτουργείς με ένα σύστημα από πίσω σου, που σε έχει καλύψει πλήρως και εγώ είμαι ένας φτωχός ξεβράκωτος καλλιτέχνης.
-Έχεις μια τρέλα Αλέξη.
-Εγώ έχω τρέλα?
-Την τρέλα του καλλιτέχνη.
-Πάρα πολλές φορές στην ζωή μου η τρέλα έχει λειτουργήσει και μου έχει ταράξει το μυαλό. Θυμάμαι ένα Σάββατο βράδυ που έφευγα και πήγαινα κάπου στην Ξενοκράτους στο Κολονάκι. Θυμάμαι τις αντιδράσεις των πλουσίων που με θέλανε και δεν με γαμήσανε. Ήταν και μια ηδονική θέση δική μου. Τρέλα δηλαδή.
-Είναι τρέλα και τώρα που τολμάς και το λες…
-Δεν ντρέπομαι, γιατί να ντραπώ για πράγματα που έχω κάνει. Εκείνο που με ενοχλεί σε πολλούς είναι ότι έχουν κάνει μύρια όσα και το κρύβουνε.
-Δεν φοβάσαι?
-Τι να φοβηθώ…για να τα πω αυτά δεν φοβάμαι πρώτα το παιδί μου. Γιατί να το πει άλλος στην κόρη μου και να μην της το πω εγώ.
-Έχεις απομονωθεί Αλέξη?
-Ναι για αρκετό καιρό.
-Ποια είναι η αφορμή?
-Δεν θέλω να πω.
Δημοσιεύω αυτή την συνομιλία σαν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της σκέψης και της φιλοσοφίας του στην καθημερινότητά του.
Είχε υπόσταση η προσωπικότητά του και ας κινδύνευε. Δεν τον ένοιαζε τον Αλέξη πότε θα φύγει ήταν κάθε μέρα έτοιμος για το ταξίδι αυτό. Γιατί από πολύ νωρίς είχε ολοκληρώσει έναν κόσμο τον οποίο είχε διαμορφώσει μόνος του. Ήταν μια αντιμετώπιση του θανάτου αυτή. Όλοι αργά η γρήγορα κάτι αντιτάσσουν στον θάνατο. Άλλος την θρησκεία, άλλος το καθήκον, άλλος την οικογένεια…την θρησκεία…την πατρίδα…την επιστήμη…την επανάσταση…και όπως θα έλεγε ο ποιητής… “Πολλοί αντιτάσσουν στον θάνατο την επιπολαιότητά τους και μόνο, το κρασί η την μεγαλύτερη ηδονή.” Σε όλα μέσα ήταν ο Αλέξης. Αλλά προτιμούσε, λάτρευε το γράψιμο και την ζωγραφική του. Ένα ολόκληρο έργο-κόσμος που ήταν τόσο δεμένο με την ζωή του, τόσο ιερό και τόσο υπάκουο στο ένστικτο της αυτοσυντήρησης του : “Ο θάνατος έχει αίσθηση και αμεσότητα…είναι μια αστραψιά στο σκοτάδι, έχει μια σπιρτάδα…δεν έχει κουβεντολόι”, θα παρατηρήσει στην εμμονή μου να μετριάσει το αλκοόλ που έβλεπα μέρα τη μέρα να τον σκοτώνει… “Εντάξει μωρέ Νίκο θα την βγάλουμε…”
Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, θεωρητικός τέχνης και φίλος του από τα χρόνια του Βερολίνου σημειώνει στο βιβλίο του : “Αλέξης Ακριθάκης” Εκδόσεις Αδάμ 2006 “Για πολλά χρόνια ο νεαρός Ακριθάκης δεν θα έχει ατελιέ, ούτε καν σπίτι. Ζει διάχυτα και σκόρπια από δω και από κει, αλλά κυρίως ζει δίπλα στον Μακρή, τον Ταχτσή, τον Εμπειρίκο, τον Βαλαωρίτη, τον Σχινά, τον Αραβαντίνου, τον Κουτρουμπούση, τον Πουλικάκο, τον Δενέγρη, τον Γονατά, τον Καρούζο, τον Σαχτούρη, τον Πετρόπουλο, τον Μειμάρη, τον Χέλμη, τη Λυμπεράκη, τον Βαλτινό. Όλοι τους συγγραφείς, και πρώτα απ’όλα ποιητές. Οι καλύτεροι της γενιάς τους, οι πιο αληθινοί.”
Η ζωή του Βερολίνου στα πρώτα χρόνια του ’70, συγκεντρώνει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πλούσιες καλλιτεχνικές και πνευματικές κοινότητες στον κόσμο. Συναντήσεις, εκδηλώσεις, εργαστήρια, συζητήσεις, εμπειρίες, χάπενινγκ, εκθέσεις και περιπέτειες, συγκροτούν μια από τις πιο ελευθεριάζουσες, δημιουργικές, φιλελεύθερες και δυναμικές στιγμές στην καλλιτεχνική ιστορία του 20ου αιώνα. Το έργο και η προσωπικότητα του Ακριθάκη θα επέμβουν ριζοσπαστικά σ’αυτό το κλίμα και σύντομα θα δώσουν έναν ιδιαίτερο τόνο και μια λεπτή χροιά στον αυτοσχεδιασμό, την απόγνωση, την φαντασία, την ηδονή, την αυτοκαταστροφικότητα, την αφέλεια, την ανιδιοτέλεια, τον πόνο, το πάθος, τον αυτοσαρκασμό, την μέθη, το γκροτέσκο, το νέο-ντανταιστικό πνεύμα, το παράλογο, την γενναιοδωρία, την παιδικότητα, τη φάρσα, τον έρωτα, την αυτοκτονικότητα, τη φιλία, την αδρεναλίνη, την ατέλειωτη κατανάλωση ενέργειας και την πτώση. Και ι Ακριθάκης δεν προσποιείται. Πέφτει από ψηλά και ξανασηκώνεται, τσαλαπατημένος αλλά με το χαμόγελο, χωρίς δικαιολογίες, περήφανος, ευπροσήγορος μέχρι το τέλος.
Από την φάμπρικα μέχρι τη διαδήλωση, από το τσίρκο μέχρι την κηδεία, από το θέατρο μέχρι τον Καραγκιόζη, από την μέθη μέχρι το δημόσιο χάσιμο του εαυτού, η διάσταση που τον απασχολεί αδιάκοπα αγγίζει μία πρωτόγνωρη, αρχαϊκή δραστηριότητα, που συνιστά μια συνεχή γιορτή, πέρα από κάθε τυπικό και που, όπως κάθε πρωτόγονη και αρχέγονη γιορτή σέρνει το ζώο από μέσα μας στον βωμό της προσφοράς. Είναι, μ’αυτόν τον τρόπο, μοίρασμα της θυσίας και του δώρου που ενσαρκώνει παραδειγματικά και αυτόβουλα η τέχνη και η προσφορά της. “Τέχνη είναι ο βαθύς ο πόνος. Τέχνη είναι ο βαθύς ο έρωτας. Τέχνη είναι το προθανάτιο γέλιο. Τέχνη είμαστε ΕΜΕΙΣ με όλα τα ελαττώματα και τα πάθη. Δεν υπάρχει προτέρημα στη τέχνη.” Γράφει ο Ακριθάκης το 1977.
Ακόμα και αν ο Ακριθάκης έχει ήδη μπλέξει με τα ναρκωτικά από το 1971 στο Βερολίνο, δεν είναι τα ναρκωτικά που εννοεί όταν μιλάει για ελαττώματα και πάθη. Δεν χρειάζεται δικαιολογίες γι’αυτά που κάνει…Δεν είναι ο καλλιτέχνης που παίρνει ναρκωτικά. Ο Ακριθάκης τα χρειάζεται όταν δεν είναι συγκεντρωμένος στην γραφή του έργου του, όταν η καθημερινότητα τον φθείρει και νιώθει τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν, τις στιγμές που δεν είναι ένα με τον πόνο και τον έρωτα, όταν δεν θα ήθελε να ξέρει, αλλά δεν μπορεί να αγνοεί την μιζέρια που καραδοκεί σε κάθε γωνιά. Δεν τον φοβίζει ο θάνατος ούτε η αυτοκτονία, αλλά η ψυχική ένδεια, που καταλήγει στην αδυναμία να κρίνει κανείς με απόλυτα και αυστηρά μέτρα τον εαυτό του, στην αδυναμία να φτάσει ως το άκρο της αντοχής όπως ο ακροβάτης. “Φτάνω χαμηλά στον βυθό της ζωής μου με μια μάσκα κι ένα καλάμι”, γράφει σ’ένα σχέδιο στα τετράδιά του.
Η επιμελήτρια τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, με αφορμή την τελευταία του έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με τίτλο Α…όπως ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ γράφει για το “Εδώ” και το “Επέκεινα” : “Το ταξίδι που έχει μονίμως κατά νου ο καλλιτέχνης είναι το ταξίδι προς την αιώνια σιωπή, προς το άχρονο “Επέκεινα” του θανάτου.
Όλοι οι προβληματική του Ακριθάκη διαμορφώνεται γύρω από τον θανατερό αυτό άξονα. Για να ξορκίσει τις σκοτεινές δυνάμεις του εσωτερικού τρόμου, ο Ακριθάκης επιστρατεύει τον πιο αίθριο λυρισμό των εικόνων του, χρησιμοποιεί τις πιο τρυφερές μνήμες της αθωότητας και της παιδικής ηλικίας.
Έτσι η ωραιοποίηση του τρόμου καταλήγει σε μια συμπαιγνία με τον θάνατο. Τα αποτρόπαια σύμβολα του θανάτου μετατρέπονται σε χαρούμενα και ελκυστικά παιχνίδια : Οι πολύχρωμες βαρκούλες στο “Καρουσέλ” της χαράς μοιάζουν με παιδικά φερετράκια. Τα τρομερά μυστικά των παιδικών αναμνήσεων θάβονται κι αυτά προσεκτικά σε μια σειρά από κουτιά φερετράκια…ο καλλιτέχνης κερδίζει το δικαίωμα της ελευθερίας του, και χρεώνεται το τίμημα της νεκρικής μοναξιάς του. Είναι ένα τραγικό πρόσωπο ο καλλιτέχνης έτσι όπως το εννοεί ο Ακριθάκης. Είναι ένας ζωντανός-νεκρός, καταδικασμένος να βιώνει ταυτόχρονα ο ίδιος την ζωή και τον θάνατό του.”
Είναι Φεβρουάριος του 1990. Ο Αλέξης βρίσκεται ακόμα στο ατελιέ του στην Φιλοθέη. Τον συναντώ με την ηρωίνη να κυλά στο αίμα του. Πάνω στο τραπέζι βρισκόταν μια σακούλα με 50 γραμμάρια. Δεν ήταν σε θέση να κάνουμε συνέντευξη. Ετοίμαζε την έκθεσή του, τα λουλούδια του, φόρο τιμής στους φίλους του που είχαν αυτοκτονήσει. Την επομένη μου στέλνει στο σπίτι ένα γράμμα ζωγραφισμένο με λουλούδια κι αυτό…ίδια λουλούδια των αυτόχειρων φίλων του.
“ Αγαπητέ Νίκο
Μου ζήτησες μια συνέντευξη για την έκθεση με τα λουλούδια στην γκαλερί “7”. Τα λουλούδια στην μνήμη των αυτόχειρων φίλων μου. Λοιπόν αντί για συνέντευξη προτιμώ να σου γράψω αυτό το γράμμα χωρίς να είσαι υποχρεωμένος να το δημοσιεύσεις. Μην φανταστείς πως κι εγώ δεν έχω περάσει τέτοιες σκέψεις. Ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα έχουν διαλυθεί.
Το 1960 στο Παρίσι ο Κώστας Μιχαλόπουλος έγραψε ένα ποίημα “ Πάμε να φύγουμε εαυτέ μου “
Ο ποιητής Τάσος Δενέγρης σε κάποιο κείμενό του για τον Γιώργο Μακρή τελείωνε με την εξής φράση “…Η απελπισία θα πρέπει να τον σκότισε, κι έτσι ανέβηκε στην ταράτσα και από κει σκορπίστηκε στους ανέμους.”
Για τον Θάνο Ζευγολάτη δεν έχει γραφτεί τίποτα. Ήτανε φίλος μου και είχε και αυτός έναν ηρωικό θάνατο. Όσο για τον Σπύρο Κοντολέον, πήρε το υδροκυάνιο μέσα σε σουμάδα και είπε στην μάνα του “ Στην υγειά σου μάνα.”
Νίκο μου τα λουλούδια είναι μια καινούρια δουλειά μου. Κάποιο πρωί μόνος στο σπίτι έπινα το τσάι μου. Την προηγούμενη μια φίλη είχε φέρει γλαδιόλες. Τις αντιπαθώ. Αλλά δεν ξέρω πώς μου ήρθε η ιδέα να ζωγραφίσω λουλούδια που δεν αγαπώ. Έτσι άρχισα κάθε μέρα να πηγαίνω στο ανθοπωλείο της γειτονιάς μου να αγοράζω ένα λουλούδι αντιπαθητικό κατ’εμέ και να το ζωγραφίζω. Μέρα με την μέρα όμως κατάλαβα πως αυτά τα λουλούδια παίρνανε μια παραμόρφωση, και έβγαινε μια μοναξιά, κάτι υάκινθοι γίνονταν νεκρικοί.
Άρχισε ο μεγάλος προβληματισμός, που βρίσκομαι? ΤΙ κάνω? Γιατί ζωγραφίζω? Τα πρώτα λουλούδια τα έσκισα. Και θέλω να σου τελειώσω αυτό το γράμμα με μια φράση του Κώστα Καρυωτάκη “…που σβήνουμε όλοι, φεύγουμε έτσι νέοι, σχεδόν παιδιά.”
Νίκο σε φιλώ. Αλέξης
ΔΥΟ ΒΑΛΙΤΣΕΣ- Αλέξης Ακριθάκης, Βερολίνο 1971
Κατά καιρούς παρατηρώ τη σχέση που αναπτύσσουν τα νήπια με τα μπαλόνια. Τα κρατούν στα χέρια τους, τα πετάνε ψηλά και βλέπουν την αργή τους πτώση! Υπάρχει ένας διάχυτος ενθουσιασμός. Μερικά από τα νήπια είναι σαν να βασανίζουν τα μπαλόνια. Τα πιέζουν από διάφορες μεριές! Τα ζουλάνε σαν να θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια τους. Σαν να θέλουν να διακριβώσουν, οπωσδήποτε ,τις αντοχές τους. Μερικά από τα παιδιά επιμένουν τόσο πολύ που τα μπαλόνια δεν αντέχουν και σκάνε.
Δεν έχω δει νήπιο να μένει αδιάφορο στο σκάσιμο ενός μπαλονιού που είχε στην κατοχή του. Άλλα δυσφορούν και άλλα απογοητεύονται. Άλλα αισθάνονται μια χαιρέκακη ικανοποίηση από την επίτευξη του στόχου τους και άλλα κλαίνε. Αν ερμήνευα με όρους Ψυχανάλυσης θα έλεγα πως τα μπαλόνια είναι υποκατάστατα του μητρικού στήθους. Εκείνη τη στιγμή τα παιδιά χάνουν το γαλαντόμο μητρικό στήθος(Πάντως περίπτωση νηπίου που έχει δαγκώσει μπαλόνι δεν έχει υποπέσει στην αντίληψη μου! Ίσως να φταίει και η επιφάνεια του μπαλονιού που δεν ενδείκνυται για δάγκωμα!).
Κάνω αυτήν την εισαγωγή για να την συνδέσω με μια αντίληψη που λέει πως ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ,τον φέρνει στα όρια του. Μέσα από διαρκείς υπερβάσεις αναζητά το οριακό σημείο όπου ο εαυτός του δεν θα αντέξει και θα τον προδώσει. Κουβαλώντας ο άνθρωπος έναν προδομένο εαυτό νιώθει ανακούφιση! Μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον καθυβρίζει και αυτό το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές. Ίσως έτσι να εξηγείται η έλξη που ασκεί η παρακμή πάνω μας.
Από την άλλη ο άνθρωπος νιώθει φόβο που θα συναντήσει τα όρια του. Δεν είμαι και τόσο σίγουρος πως θέλει να τα γνωρίζει. Προτιμά την άγνοια και αποβάλλει σαν ξένο σώμα εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που διψάει για περιπέτεια και γνωριμία με το άγνωστο.
Αυτή η ταυτόχρονη έλξη και απώθηση της γνώσης των ορίων μας είναι μια ισχυρή αντίφαση που ανιχνεύεται στον ψυχισμό των ανθρώπων. Ειδικότερα ανιχνεύεται στους αληθινούς καλλιτέχνες που μετακυλύουν διαρκώς τα όρια των αντοχών τους. Ένας τέτοιος καλλιτέχνης ήταν και ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης.
Ο ζωγράφος Ακριθάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Μαϊου του 1939.Διαπαιδαγωγήθηκε σε ένα περιβάλλον έντονων αντιφάσεων. Ο πατέρας του έζησε στην εξορία εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων ενώ η μητέρα του «έραβε φουστάνια για τις γυναίκες των μαυραγοριτών που πλούτιζαν από το σχέδιο Μάρσαλ»!Ο μικρός Αλέξης είδε εγκαίρως και τις δύο όψεις του νομίσματος. Μπορούσε να έχει πρόσβαση τόσο στην αριστοκρατία του Κολωνακίου όσο και στις φτωχοσυνοικίες των προσφύγων(ας μην ξεχνάμε πως η καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του ήταν προσφυγική).Ο Ακριθάκης γινόταν δέκτης ισχυρών και αντιθετικών εικόνων που με τον καιρό έγιναν μέρος του ψυχισμού του. Αυτές οι ισχυρές αντιφάσεις, μάλλον ,σημάδεψαν και τις μεταγενέστερες αντιδράσεις του.Θα γινόταν εξαιρετικά βίαιος. Θα επιχειρούσε να κάψει την Λεόντειο και αυτό θα του στοίχιζε την αποβολή του από όλα τα σχολεία της χώρας.
Ο Ακριθάκης δείχνει μια έφεση στην αλητεία. Χτίζει σταδιακά την εικόνα του περιθωριακού και του απρόβλεπτου. Βρίσκει καταφύγιο στις ζεστές κουβέντες σπουδαίων πνευματικών ανθρώπων ,σαν του Σαχτούρη, Εμπειρίκου, Βαλαωρίτη και Ταχτσή. Αυτός που τον εντυπωσιάζει πολύ είναι ο Γιώργος Μακρής! Σημαδεύει την πνευματική του εξέλιξη. Ο ίδιος λέει πως ο «Μακρής μου έμαθε να βλέπω και όχι να ζωγραφίζω».Όλοι οι προαναφερόμενοι ενθαρρύνουν τον Ακριθάκη και αυτός κάνει στροφή στα πάθη του. Καταφέρνει να μετατοπίσει τον ενδιαφέρον του από τα ξενύχτια, τις γυναίκες και την ταχύτητα των γρήγορων αυτοκινήτων, στα σχέδια με μολύβι.
Ο εκκολαπτόμενος ζωγράφος αναζητά καινούριες εμπειρίες. Έτσι ανήσυχος και απρόβλεπτος που είναι κλέβει « τα χρήματα της οικογενειακής επιχείρησης». Με αυτά τα χρήματα αγοράζει μια μηχανή και με αυτήν ταξιδεύει στο Παρίσι που ,στα 1958, αποτελούσε το κέντρο της πνευματικής ζωής. Εκεί κάνει καινούριες γνωριμίες με σπουδαίους δημιουργούς σαν τον Τζιακομμέτι.
Στο διάστημα από το 1958 μέχρι το 1960 κάνει δύο γάμους που θα έχουν πολύ σύντομη διάρκεια. Η καριέρα του ως ζωγράφου ξεκινά στα 1965.Οι κριτικοί φαίνεται να τον αγνοούν. Μια κάποια αποδοχή φαίνεται να λαμβάνει ο νεοφώτιστος ζωγράφος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Τα χρόνια που έρχονται είναι δύσκολα. Η χούντα καταλαμβάνει την εξουσία. Οι πρώτες εκκαθαρίσεις των πολιτικών αντιπάλων αρχίζουν να διαφαίνονται. Ο ζωγράφος ψυχανεμίζεται κάτι τέτοιο και διαφεύγει εκτός συνόρων. Μεταβαίνει στην Γερμανία. Προτού φύγει προλαβαίνει να ερωτευτεί την Φώφη Κουτσελίνη. Την παντρεύεται το 1968.Την ίδια χρονιά γίνεται πατέρας μιας κόρης που θα λάβει το όνομα Χλόη.
Φαίνεται πως ο Ακριθάκης διανύει την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του. Βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έτσι μπορεί απρόσκοπτα να συνεχίζει το δημιουργικό του έργο. Έχει δίπλα του μια γυναίκα που είναι ερωτευμένος και μαζί μια όμορφη κορούλα. Φαίνεται γιατί στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Έρμαιο του πάθους της αέναης εσωτερικής αναζήτησης θα αρχίσει να κάνει συνειδητά χρήση ηρωίνης.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ζωγραφίζει και φτιάχνει κατασκευές. Ο Ιόλας με τον οποίο έχει αναπτύξει μια δυνατή φιλική σχέση προσπαθεί να τον βοηθήσει. Διοργανώνει εκθέσεις για προώθηση του εικαστικού του έργου αλλά ο Ακριθάκης δεν θέλει να συμβιβαστεί με κανενός είδους συμβάσεις.
Το 1984 αφήνει το Βερολίνο και ξαναγυρνά στην Ελλάδα. Συνεχίζει την χρήση ηρωίνης. Είναι εξαρτημένος. Στο πρόσωπο της φαρμακοποιού Μαρίας Πελεκάνου βρίσκει μια σύντροφο που θα τον βοηθήσει να απεξαρτηθεί από την ηρωίνη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή που τον κάνει να υποφέρει από «τρομερούς εφιάλτες».Υπάρχει και το ποτό. Διοχετεύει ημερησίως στο αίμα του 2,5 μπουκάλια βότκα.
Σε μια θεραπεία αποτοξίνωσης στο Δαφνί, βγαίνει με τον ορό στο χέρι και αγοράζει μπύρες!
Ο Αλέξης Ακριθάκης καταστρέφει αργά και βασανιστικά τον εαυτό του. Το κάνει αυτό γιατί ποτέ δεν θα βρει το θάρρος να μιμηθεί το σάλτο του πνευματικού του πατέρα και αυτόχειρα, Γιώργου Μακρή. Έστω και έτσι ακολούθησε τα χνάρια αυτού που του έμαθε όχι να ζωγραφίζει αλλά να βλέπει…
Απο τα ιστολόγια διαβάζω...
ΔΥΟ ΒΑΛΙΤΣΕΣ- Αλέξης Ακριθάκης, Βερολίνο 1971
Κατά καιρούς παρατηρώ τη σχέση που αναπτύσσουν τα νήπια με τα μπαλόνια. Τα κρατούν στα χέρια τους, τα πετάνε ψηλά και βλέπουν την αργή τους πτώση! Υπάρχει ένας διάχυτος ενθουσιασμός. Μερικά από τα νήπια είναι σαν να βασανίζουν τα μπαλόνια. Τα πιέζουν από διάφορες μεριές! Τα ζουλάνε σαν να θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια τους. Σαν να θέλουν να διακριβώσουν, οπωσδήποτε ,τις αντοχές τους. Μερικά από τα παιδιά επιμένουν τόσο πολύ που τα μπαλόνια δεν αντέχουν και σκάνε.
Δεν έχω δει νήπιο να μένει αδιάφορο στο σκάσιμο ενός μπαλονιού που είχε στην κατοχή του. Άλλα δυσφορούν και άλλα απογοητεύονται. Άλλα αισθάνονται μια χαιρέκακη ικανοποίηση από την επίτευξη του στόχου τους και άλλα κλαίνε. Αν ερμήνευα με όρους Ψυχανάλυσης θα έλεγα πως τα μπαλόνια είναι υποκατάστατα του μητρικού στήθους. Εκείνη τη στιγμή τα παιδιά χάνουν το γαλαντόμο μητρικό στήθος(Πάντως περίπτωση νηπίου που έχει δαγκώσει μπαλόνι δεν έχει υποπέσει στην αντίληψη μου! Ίσως να φταίει και η επιφάνεια του μπαλονιού που δεν ενδείκνυται για δάγκωμα!).
Κάνω αυτήν την εισαγωγή για να την συνδέσω με μια αντίληψη που λέει πως ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ,τον φέρνει στα όρια του. Μέσα από διαρκείς υπερβάσεις αναζητά το οριακό σημείο όπου ο εαυτός του δεν θα αντέξει και θα τον προδώσει. Κουβαλώντας ο άνθρωπος έναν προδομένο εαυτό νιώθει ανακούφιση! Μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον καθυβρίζει και αυτό το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές. Ίσως έτσι να εξηγείται η έλξη που ασκεί η παρακμή πάνω μας.
Από την άλλη ο άνθρωπος νιώθει φόβο που θα συναντήσει τα όρια του. Δεν είμαι και τόσο σίγουρος πως θέλει να τα γνωρίζει. Προτιμά την άγνοια και αποβάλλει σαν ξένο σώμα εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που διψάει για περιπέτεια και γνωριμία με το άγνωστο.
Αυτή η ταυτόχρονη έλξη και απώθηση της γνώσης των ορίων μας είναι μια ισχυρή αντίφαση που ανιχνεύεται στον ψυχισμό των ανθρώπων. Ειδικότερα ανιχνεύεται στους αληθινούς καλλιτέχνες που μετακυλύουν διαρκώς τα όρια των αντοχών τους. Ένας τέτοιος καλλιτέχνης ήταν και ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης.
Ο ζωγράφος Ακριθάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Μαϊου του 1939.Διαπαιδαγωγήθηκε σε ένα περιβάλλον έντονων αντιφάσεων. Ο πατέρας του έζησε στην εξορία εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων ενώ η μητέρα του «έραβε φουστάνια για τις γυναίκες των μαυραγοριτών που πλούτιζαν από το σχέδιο Μάρσαλ»!Ο μικρός Αλέξης είδε εγκαίρως και τις δύο όψεις του νομίσματος. Μπορούσε να έχει πρόσβαση τόσο στην αριστοκρατία του Κολωνακίου όσο και στις φτωχοσυνοικίες των προσφύγων(ας μην ξεχνάμε πως η καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του ήταν προσφυγική).Ο Ακριθάκης γινόταν δέκτης ισχυρών και αντιθετικών εικόνων που με τον καιρό έγιναν μέρος του ψυχισμού του. Αυτές οι ισχυρές αντιφάσεις, μάλλον ,σημάδεψαν και τις μεταγενέστερες αντιδράσεις του.Θα γινόταν εξαιρετικά βίαιος. Θα επιχειρούσε να κάψει την Λεόντειο και αυτό θα του στοίχιζε την αποβολή του από όλα τα σχολεία της χώρας.
Ο Ακριθάκης δείχνει μια έφεση στην αλητεία. Χτίζει σταδιακά την εικόνα του περιθωριακού και του απρόβλεπτου. Βρίσκει καταφύγιο στις ζεστές κουβέντες σπουδαίων πνευματικών ανθρώπων ,σαν του Σαχτούρη, Εμπειρίκου, Βαλαωρίτη και Ταχτσή. Αυτός που τον εντυπωσιάζει πολύ είναι ο Γιώργος Μακρής! Σημαδεύει την πνευματική του εξέλιξη. Ο ίδιος λέει πως ο «Μακρής μου έμαθε να βλέπω και όχι να ζωγραφίζω».Όλοι οι προαναφερόμενοι ενθαρρύνουν τον Ακριθάκη και αυτός κάνει στροφή στα πάθη του. Καταφέρνει να μετατοπίσει τον ενδιαφέρον του από τα ξενύχτια, τις γυναίκες και την ταχύτητα των γρήγορων αυτοκινήτων, στα σχέδια με μολύβι.
Ο εκκολαπτόμενος ζωγράφος αναζητά καινούριες εμπειρίες. Έτσι ανήσυχος και απρόβλεπτος που είναι κλέβει « τα χρήματα της οικογενειακής επιχείρησης». Με αυτά τα χρήματα αγοράζει μια μηχανή και με αυτήν ταξιδεύει στο Παρίσι που ,στα 1958, αποτελούσε το κέντρο της πνευματικής ζωής. Εκεί κάνει καινούριες γνωριμίες με σπουδαίους δημιουργούς σαν τον Τζιακομμέτι.
Στο διάστημα από το 1958 μέχρι το 1960 κάνει δύο γάμους που θα έχουν πολύ σύντομη διάρκεια. Η καριέρα του ως ζωγράφου ξεκινά στα 1965.Οι κριτικοί φαίνεται να τον αγνοούν. Μια κάποια αποδοχή φαίνεται να λαμβάνει ο νεοφώτιστος ζωγράφος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Τα χρόνια που έρχονται είναι δύσκολα. Η χούντα καταλαμβάνει την εξουσία. Οι πρώτες εκκαθαρίσεις των πολιτικών αντιπάλων αρχίζουν να διαφαίνονται. Ο ζωγράφος ψυχανεμίζεται κάτι τέτοιο και διαφεύγει εκτός συνόρων. Μεταβαίνει στην Γερμανία. Προτού φύγει προλαβαίνει να ερωτευτεί την Φώφη Κουτσελίνη. Την παντρεύεται το 1968.Την ίδια χρονιά γίνεται πατέρας μιας κόρης που θα λάβει το όνομα Χλόη.
Φαίνεται πως ο Ακριθάκης διανύει την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του. Βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έτσι μπορεί απρόσκοπτα να συνεχίζει το δημιουργικό του έργο. Έχει δίπλα του μια γυναίκα που είναι ερωτευμένος και μαζί μια όμορφη κορούλα. Φαίνεται γιατί στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Έρμαιο του πάθους της αέναης εσωτερικής αναζήτησης θα αρχίσει να κάνει συνειδητά χρήση ηρωίνης.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ζωγραφίζει και φτιάχνει κατασκευές. Ο Ιόλας με τον οποίο έχει αναπτύξει μια δυνατή φιλική σχέση προσπαθεί να τον βοηθήσει. Διοργανώνει εκθέσεις για προώθηση του εικαστικού του έργου αλλά ο Ακριθάκης δεν θέλει να συμβιβαστεί με κανενός είδους συμβάσεις.
Το 1984 αφήνει το Βερολίνο και ξαναγυρνά στην Ελλάδα. Συνεχίζει την χρήση ηρωίνης. Είναι εξαρτημένος. Στο πρόσωπο της φαρμακοποιού Μαρίας Πελεκάνου βρίσκει μια σύντροφο που θα τον βοηθήσει να απεξαρτηθεί από την ηρωίνη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή που τον κάνει να υποφέρει από «τρομερούς εφιάλτες».Υπάρχει και το ποτό. Διοχετεύει ημερησίως στο αίμα του 2,5 μπουκάλια βότκα.
Σε μια θεραπεία αποτοξίνωσης στο Δαφνί, βγαίνει με τον ορό στο χέρι και αγοράζει μπύρες!
Ο Αλέξης Ακριθάκης καταστρέφει αργά και βασανιστικά τον εαυτό του. Το κάνει αυτό γιατί ποτέ δεν θα βρει το θάρρος να μιμηθεί το σάλτο του πνευματικού του πατέρα και αυτόχειρα, Γιώργου Μακρή. Έστω και έτσι ακολούθησε τα χνάρια αυτού που του έμαθε όχι να ζωγραφίζει αλλά να βλέπει…
Αιωνία η μνήμη στις καρδιές εκείνων των ανθρώπων που παλεύουν να ορίσουν τη ζωή τους!
Ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού τα πήρα από το άρθρο που έγραψε η Μαργαρίτα Πουρνάρα με αφορμή την έκθεση που είχε γίνει στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Ήταν Οκτώβριος. Αρχές. Η ηρωίνη ήταν πάνω στο τραπέζι του Αλέξη Ακριθάκη δίπλα στα κυκλάμινα που του είχε φέρει η Μαρία...
| Αλέξης Ακριθάκης
|
"Αγαπητή Νίκο
Η φυσική μου κατάσταση είναι στα μαύρα της τα χάλια. Η πολιτική γύρω μου είναι σαν τα ερείπια ενός μεγάλου σεισμού. Κι εγώ μόνος έχω κλειστεί στο σπίτι μου και ζωγραφίζω με τον φόβο ενός ισορροπιστή στο σχοινί του τσίρκου. Γιατί η τέχνη έχει μια ευθύνη.
Η τέχνη έχει την δύναμη να ανατρέψει και κυβερνήσεις. Αυτός είναι και (ο ρόλος) της.
Ο ζωγράφος βλέπει πάντα εξωτερικά. Ο καλλιτέχνης βλέπει εσωτερικά-είναι κάτι σαν την φωτογραφία να αντιστρέφεις το είδωλο.
Η τέχνη έχει και μία υποχρέωση στον πολιτικό τομέα αλλά όχι πολιτικά ενταγμένη. Γιατί ανήκει σε όλους ακόμη και σε αυτούς που δεν την καταλαβαίνουν τέχνη είναι κάτι το σημερινό και το αέναο-όσοι έχουν αυτιά να βλέπουνε και όσοι έχουν μάτια να ακούνε.
Είναι ξημέρωμα. Έχω κουραστεί και εγώ δεν βλέπω-μόνο σκέπτομαι. Και είναι που πριν πολλά χρόνια στο Μιλάνο μου είχε πει ο Ιόλας…”Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι τυφλός.”
Φιλιά. Αλέξης 22/03/1993
Σίγουρα δεν ήταν από τα ευκολότερα πράγματα που μου ζήτησαν να κάνω : Να ασχοληθώ με τις αυτοκτονίες των φίλων του Αλέξη Ακριθάκη, αλλά και τον αυτοκτονικό τρόπο ζωής του ίδιου του φίλου μου.
Τον Μάρτιο σε μια συνάντησή μας με την γυναίκα της ζωής του και μητέρας της λατρεμένης κόρης τους Χλόης στο μουσείο Κυκλαδικής τέχνης, η Φώφη Ακριθάκη μου είπε ότι “Ο Αλέξης τον θάνατο δεν τον φοβήθηκε ποτέ. Είχε εξοικειωθεί μαζί του. Είχε συμφιλιωθεί.
Σκέφτομαι ότι ο θάνατος είναι το ποσοστό συνειδητής ζωής που αφήνει ο άνθρωπος αχρησιμοποίητο. Ειδικά όταν γεννιέται καλλιτέχνης όπως στην περίπτωση του Αλέξη Ακριθάκη το ποσοστό αυτό τον πνίγει… τον απειλεί.
Ο Αλέξης Ακριθάκης ήταν γεννημένος καλλιτέχνης. Είχε δημιουργήσει έναν ολόδικό του ηθικό δεκάλογο με τον οποίο ξόρκιζε ότι τον ενοχλούσε…ότι άσχημο άλλαζε την καθημερινότητά του.
Μέρα και νύχτα όταν η αδικία γύρω του ασχημονούσε εκείνος γύριζε στις δημιουργίες του. Ήταν μια πράξη καθαρότητας η ζωγραφική του. Ήταν μια πράξη αισθητική. Μα στο βάθος ήταν ηθική. Αφού από μικρό παιδί σχεδόν την αδικία είχε συνηθίσει να την βλέπει σαν μια πράξη ασχήμιας.
Είχα την χάρη να με τιμήσει με την φιλία του τα τελευταία 10 χρόνια της ζωής του. Μια φιλία έντονη η οποία μου επιτρέπει να ισχυριστώ πια σήμερα πως όταν επρόκειτο να θιγεί η ανθρωπιά του, ζητούσε να αντιδράσει σαν οργανισμός πια…να βρίσει…να δημιουργήσει πράγματα που ότι κι αν τους κάνεις δεν λερώνονται με τίποτα : ένα καράβι, μια βαλίτσα, μια σφήνα, ένα τόξο, μια καρδιά…μια μπόλικη δόση ηρωίνης η αλκοόλ στο αίμα του…”Αλέξη παράτα το…αυτοκτονείς…του είχα πει σε μια από τις τελευταίες μας συναντήσεις για να εισπράξω την απάντηση…”Αυτή η πραγματικότητα μπορεί να είναι πιο σύμφωνη με την αλήθεια, μην προσπαθείς να αποδείξεις την αλήθεια…όποιος αποδεικνύει την αλήθεια της κάνει κακό…”
Ο Αλέξης μεταλαβαίνει την σοφία των γραμμών και των εικόνων δίνοντας τους την δύναμη των συμβόλων. Η διαφάνεια του ουρανού τον εμπνέει. Η ελευθερία του υγρού στοιχείου τον συγκλονίζει. Το ταξίδι και η φυγή ήταν νόμοι για τον καλλιτέχνη. Νόμοι που υπαγορεύουν πράξεις με ανάλογη σημασία. Το Φως και το Σκοτάδι είναι το ξεκίνημα και το τέλος της ζωής. Είναι ολόκληρος ο κόσμος “Είναι η επαναστροφή μου πάνω στις αμαρτίες μου που με κάνει καλλιτέχνη” θα μου πει σε μια από τις ατέλειωτες συζητήσεις μας.
Όταν η απελπισία του χτυπούσε το κουδούνι την δεχόταν. Και της αντέτασσε ένα τοξάκι, ένα κυματάκι, μια καρδιά…Δεν εθρήνησε ο Αλέξης στα δύσκολα. Ήξερε να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις με την πιο διαυγή, καθαρή σύνθεση που το πνεύμα του μπορούσε να συλλάβει. Από το σύμβολο του ναυαγίου έβγαινε ένα υψηλό δίδαγμα φωτός…
Την έπαθε συχνά και αυτοτιμωρήθηκε αρκετά. Κράτησε όμως ακέραια την φυσιογνωμία του και έριξε στον κόσμο της τέχνης δυο-τρία πράγματα. Αυτή είναι η μεγαλοσύνη του και η τιμιότητά του.
Με τον Αλέξη γνωριστήκαμε το 1984. Μου είχε μιλήσει ο Αλέξανδρος Ιόλας με πάθος για τον Ακριθάκη. Τον θαύμαζε. Πίστευε ότι ήταν ο πλέον αυθεντικός καλλιτέχνης που είχε συναντήσει ποτέ…Την ώρα που κυλούσε η ηρωίνη ή το αλκοόλ στο αίμα του κατέγραφα τις σκέψεις του στο μαγνητόφωνο. Αυτές τις σκέψεις, αυτές τις συζητήσεις από τον “καταραμένο” της γενιάς του (που έβλεπε τους φίλους του να αυτοκτονούν) παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Ήταν τέχνη το βρίσιμο. Τέχνη η αστότητά του. Ήξερε να αυτοσαρκάζεται και παθιαζόταν στην αδυναμία του να μην μπορεί να πει τι είναι τέχνη…ήξερε όμως ότι το να είσαι καλλιτέχνης είναι πράξη φονική. “Το πληρώνεις πολύ ακριβά Νίκο…βάστα μην είσαι καλλιτέχνης…Το πληρώνεις πολύ ακριβά”.
Δεν γνωρίζει τι είναι τέχνη. Ξέρει όμως ότι είναι μια αρρώστια…πράξη φονική. Κι ακόμη ότι το πρόβλημα του καλλιτέχνη του ίδιου είναι αυτοκτονικό.
Είναι κατάρα. Αλλά είναι και χυδαίο να βγάζεις λεφτά από την τέχνη. Τα πράγματα είναι μέσα και όχι έξω.
Ο Αλέξης Ακριθάκης αγνοεί την αλήθεια. Όπως και την τέχνη. Είναι ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί.
-Αλέξη…γεννήθηκες?
-Ε ναι γεννήθηκα δεν φυτρωσα! Με παιδικές μνήμες που καλύπτονται από στάχια.
-Τι ήταν αυτό που σε έκανε παιδί ακόμα να ανακατευθείς με τα χρώματα?
-Τα λαϊκά μπουρδελα.
-Σου άρεσαν τα μπουρδέλα από μικρός?
-Το τι ξύλο είχα φάει δεν λέγεται. Το’σκαγα από το σπίτι, όμως το γούσταρα (εν. το ξυλο).
-Και η αντίδραση των γονιών σου?
-Θέλανε να πάω στο εργοστάσιο που είχαν οι ίδιοι.
-Η σχέση σου με το εργοστάσιο ποια ήταν?
-Καμιά. Το μισούσα.
-Και η πρώτη σου επαφή πια πρόσωπο με πρόσωπο με πουτσα?
-Όταν έφυγα από το σπίτι. Πέρασα μια μεγάλη περίοδο στο καφενείο “Οι Τρελες Αδελφες”. Ήταν μαζεμένοι όλοι εκεί τότε. Εκεί γνώρισα τον Χατζιδάκι, τον Μακρή, τον Αργυράκη, την Σπεράντζα Βρανα, τον Ωνάση…όλοι μαζευόντουσαν εκεί τότε.
-Αυτοί ωστόσο είχαν μία ευθεία διαδρομή ενώ εσύ έκανες συνέχεια ένα σλάλομ.
-Ναι. Αλλά πήγαινα παράλληλα με αυτούς. Διαδρομές οι οποίες ήταν ατέρμονες.
-Αλήθεια, έχεις μαλώσει ποτέ με καλλιτέχνες? Γιατί ξέρω ότι πολλούς τους βρίζεις…
-Μπορεί να τους έχω βρίσει αλλά λίγοι καλλιτέχνες είναι κακοί άνθρωποι.
-Την ύβρη δηλαδή την χρησιμοποιείς μέσα από μια πατίνα χιουμοριστική?
-Πάντα. Γι’αυτό έχω αποτύχει.
-Ποιοι από τους καλλιτέχνες που έζησες κοντά τους είχαν χιούμορ?
-Χιούμορ είχε ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο Κώστας Ταχτσής είχε επικίνδυνο χιούμορ, που σημαίνει ότι δεν ήξερες που βρισκόσουνα αν σε έπιανε στο στόμα του. Ο Γιάννης Τσαρούχης είχε κι αυτός επικίνδυνο χιούμορ. Άσε που με είχε καλέσει μα φορά να φάω σπίτι του και δεν έφαγα. Σιχάθηκα. Που δεν σιχαίνομαι, τρώω από κάτω. Πιο βρόμικος άνθρωπος δεν υπήρχε… πολύ βρόμικος…αλλά πολύ καθαρός στα χρώματά του.
-Τι είναι τέχνη Αλέξη?
-Δεν ξέρω
-Γιατί οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να πουν τι είναι τέχνη?
-Δεν ξέρω, ειλικρινά. Μια ανάγκη ζωής είναι…είναι μια αρρώστια…δεν έχει υπάρξει καλλιτέχνης που να έχει δώσει ορισμό της τέχνης. Ούτε θα υπάρξει. Έτσι είναι.
-Μήπως το να κινείσαι έξω από τα όρια είναι τέχνη?
-Ναι, αυτό είναι. Μόνο μην ξεχνάς ότι το πρόβλημα του καλλιτέχνη είναι αυτοκτονικό τελείως.
-Είναι λύτρωση να είναι κάποιος καλλιτέχνης?
-Δεν θα το’λεγα λύτρωση θα το’λεγα κατάρα.
-Το πληρώνει ακριβά?
-Ναι. Η φτηνά…αν είναι τίποτα
-Είσαι μποέμ Αλέξη?
-Ξέρω γω…
-Καταραμένο?
-Είμαι. Το έγραφα από πολλά χρόνια στο κουδούνι μου στο Παρίσι.
-Οι μποέμ καλλιτέχνες κυκλοφορούν με κάντιλακ?
-Όχι μωρέ, μια Άλφα Ρομέο έχω μεταχειρισμένη…έχω σπάσει 15 αυτοκίνητα.
-Με πόσα χιλιόμετρα τρέχει το μυαλό σου Αλέξη?
-Δεν κοιμάμαι όλη την νύχτα…και τρέχω με χίλια.
-Μίλησε μου για την παιδαγωγική σου? Τι έμαθες στους μαθητές σου σαν καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου? Γιατί θέλησες να γίνεις καθηγητής?
-Τους έμαθα να βλέπουν τα πράγματα από μέσα τους και όχι να τα απεικονίζουν απέξω τους. Πώς να στο πω…να τα βλέπουνε μέσα τους. Θέλει πολύ δυνατή άσκηση αυτό. Ένα χάϊδεμα θέλει και το καταλάβανε οι μαθητές μου. Ένα άγγιγμα ότι μέσα είναι τα πράγματα δεν είναι έξω.
-Εσύ για να το καταφέρεις αυτό τι χρειάστηκες?
-Ξέρω γω…από 16 χρονών που έφυγα από το σπίτι. Τόσο χρειάστηκε.
-Μια απόφαση μόνο?
-Μια τόλμη θα έλεγα. Ή ένας βιασμός, όχι σε παρθένα…αλλά στον ίδιο μου τον εαυτό.
-Τι ψάχνεις να βρεις Αλέξη?
-Την ουσιαστική έννοια ψάχνω να βρω Νίκο. Γι’αυτό όποτε έχω διδάξει δεν έχω πει ποτέ στους μαθητές μου 10 πράγματα. Πάντα τους λέω ένα. Μόνον ένα. Για να μπορεί να γίνει αφομοιώσιμο μέσα τους, γιατί, αν τους πεις 10, δεν μαθαίνουνε καλά. Και αυτό το είχα ζήσει από την σχολή στο Παρίσι που, εντάξει, μας λέγανε πολλά, αλλά κάθε μέρα που έφευγα κράταγα μόνο ένα πράγμα.
-Είσαι πολύ φειδωλός στις εκθέσεις σου, είσαι πολύ φειδωλός στο έργο σου, δεν παρουσιάζεσαι συχνά, γιατί?
-Δεν έχω λόγο να μιλήσω. Για να βγω να μιλήσω, πρέπει να βρίζω από το πρωί έως το βράδυ. Έβρισα μία φορά, έβρισα δύο και για να βρίσω κάποιον πρέπει να με προκαλέσει.
-Να βρίσεις γιατί?
-Να τους χέσω γαμώτο. Γιατί σε αναγκάζουν να βρίσεις. Το φέρνουν από δω, το φέρνουν από κει, τάχας με μία ευγένεια, αλλά σε φέρνουν μέχρι το λαιμό…αυτοί δεν βρίζουνε, αλλά σε φέρνουνε σε θέση να τους βρίσεις. Σε ενοχλούν στα ίσια. Κοντράρεσαι. Η συμπεριφορά τους είναι χυδαία. Σε κοροϊδεύουν, σε αντιγράφουν. Όταν εσύ έχεις κάνει μια ολόκληρη διαδρομή, και έρχεσαι να βάλεις τρικλοποδιά σε μένα, εγώ δεν έχω τι να σου πω. Εγώ δεν έχω πόδι να σου βάλω τρικλοποδιά εκείνη την ώρα. Διότι εσύ λειτουργείς με ένα σύστημα από πίσω σου, που σε έχει καλύψει πλήρως και εγώ είμαι ένας φτωχός ξεβράκωτος καλλιτέχνης.
-Έχεις μια τρέλα Αλέξη.
-Εγώ έχω τρέλα?
-Την τρέλα του καλλιτέχνη.
-Πάρα πολλές φορές στην ζωή μου η τρέλα έχει λειτουργήσει και μου έχει ταράξει το μυαλό. Θυμάμαι ένα Σάββατο βράδυ που έφευγα και πήγαινα κάπου στην Ξενοκράτους στο Κολονάκι. Θυμάμαι τις αντιδράσεις των πλουσίων που με θέλανε και δεν με γαμήσανε. Ήταν και μια ηδονική θέση δική μου. Τρέλα δηλαδή.
-Είναι τρέλα και τώρα που τολμάς και το λες…
-Δεν ντρέπομαι, γιατί να ντραπώ για πράγματα που έχω κάνει. Εκείνο που με ενοχλεί σε πολλούς είναι ότι έχουν κάνει μύρια όσα και το κρύβουνε.
-Δεν φοβάσαι?
-Τι να φοβηθώ…για να τα πω αυτά δεν φοβάμαι πρώτα το παιδί μου. Γιατί να το πει άλλος στην κόρη μου και να μην της το πω εγώ.
-Έχεις απομονωθεί Αλέξη?
-Ναι για αρκετό καιρό.
-Ποια είναι η αφορμή?
-Δεν θέλω να πω.
Δημοσιεύω αυτή την συνομιλία σαν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της σκέψης και της φιλοσοφίας του στην καθημερινότητά του.
Είχε υπόσταση η προσωπικότητά του και ας κινδύνευε. Δεν τον ένοιαζε τον Αλέξη πότε θα φύγει ήταν κάθε μέρα έτοιμος για το ταξίδι αυτό. Γιατί από πολύ νωρίς είχε ολοκληρώσει έναν κόσμο τον οποίο είχε διαμορφώσει μόνος του. Ήταν μια αντιμετώπιση του θανάτου αυτή. Όλοι αργά η γρήγορα κάτι αντιτάσσουν στον θάνατο. Άλλος την θρησκεία, άλλος το καθήκον, άλλος την οικογένεια…την θρησκεία…την πατρίδα…την επιστήμη…την επανάσταση…και όπως θα έλεγε ο ποιητής… “Πολλοί αντιτάσσουν στον θάνατο την επιπολαιότητά τους και μόνο, το κρασί η την μεγαλύτερη ηδονή.” Σε όλα μέσα ήταν ο Αλέξης. Αλλά προτιμούσε, λάτρευε το γράψιμο και την ζωγραφική του. Ένα ολόκληρο έργο-κόσμος που ήταν τόσο δεμένο με την ζωή του, τόσο ιερό και τόσο υπάκουο στο ένστικτο της αυτοσυντήρησης του : “Ο θάνατος έχει αίσθηση και αμεσότητα…είναι μια αστραψιά στο σκοτάδι, έχει μια σπιρτάδα…δεν έχει κουβεντολόι”, θα παρατηρήσει στην εμμονή μου να μετριάσει το αλκοόλ που έβλεπα μέρα τη μέρα να τον σκοτώνει… “Εντάξει μωρέ Νίκο θα την βγάλουμε…”
Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, θεωρητικός τέχνης και φίλος του από τα χρόνια του Βερολίνου σημειώνει στο βιβλίο του : “Αλέξης Ακριθάκης” Εκδόσεις Αδάμ 2006 “Για πολλά χρόνια ο νεαρός Ακριθάκης δεν θα έχει ατελιέ, ούτε καν σπίτι. Ζει διάχυτα και σκόρπια από δω και από κει, αλλά κυρίως ζει δίπλα στον Μακρή, τον Ταχτσή, τον Εμπειρίκο, τον Βαλαωρίτη, τον Σχινά, τον Αραβαντίνου, τον Κουτρουμπούση, τον Πουλικάκο, τον Δενέγρη, τον Γονατά, τον Καρούζο, τον Σαχτούρη, τον Πετρόπουλο, τον Μειμάρη, τον Χέλμη, τη Λυμπεράκη, τον Βαλτινό. Όλοι τους συγγραφείς, και πρώτα απ’όλα ποιητές. Οι καλύτεροι της γενιάς τους, οι πιο αληθινοί.”
Η ζωή του Βερολίνου στα πρώτα χρόνια του ’70, συγκεντρώνει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πλούσιες καλλιτεχνικές και πνευματικές κοινότητες στον κόσμο. Συναντήσεις, εκδηλώσεις, εργαστήρια, συζητήσεις, εμπειρίες, χάπενινγκ, εκθέσεις και περιπέτειες, συγκροτούν μια από τις πιο ελευθεριάζουσες, δημιουργικές, φιλελεύθερες και δυναμικές στιγμές στην καλλιτεχνική ιστορία του 20ου αιώνα. Το έργο και η προσωπικότητα του Ακριθάκη θα επέμβουν ριζοσπαστικά σ’αυτό το κλίμα και σύντομα θα δώσουν έναν ιδιαίτερο τόνο και μια λεπτή χροιά στον αυτοσχεδιασμό, την απόγνωση, την φαντασία, την ηδονή, την αυτοκαταστροφικότητα, την αφέλεια, την ανιδιοτέλεια, τον πόνο, το πάθος, τον αυτοσαρκασμό, την μέθη, το γκροτέσκο, το νέο-ντανταιστικό πνεύμα, το παράλογο, την γενναιοδωρία, την παιδικότητα, τη φάρσα, τον έρωτα, την αυτοκτονικότητα, τη φιλία, την αδρεναλίνη, την ατέλειωτη κατανάλωση ενέργειας και την πτώση. Και ι Ακριθάκης δεν προσποιείται. Πέφτει από ψηλά και ξανασηκώνεται, τσαλαπατημένος αλλά με το χαμόγελο, χωρίς δικαιολογίες, περήφανος, ευπροσήγορος μέχρι το τέλος.
Από την φάμπρικα μέχρι τη διαδήλωση, από το τσίρκο μέχρι την κηδεία, από το θέατρο μέχρι τον Καραγκιόζη, από την μέθη μέχρι το δημόσιο χάσιμο του εαυτού, η διάσταση που τον απασχολεί αδιάκοπα αγγίζει μία πρωτόγνωρη, αρχαϊκή δραστηριότητα, που συνιστά μια συνεχή γιορτή, πέρα από κάθε τυπικό και που, όπως κάθε πρωτόγονη και αρχέγονη γιορτή σέρνει το ζώο από μέσα μας στον βωμό της προσφοράς. Είναι, μ’αυτόν τον τρόπο, μοίρασμα της θυσίας και του δώρου που ενσαρκώνει παραδειγματικά και αυτόβουλα η τέχνη και η προσφορά της. “Τέχνη είναι ο βαθύς ο πόνος. Τέχνη είναι ο βαθύς ο έρωτας. Τέχνη είναι το προθανάτιο γέλιο. Τέχνη είμαστε ΕΜΕΙΣ με όλα τα ελαττώματα και τα πάθη. Δεν υπάρχει προτέρημα στη τέχνη.” Γράφει ο Ακριθάκης το 1977.
Ακόμα και αν ο Ακριθάκης έχει ήδη μπλέξει με τα ναρκωτικά από το 1971 στο Βερολίνο, δεν είναι τα ναρκωτικά που εννοεί όταν μιλάει για ελαττώματα και πάθη. Δεν χρειάζεται δικαιολογίες γι’αυτά που κάνει…Δεν είναι ο καλλιτέχνης που παίρνει ναρκωτικά. Ο Ακριθάκης τα χρειάζεται όταν δεν είναι συγκεντρωμένος στην γραφή του έργου του, όταν η καθημερινότητα τον φθείρει και νιώθει τις δυνάμεις του να τον εγκαταλείπουν, τις στιγμές που δεν είναι ένα με τον πόνο και τον έρωτα, όταν δεν θα ήθελε να ξέρει, αλλά δεν μπορεί να αγνοεί την μιζέρια που καραδοκεί σε κάθε γωνιά. Δεν τον φοβίζει ο θάνατος ούτε η αυτοκτονία, αλλά η ψυχική ένδεια, που καταλήγει στην αδυναμία να κρίνει κανείς με απόλυτα και αυστηρά μέτρα τον εαυτό του, στην αδυναμία να φτάσει ως το άκρο της αντοχής όπως ο ακροβάτης. “Φτάνω χαμηλά στον βυθό της ζωής μου με μια μάσκα κι ένα καλάμι”, γράφει σ’ένα σχέδιο στα τετράδιά του.
Η επιμελήτρια τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, με αφορμή την τελευταία του έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης με τίτλο Α…όπως ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ γράφει για το “Εδώ” και το “Επέκεινα” : “Το ταξίδι που έχει μονίμως κατά νου ο καλλιτέχνης είναι το ταξίδι προς την αιώνια σιωπή, προς το άχρονο “Επέκεινα” του θανάτου.
Όλοι οι προβληματική του Ακριθάκη διαμορφώνεται γύρω από τον θανατερό αυτό άξονα. Για να ξορκίσει τις σκοτεινές δυνάμεις του εσωτερικού τρόμου, ο Ακριθάκης επιστρατεύει τον πιο αίθριο λυρισμό των εικόνων του, χρησιμοποιεί τις πιο τρυφερές μνήμες της αθωότητας και της παιδικής ηλικίας.
Έτσι η ωραιοποίηση του τρόμου καταλήγει σε μια συμπαιγνία με τον θάνατο. Τα αποτρόπαια σύμβολα του θανάτου μετατρέπονται σε χαρούμενα και ελκυστικά παιχνίδια : Οι πολύχρωμες βαρκούλες στο “Καρουσέλ” της χαράς μοιάζουν με παιδικά φερετράκια. Τα τρομερά μυστικά των παιδικών αναμνήσεων θάβονται κι αυτά προσεκτικά σε μια σειρά από κουτιά φερετράκια…ο καλλιτέχνης κερδίζει το δικαίωμα της ελευθερίας του, και χρεώνεται το τίμημα της νεκρικής μοναξιάς του. Είναι ένα τραγικό πρόσωπο ο καλλιτέχνης έτσι όπως το εννοεί ο Ακριθάκης. Είναι ένας ζωντανός-νεκρός, καταδικασμένος να βιώνει ταυτόχρονα ο ίδιος την ζωή και τον θάνατό του.”
Είναι Φεβρουάριος του 1990. Ο Αλέξης βρίσκεται ακόμα στο ατελιέ του στην Φιλοθέη. Τον συναντώ με την ηρωίνη να κυλά στο αίμα του. Πάνω στο τραπέζι βρισκόταν μια σακούλα με 50 γραμμάρια. Δεν ήταν σε θέση να κάνουμε συνέντευξη. Ετοίμαζε την έκθεσή του, τα λουλούδια του, φόρο τιμής στους φίλους του που είχαν αυτοκτονήσει. Την επομένη μου στέλνει στο σπίτι ένα γράμμα ζωγραφισμένο με λουλούδια κι αυτό…ίδια λουλούδια των αυτόχειρων φίλων του.
“ Αγαπητέ Νίκο
Μου ζήτησες μια συνέντευξη για την έκθεση με τα λουλούδια στην γκαλερί “7”. Τα λουλούδια στην μνήμη των αυτόχειρων φίλων μου. Λοιπόν αντί για συνέντευξη προτιμώ να σου γράψω αυτό το γράμμα χωρίς να είσαι υποχρεωμένος να το δημοσιεύσεις. Μην φανταστείς πως κι εγώ δεν έχω περάσει τέτοιες σκέψεις. Ζούμε σε μια εποχή που τα πάντα έχουν διαλυθεί.
Το 1960 στο Παρίσι ο Κώστας Μιχαλόπουλος έγραψε ένα ποίημα “ Πάμε να φύγουμε εαυτέ μου “
Ο ποιητής Τάσος Δενέγρης σε κάποιο κείμενό του για τον Γιώργο Μακρή τελείωνε με την εξής φράση “…Η απελπισία θα πρέπει να τον σκότισε, κι έτσι ανέβηκε στην ταράτσα και από κει σκορπίστηκε στους ανέμους.”
Για τον Θάνο Ζευγολάτη δεν έχει γραφτεί τίποτα. Ήτανε φίλος μου και είχε και αυτός έναν ηρωικό θάνατο. Όσο για τον Σπύρο Κοντολέον, πήρε το υδροκυάνιο μέσα σε σουμάδα και είπε στην μάνα του “ Στην υγειά σου μάνα.”
Νίκο μου τα λουλούδια είναι μια καινούρια δουλειά μου. Κάποιο πρωί μόνος στο σπίτι έπινα το τσάι μου. Την προηγούμενη μια φίλη είχε φέρει γλαδιόλες. Τις αντιπαθώ. Αλλά δεν ξέρω πώς μου ήρθε η ιδέα να ζωγραφίσω λουλούδια που δεν αγαπώ. Έτσι άρχισα κάθε μέρα να πηγαίνω στο ανθοπωλείο της γειτονιάς μου να αγοράζω ένα λουλούδι αντιπαθητικό κατ’εμέ και να το ζωγραφίζω. Μέρα με την μέρα όμως κατάλαβα πως αυτά τα λουλούδια παίρνανε μια παραμόρφωση, και έβγαινε μια μοναξιά, κάτι υάκινθοι γίνονταν νεκρικοί.
Άρχισε ο μεγάλος προβληματισμός, που βρίσκομαι? ΤΙ κάνω? Γιατί ζωγραφίζω? Τα πρώτα λουλούδια τα έσκισα. Και θέλω να σου τελειώσω αυτό το γράμμα με μια φράση του Κώστα Καρυωτάκη “…που σβήνουμε όλοι, φεύγουμε έτσι νέοι, σχεδόν παιδιά.”
Νίκο σε φιλώ. Αλέξης
ΔΥΟ ΒΑΛΙΤΣΕΣ- Αλέξης Ακριθάκης, Βερολίνο 1971Κατά καιρούς παρατηρώ τη σχέση που αναπτύσσουν τα νήπια με τα μπαλόνια. Τα κρατούν στα χέρια τους, τα πετάνε ψηλά και βλέπουν την αργή τους πτώση! Υπάρχει ένας διάχυτος ενθουσιασμός. Μερικά από τα νήπια είναι σαν να βασανίζουν τα μπαλόνια. Τα πιέζουν από διάφορες μεριές! Τα ζουλάνε σαν να θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια τους. Σαν να θέλουν να διακριβώσουν, οπωσδήποτε ,τις αντοχές τους. Μερικά από τα παιδιά επιμένουν τόσο πολύ που τα μπαλόνια δεν αντέχουν και σκάνε.
Δεν έχω δει νήπιο να μένει αδιάφορο στο σκάσιμο ενός μπαλονιού που είχε στην κατοχή του. Άλλα δυσφορούν και άλλα απογοητεύονται. Άλλα αισθάνονται μια χαιρέκακη ικανοποίηση από την επίτευξη του στόχου τους και άλλα κλαίνε. Αν ερμήνευα με όρους Ψυχανάλυσης θα έλεγα πως τα μπαλόνια είναι υποκατάστατα του μητρικού στήθους. Εκείνη τη στιγμή τα παιδιά χάνουν το γαλαντόμο μητρικό στήθος(Πάντως περίπτωση νηπίου που έχει δαγκώσει μπαλόνι δεν έχει υποπέσει στην αντίληψη μου! Ίσως να φταίει και η επιφάνεια του μπαλονιού που δεν ενδείκνυται για δάγκωμα!).
Κάνω αυτήν την εισαγωγή για να την συνδέσω με μια αντίληψη που λέει πως ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ,τον φέρνει στα όρια του. Μέσα από διαρκείς υπερβάσεις αναζητά το οριακό σημείο όπου ο εαυτός του δεν θα αντέξει και θα τον προδώσει. Κουβαλώντας ο άνθρωπος έναν προδομένο εαυτό νιώθει ανακούφιση! Μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον καθυβρίζει και αυτό το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές. Ίσως έτσι να εξηγείται η έλξη που ασκεί η παρακμή πάνω μας.
Από την άλλη ο άνθρωπος νιώθει φόβο που θα συναντήσει τα όρια του. Δεν είμαι και τόσο σίγουρος πως θέλει να τα γνωρίζει. Προτιμά την άγνοια και αποβάλλει σαν ξένο σώμα εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που διψάει για περιπέτεια και γνωριμία με το άγνωστο.
Αυτή η ταυτόχρονη έλξη και απώθηση της γνώσης των ορίων μας είναι μια ισχυρή αντίφαση που ανιχνεύεται στον ψυχισμό των ανθρώπων. Ειδικότερα ανιχνεύεται στους αληθινούς καλλιτέχνες που μετακυλύουν διαρκώς τα όρια των αντοχών τους. Ένας τέτοιος καλλιτέχνης ήταν και ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης.
Ο ζωγράφος Ακριθάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Μαϊου του 1939.Διαπαιδαγωγήθηκε σε ένα περιβάλλον έντονων αντιφάσεων. Ο πατέρας του έζησε στην εξορία εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων ενώ η μητέρα του «έραβε φουστάνια για τις γυναίκες των μαυραγοριτών που πλούτιζαν από το σχέδιο Μάρσαλ»!Ο μικρός Αλέξης είδε εγκαίρως και τις δύο όψεις του νομίσματος. Μπορούσε να έχει πρόσβαση τόσο στην αριστοκρατία του Κολωνακίου όσο και στις φτωχοσυνοικίες των προσφύγων(ας μην ξεχνάμε πως η καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του ήταν προσφυγική).Ο Ακριθάκης γινόταν δέκτης ισχυρών και αντιθετικών εικόνων που με τον καιρό έγιναν μέρος του ψυχισμού του. Αυτές οι ισχυρές αντιφάσεις, μάλλον ,σημάδεψαν και τις μεταγενέστερες αντιδράσεις του.Θα γινόταν εξαιρετικά βίαιος. Θα επιχειρούσε να κάψει την Λεόντειο και αυτό θα του στοίχιζε την αποβολή του από όλα τα σχολεία της χώρας.
Ο Ακριθάκης δείχνει μια έφεση στην αλητεία. Χτίζει σταδιακά την εικόνα του περιθωριακού και του απρόβλεπτου. Βρίσκει καταφύγιο στις ζεστές κουβέντες σπουδαίων πνευματικών ανθρώπων ,σαν του Σαχτούρη, Εμπειρίκου, Βαλαωρίτη και Ταχτσή. Αυτός που τον εντυπωσιάζει πολύ είναι ο Γιώργος Μακρής! Σημαδεύει την πνευματική του εξέλιξη. Ο ίδιος λέει πως ο «Μακρής μου έμαθε να βλέπω και όχι να ζωγραφίζω».Όλοι οι προαναφερόμενοι ενθαρρύνουν τον Ακριθάκη και αυτός κάνει στροφή στα πάθη του. Καταφέρνει να μετατοπίσει τον ενδιαφέρον του από τα ξενύχτια, τις γυναίκες και την ταχύτητα των γρήγορων αυτοκινήτων, στα σχέδια με μολύβι.
Ο εκκολαπτόμενος ζωγράφος αναζητά καινούριες εμπειρίες. Έτσι ανήσυχος και απρόβλεπτος που είναι κλέβει « τα χρήματα της οικογενειακής επιχείρησης». Με αυτά τα χρήματα αγοράζει μια μηχανή και με αυτήν ταξιδεύει στο Παρίσι που ,στα 1958, αποτελούσε το κέντρο της πνευματικής ζωής. Εκεί κάνει καινούριες γνωριμίες με σπουδαίους δημιουργούς σαν τον Τζιακομμέτι.
Στο διάστημα από το 1958 μέχρι το 1960 κάνει δύο γάμους που θα έχουν πολύ σύντομη διάρκεια. Η καριέρα του ως ζωγράφου ξεκινά στα 1965.Οι κριτικοί φαίνεται να τον αγνοούν. Μια κάποια αποδοχή φαίνεται να λαμβάνει ο νεοφώτιστος ζωγράφος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Τα χρόνια που έρχονται είναι δύσκολα. Η χούντα καταλαμβάνει την εξουσία. Οι πρώτες εκκαθαρίσεις των πολιτικών αντιπάλων αρχίζουν να διαφαίνονται. Ο ζωγράφος ψυχανεμίζεται κάτι τέτοιο και διαφεύγει εκτός συνόρων. Μεταβαίνει στην Γερμανία. Προτού φύγει προλαβαίνει να ερωτευτεί την Φώφη Κουτσελίνη. Την παντρεύεται το 1968.Την ίδια χρονιά γίνεται πατέρας μιας κόρης που θα λάβει το όνομα Χλόη.
Φαίνεται πως ο Ακριθάκης διανύει την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του. Βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έτσι μπορεί απρόσκοπτα να συνεχίζει το δημιουργικό του έργο. Έχει δίπλα του μια γυναίκα που είναι ερωτευμένος και μαζί μια όμορφη κορούλα. Φαίνεται γιατί στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Έρμαιο του πάθους της αέναης εσωτερικής αναζήτησης θα αρχίσει να κάνει συνειδητά χρήση ηρωίνης.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ζωγραφίζει και φτιάχνει κατασκευές. Ο Ιόλας με τον οποίο έχει αναπτύξει μια δυνατή φιλική σχέση προσπαθεί να τον βοηθήσει. Διοργανώνει εκθέσεις για προώθηση του εικαστικού του έργου αλλά ο Ακριθάκης δεν θέλει να συμβιβαστεί με κανενός είδους συμβάσεις.
Το 1984 αφήνει το Βερολίνο και ξαναγυρνά στην Ελλάδα. Συνεχίζει την χρήση ηρωίνης. Είναι εξαρτημένος. Στο πρόσωπο της φαρμακοποιού Μαρίας Πελεκάνου βρίσκει μια σύντροφο που θα τον βοηθήσει να απεξαρτηθεί από την ηρωίνη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή που τον κάνει να υποφέρει από «τρομερούς εφιάλτες».Υπάρχει και το ποτό. Διοχετεύει ημερησίως στο αίμα του 2,5 μπουκάλια βότκα.
Σε μια θεραπεία αποτοξίνωσης στο Δαφνί, βγαίνει με τον ορό στο χέρι και αγοράζει μπύρες!
Ο Αλέξης Ακριθάκης καταστρέφει αργά και βασανιστικά τον εαυτό του. Το κάνει αυτό γιατί ποτέ δεν θα βρει το θάρρος να μιμηθεί το σάλτο του πνευματικού του πατέρα και αυτόχειρα, Γιώργου Μακρή. Έστω και έτσι ακολούθησε τα χνάρια αυτού που του έμαθε όχι να ζωγραφίζει αλλά να βλέπει…
Απο τα ιστολόγια διαβάζω...
ΔΥΟ ΒΑΛΙΤΣΕΣ- Αλέξης Ακριθάκης, Βερολίνο 1971Κατά καιρούς παρατηρώ τη σχέση που αναπτύσσουν τα νήπια με τα μπαλόνια. Τα κρατούν στα χέρια τους, τα πετάνε ψηλά και βλέπουν την αργή τους πτώση! Υπάρχει ένας διάχυτος ενθουσιασμός. Μερικά από τα νήπια είναι σαν να βασανίζουν τα μπαλόνια. Τα πιέζουν από διάφορες μεριές! Τα ζουλάνε σαν να θέλουν να δοκιμάσουν τα όρια τους. Σαν να θέλουν να διακριβώσουν, οπωσδήποτε ,τις αντοχές τους. Μερικά από τα παιδιά επιμένουν τόσο πολύ που τα μπαλόνια δεν αντέχουν και σκάνε.
Δεν έχω δει νήπιο να μένει αδιάφορο στο σκάσιμο ενός μπαλονιού που είχε στην κατοχή του. Άλλα δυσφορούν και άλλα απογοητεύονται. Άλλα αισθάνονται μια χαιρέκακη ικανοποίηση από την επίτευξη του στόχου τους και άλλα κλαίνε. Αν ερμήνευα με όρους Ψυχανάλυσης θα έλεγα πως τα μπαλόνια είναι υποκατάστατα του μητρικού στήθους. Εκείνη τη στιγμή τα παιδιά χάνουν το γαλαντόμο μητρικό στήθος(Πάντως περίπτωση νηπίου που έχει δαγκώσει μπαλόνι δεν έχει υποπέσει στην αντίληψη μου! Ίσως να φταίει και η επιφάνεια του μπαλονιού που δεν ενδείκνυται για δάγκωμα!).
Κάνω αυτήν την εισαγωγή για να την συνδέσω με μια αντίληψη που λέει πως ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ,τον φέρνει στα όρια του. Μέσα από διαρκείς υπερβάσεις αναζητά το οριακό σημείο όπου ο εαυτός του δεν θα αντέξει και θα τον προδώσει. Κουβαλώντας ο άνθρωπος έναν προδομένο εαυτό νιώθει ανακούφιση! Μπορεί ανά πάσα στιγμή να τον καθυβρίζει και αυτό το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές. Ίσως έτσι να εξηγείται η έλξη που ασκεί η παρακμή πάνω μας.
Από την άλλη ο άνθρωπος νιώθει φόβο που θα συναντήσει τα όρια του. Δεν είμαι και τόσο σίγουρος πως θέλει να τα γνωρίζει. Προτιμά την άγνοια και αποβάλλει σαν ξένο σώμα εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που διψάει για περιπέτεια και γνωριμία με το άγνωστο.
Αυτή η ταυτόχρονη έλξη και απώθηση της γνώσης των ορίων μας είναι μια ισχυρή αντίφαση που ανιχνεύεται στον ψυχισμό των ανθρώπων. Ειδικότερα ανιχνεύεται στους αληθινούς καλλιτέχνες που μετακυλύουν διαρκώς τα όρια των αντοχών τους. Ένας τέτοιος καλλιτέχνης ήταν και ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης.
Ο ζωγράφος Ακριθάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Μαϊου του 1939.Διαπαιδαγωγήθηκε σε ένα περιβάλλον έντονων αντιφάσεων. Ο πατέρας του έζησε στην εξορία εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων ενώ η μητέρα του «έραβε φουστάνια για τις γυναίκες των μαυραγοριτών που πλούτιζαν από το σχέδιο Μάρσαλ»!Ο μικρός Αλέξης είδε εγκαίρως και τις δύο όψεις του νομίσματος. Μπορούσε να έχει πρόσβαση τόσο στην αριστοκρατία του Κολωνακίου όσο και στις φτωχοσυνοικίες των προσφύγων(ας μην ξεχνάμε πως η καταγωγή από τη μεριά του πατέρα του ήταν προσφυγική).Ο Ακριθάκης γινόταν δέκτης ισχυρών και αντιθετικών εικόνων που με τον καιρό έγιναν μέρος του ψυχισμού του. Αυτές οι ισχυρές αντιφάσεις, μάλλον ,σημάδεψαν και τις μεταγενέστερες αντιδράσεις του.Θα γινόταν εξαιρετικά βίαιος. Θα επιχειρούσε να κάψει την Λεόντειο και αυτό θα του στοίχιζε την αποβολή του από όλα τα σχολεία της χώρας.
Ο Ακριθάκης δείχνει μια έφεση στην αλητεία. Χτίζει σταδιακά την εικόνα του περιθωριακού και του απρόβλεπτου. Βρίσκει καταφύγιο στις ζεστές κουβέντες σπουδαίων πνευματικών ανθρώπων ,σαν του Σαχτούρη, Εμπειρίκου, Βαλαωρίτη και Ταχτσή. Αυτός που τον εντυπωσιάζει πολύ είναι ο Γιώργος Μακρής! Σημαδεύει την πνευματική του εξέλιξη. Ο ίδιος λέει πως ο «Μακρής μου έμαθε να βλέπω και όχι να ζωγραφίζω».Όλοι οι προαναφερόμενοι ενθαρρύνουν τον Ακριθάκη και αυτός κάνει στροφή στα πάθη του. Καταφέρνει να μετατοπίσει τον ενδιαφέρον του από τα ξενύχτια, τις γυναίκες και την ταχύτητα των γρήγορων αυτοκινήτων, στα σχέδια με μολύβι.
Ο εκκολαπτόμενος ζωγράφος αναζητά καινούριες εμπειρίες. Έτσι ανήσυχος και απρόβλεπτος που είναι κλέβει « τα χρήματα της οικογενειακής επιχείρησης». Με αυτά τα χρήματα αγοράζει μια μηχανή και με αυτήν ταξιδεύει στο Παρίσι που ,στα 1958, αποτελούσε το κέντρο της πνευματικής ζωής. Εκεί κάνει καινούριες γνωριμίες με σπουδαίους δημιουργούς σαν τον Τζιακομμέτι.
Στο διάστημα από το 1958 μέχρι το 1960 κάνει δύο γάμους που θα έχουν πολύ σύντομη διάρκεια. Η καριέρα του ως ζωγράφου ξεκινά στα 1965.Οι κριτικοί φαίνεται να τον αγνοούν. Μια κάποια αποδοχή φαίνεται να λαμβάνει ο νεοφώτιστος ζωγράφος στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Τα χρόνια που έρχονται είναι δύσκολα. Η χούντα καταλαμβάνει την εξουσία. Οι πρώτες εκκαθαρίσεις των πολιτικών αντιπάλων αρχίζουν να διαφαίνονται. Ο ζωγράφος ψυχανεμίζεται κάτι τέτοιο και διαφεύγει εκτός συνόρων. Μεταβαίνει στην Γερμανία. Προτού φύγει προλαβαίνει να ερωτευτεί την Φώφη Κουτσελίνη. Την παντρεύεται το 1968.Την ίδια χρονιά γίνεται πατέρας μιας κόρης που θα λάβει το όνομα Χλόη.
Φαίνεται πως ο Ακριθάκης διανύει την πιο ευτυχισμένη περίοδο της ζωής του. Βρίσκεται εκτός Ελλάδος και έτσι μπορεί απρόσκοπτα να συνεχίζει το δημιουργικό του έργο. Έχει δίπλα του μια γυναίκα που είναι ερωτευμένος και μαζί μια όμορφη κορούλα. Φαίνεται γιατί στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει αυτό. Έρμαιο του πάθους της αέναης εσωτερικής αναζήτησης θα αρχίσει να κάνει συνειδητά χρήση ηρωίνης.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ζωγραφίζει και φτιάχνει κατασκευές. Ο Ιόλας με τον οποίο έχει αναπτύξει μια δυνατή φιλική σχέση προσπαθεί να τον βοηθήσει. Διοργανώνει εκθέσεις για προώθηση του εικαστικού του έργου αλλά ο Ακριθάκης δεν θέλει να συμβιβαστεί με κανενός είδους συμβάσεις.
Το 1984 αφήνει το Βερολίνο και ξαναγυρνά στην Ελλάδα. Συνεχίζει την χρήση ηρωίνης. Είναι εξαρτημένος. Στο πρόσωπο της φαρμακοποιού Μαρίας Πελεκάνου βρίσκει μια σύντροφο που θα τον βοηθήσει να απεξαρτηθεί από την ηρωίνη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή που τον κάνει να υποφέρει από «τρομερούς εφιάλτες».Υπάρχει και το ποτό. Διοχετεύει ημερησίως στο αίμα του 2,5 μπουκάλια βότκα.
Σε μια θεραπεία αποτοξίνωσης στο Δαφνί, βγαίνει με τον ορό στο χέρι και αγοράζει μπύρες!
Ο Αλέξης Ακριθάκης καταστρέφει αργά και βασανιστικά τον εαυτό του. Το κάνει αυτό γιατί ποτέ δεν θα βρει το θάρρος να μιμηθεί το σάλτο του πνευματικού του πατέρα και αυτόχειρα, Γιώργου Μακρή. Έστω και έτσι ακολούθησε τα χνάρια αυτού που του έμαθε όχι να ζωγραφίζει αλλά να βλέπει…
Αιωνία η μνήμη στις καρδιές εκείνων των ανθρώπων που παλεύουν να ορίσουν τη ζωή τους!
Ορισμένα στοιχεία του βιογραφικού τα πήρα από το άρθρο που έγραψε η Μαργαρίτα Πουρνάρα με αφορμή την έκθεση που είχε γίνει στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
6 σχόλια:
Στο φιλο μου Αλέξη Ακριθάκη... Στον οποίο με τίμησε με τη φιλία του...
Ο Αλέξης Ακριθάκης ήταν ο πλέον ανατρεπτικός, ευάλωτος και απρόβλεπτος καλλιτέχνης που γνώρισα ποτέ. Η τέχνη ήταν η ζωή του και η ζωή του η ίδια ήταν η τέχνη του. Πάντοτε τον θυμάμαι να κινείται στην οριακή γραμμή του παιχνιδιού, ΄΄… γιατί μόνο τότε το έργο γίνεται πληθωρικό και παρουσιάζει μια εσωτερικότητα.΄΄
Για τον ίδιο τόσο η τέχνη όσο και η ζωή έχουν μια εγκληματικότητα. Γιατί το έγκλημα για τον ίδιο είναι μια τρυφερή ιστορία….΄΄ η τέχνη είναι ένα πολύ επικίνδυνο και ανθυγιεινό επάγγελμα. Τέχνη είναι η τραγική σου ζωή και η ασχήμια του κόσμου που κυκλοφορεί γύρω σου….οι καλλιτέχνες έχουνε μέσα τους τη φθορά. Ο ρόλος του καλλιτέχνη και όχι του ζωγράφου είναι να ανατρέπει τα πράγματα. Σήμερα δε σέβονται τη τέχνη. Σέβονται μόνο τους ζωγράφους τους κοσμικούς…τους έχω χεσμένους.
Ο Αλέξης Ακριθάκης πέρασε τη ζωή του…βλέποντας τους φίλους του να αυτοκτονούν. Ο ίδιος είχε επιλέξει έναν αυτοκτονικό τρόπο ζωής γιατί πίστευε πως αυτή πρέπει να είναι η συνεχής διαμαρτυρία στη ζωή του καλλιτέχνη…΄΄ η ζωγραφική είναι ένα επάγγελμα σαν τον ψιλικατζή. Η τέχνη έχει τα προβλήματα των ανθρώπων που πεθαίνουν μόνοι τους στο δρόμο….΄΄
Από το σπίτι του στην Αθήνα το έσκασε 16 χρονών. Η μητέρα του Γερμανίδα. Τελείωσε τη Λεόντειο. Το εργοστάσιο υφασμάτων της μητέρας του ήταν στο Γκάζι. Πίσω από το Πιλοποιείο του Πουλόπουλου. Διέρρηξε το χρηματοκιβώτιο και πήγε στη Θεσσαλονίκη όπου έκανε τις δραχμές μάρκα. Με μια μηχανή τετράχρονη έφυγε για το Παρίσι. Από τότε δεν ξαναείδε τους γονείς του. Στο Παρίσι σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Grand Chaumiere. Έκανε διδακτορικό με τον Γ Κανδύλη στο θέμα ΄΄Η ζωγραφική και η πολεοδομία. ΄΄ . Για να ζήσει δούλεψε ως δοκιμαστής αυτοκινήτων της Peugeot στην Αφρική. Ταξίδευσε στις περισσότερες πόλεις της Ευρώπης. Ο Τσίγκος ήταν φίλος του. Ακόμη και ο Keith Haring τον αναγνώρισε ως πρωτοπόρο του και ΄΄δανείστηκε΄΄ μερικά από τα σύμβολα του
Το σεργιάνι του στο κόσμο θα το κάνει με τη στήριξη της γυναίκας του Φωφης και του Μαικήνα της τέχνης τον οποίο λάτρευε, Αλέξανδρο Ιόλα. Η ζωή του ήταν ένας κραδασμός. Ένα σπιντάρισμα. Ητ5αν ένας πρωτόγονος άγριος λύκος και ταυτόχρονα τόσο τρυφερός…
Τον είπαν…΄παιδί..΄΄ Δεν ήταν. Τον είπαν τρελό. Δεν ήταν. Το ονόμασαν καταραμένο…. Ήταν. Γιατί έφερε το κλίμα των μπιτνικς στην Ελλάδα. Μαζί με τον Θόδωρο Μανωλίδη ήταν οι πρώτοι που φόρεσαν …μπλου τζιν. Και κάτι ακόμα…πολύ τον είχε ενοχλήσει που όντας ο ίδιος σουρεαλιστής , οι εδώ υπερρεαλιστές…, ενώ δανείστηκαν τις σκέψεις του και του την …έπεσαν…΄΄ ύστερα τον αγνόησαν….΄΄ Εγώ φταίω δηλαδή που δε τους άφησα να με γ…..σουν?΄΄.
Ένας- ένας οι φίλοι του άρχισαν να φεύγουν….να αυτοκτονούν. Ο Αλέξης τη βρίσκει ‘’βρίζοντας όσους δε καταλάβαιναν γιατί οι φίλοι του σκορπίστηκαν στους ανέμους…. Ακροβατεί στη παιδική του τόλμη. Φτιάχνει τη προσωπογραφία του μέσα από την άρνηση. Ήταν σεμνός. Ήταν μαθητευόμενος μπακάλης για τον εαυτό του. Πουλούσε τις ζωγραφιές του με βάση τις τότε συλλογικές συμβάσεις που εξασφάλιζε η ΓΣΕΕ για όλους τους εργαζόμενους. Αυτός ο ακατάδεκτος. Όταν τον ρωτούσες πόσο πάει το έργο σου τότε σου απαντούσε….΄΄ Για να γίνει αυτό το έργο, θέλει δύο μηνιάτικα ενοίκιο, τη ΔΕΗ, το νερό, οκτώ μακαρονάδες, 5 κιλά κρέας, 2000 δραχμές καπότες για το έιτζ, τόσο η βαζελίνη για τους κωλ……….δες, έτσι το βγάζω. Κάνω τη σούμα πόσο βγαίνει, τόσο.. Τόσο το πουλάω. Το έβγαλα το μεροκάματο.΄΄.
Λίγες μέρες πριν τη… κάνει ο Αλέξης τον είχα ρωτήσει πως θέλει να τον θυμόμαστε….’’ Σα μια σφήνα μπηγμένη σε μια καρδιά φίλε…΄΄ μου είχε πει αυτό το πλέον εξαίσιο πλάσμα που γνώρισα ποτέ στη ζωή μου.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Καλοκαιρινά ταξίδια, σε κόσμους που δε ξέρουμε, μα που αξίζει να γνωρίσουμε...
Ιωάννη, ευχαριστώ και γι' αυτή τη βόλτα.
Δεν ξέρω αν στο έχω πει, αλλά αυτές σου τις παρουσιάσεις των ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, τις κάνω copy στο word, από φόβο πως θα χαθεί ο blogger μια μέρα. Το ίδιο κάνω και για κείμενα άλλων αγαπημένων μου bloggers.
Πολύ ωραίο και διεξοδικό το κείμενο σου. Η συσχέτιση μεταξύ μπαλονιών και μητρικού στήθους πρέπει να είναι σωστή εν μέρει, γιατί η χαιρεκακία πως να εξηγηθεί; Μπορεί αλλά θα πάμε μακριά!
* Οι ποιητές απομονώνονται και αναζητούν τρόπο για να «πληρώσουν» αναδρομικά τις συναναστροφές τους. Αυτές αποτελούν την ακατέργαστη ύλη για τα ποιήματα τους. Οι αληθινοί στιχοπλόκοι το υποψιάζονται αυτό! *
Ποιητες , ζωγραφοι .....τεχνιτες ολοι σε ενα καζανι ψυχικης διεργασιας .
Εξαιρετικο κειμενο για τους ποιητες , εξαιρετικος κι εσυ που ταλανιζεσαι σ αυτο, το πραγματικο , το γιηνο συμπαν .
Γλυκο μηνα να εχεις και σωστους κυκλους .
Μια Ιωαννα που πηρε μια ανασα
1.8.2006
Οσο για το παρον κειμενο για το οποιο για αλλη μια φορα ειμαι ευγνωμων για τις παρουσιασεις Ανθρωπων της Τεχνης και της ζεσης ,ως προς το συσχετισμο με το μπαλονι εχω ελαφρες αντιρρησεις αλλα φανταζομαι πως δεν ειναι τις παρουσης οι οποιες παρατηρησεις και δεν ειναι αλλωστε και ιδιαιτερα απαραιτητες να γινουν .
Σημασια εχουν οι αναφορες σ αυτους που υπαρχουν και σ αυτους που εφυγαν για ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΑΙ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ .
Την πρωτομηνιατικη καλημερα μου
Ιωαννα
Ιωάννα καλό μήνα και σε εσένα!θα χαρώ πολύ να ακούσω τις αντιρρήσεις σου σχετικά με τον συσχετισμό μπαλονιού και μητρικού στήθους!
Και πάλι σε χαιρετώ!